Trong tiểu sử có ghi: một ngày nọ, có người thấy một linh mục dòng ăn mặc như người ngoài đời và đi cáo lỗi với thầy Martino. Thầy không những không trách mà ôn tồn bảo: biết đâu, Thiên Chúa dùng chính cha đó để dẫn những kẻ ngỗ nghịch về với người.

Dâng lễ cho “các linh hồn tín hữu đã qua đời” được nối kết với niềm tin về Luyện Ngục. Chúng ta tin nếu một người chết khi vẫn còn tin vào Chúa nhưng phạm tội nhẹ, với tình thương và lòng thương xót Chúa sẽ thanh tẩy linh hồn người ấy. Sau khi được thanh tẩy, linh hồn ấy sẽ nhận lãnh sự thánh thiện và tinh tuyền cần thiết để chia sẻ hạnh kiến Thiên Đàng.

“Chúa hạ bệ kẻ kiêu căng và tuyên dương người khiêm hạ”. Thật không còn lời nào đúng hơn để chúc tụng người tôi tớ da đen hèn mọn của Chúa, bởi vì họ đang từ giã một con người đặc biệt, mà mỗi nhịp đập nơi trái tim người ấy, đều hòa nhịp với trái tim của Thiên Chúa, của con người và của vạn vật.

Trong ngày thày được tuyên khấn suốt đời làm một trợ sĩ Dòng Đa Minh, thày đứng trước mặt Chúa với một tâm hồn tinh sạch như để nước thanh tẩy rửa sạch mọi vết nhơ, và Martinô đã vui sướng về điều tuyệt vời này trong tâm hồn đơn sơ như trẻ nhỏ.

Ngay từ nhỏ, Martinô đã được Thiên Chúa mạc khải cho biết : trắng hay đen, mọi người cùng là anh em con cùng một Cha trên trời, và trong một con người có một làn da đen đủi nhất vẫn có thể có một tâm hồn trong sạch, trắng ngần. Thiên Chúa không đánh giá con người theo mầu da mà là theo tâm hồn.

Muốn đấu tranh chống bất công tận gốc, phải nhân danh nguyên lý “mắc nợ nghĩa tình”. Cuộc đời, tự nó, đã đặt tất cả mọi người vào trong một tình trạng mắc nợ nhau quá nhiều… Tâm tình “mắc nợ nghĩa tình” không phải là một thứ xuê xoa “chín bỏ làm mười”, nhưng là một thái độ đảm nhận lấy trách nhiệm cuộc sống như một sứ mệnh “trả nợ đời”.

Truyền giáo là vấn đề sinh tử và cũng là niềm vinh dự chính đáng của Giáo Hội từ bao đời nay. Có thể nói đó là vấn đề muôn thuở Giáo Hội phải bận tâm và luôn canh cánh bên lòng. Vì vậy, nhân dịp này xin thử phác họa chân dung nhà truyền giáo để hòa nhịp với mối bận tâm của nhiều người về vấn đề.

Thánh Martinô đã thực thi sứ vụ giảng thuyết của mình bằng những cách  thế bình thường qua đời sống rất bình dị. Thánh nhân đã thực sự loan báo Tin Mừng, giới thiệu Chúa Giêsu, đem Chúa đến cho người khác cách thiết thực và hữu hiệu bằng tình yêu, lòng nhân  ái đối với đồng loại.