JMJ Rio : Giáo hoàng ổ Chuột trở về khu ổ chuột.
Trần Mạnh Trác – vietcatholic
Đức Thánh Cha Phanxicô hình như không né tránh những chủ đề chính trị xã hội nhạy cảm của Brazil, đã tuyên bố với cư dân của một khu ổ chuột cuả Rio là các nhà lãnh đạo của họ phải làm việc tốt hơn để giúp họ.
Những ý kiến khiêu khích đó phản ảnh những lý tưởng thân thương nhất cuả vị giáo hoàng đầu tiên từ châu Mỹ: đó là công bằng xã hội và trợ giúp người nghèo.
“Tôi lên tiếng kêu gọi những người sở hữu các nguồn tài nguyên lớn, các cơ quan công quyền và tất cả mọi người có thiện chí đang làm việc cho công bằng xã hội,” Đức Giáo Hoàng đã nói với đám đông tụ tập chật ních trên một sân đá bóng mặc dù trời mưa tầm tã, trong một khu ổ chuột (favela) tên là Varginha.
“Đừng bao giờ mệt mỏi với việc làm cho một thế giới công bằng hơn, đánh dấu bằng sự đoàn kết lớn hơn”, Ngài nói trong tiếng vỗ tay nhiệt liệt.
“Không ai được vô cảm với sự bất bình đẳng vẫn còn tồn tại trên thế giới.”
Varginha là một khu ổ chuột nghèo thê thảm và đầy bạo lực cho nên đôi khi người ta còn gọi nó là Dải Gaza, đã được hưởng một đôi chút cải tiến từ những nỗ lực mới đây cuả chính phủ trong một chương trình bình định xã hội. Nhưng Đức Thánh Cha dường như muốn nói rằng những nỗ lực như thế vẫn là chưa đủ.
“Ở đây, cũng như ở mọi nơi khác cuả Brazil, có rất nhiều người trẻ tuổi…. đang có sự nhạy cảm đặc biệt đối với những bất công, nhưng thường bị thất vọng trước những sự việc tỏ tường nói lên nạn tham nhũng cuả những người đặt quyền lợi riêng tư lên trên lợi ích chung”.
“Hỡi quí bạn và tất cả mọi người, tôi lặp lại: Không bao giờ chán nản, không mất lòng tin, không cho phép hy vọng của bạn bị dập tắt. Tình huống có thể thay đổi, con người có thể thay đổi. “
Đó là thông điệp có tính chất chính trị nhất đã được nêu ra trong cuộc hành hương của Đức Thánh Cha và rõ ràng Ngài có ý chỉ về các cuộc biểu tình lớn chống tham nhũng từng nổ ra hồi tháng trước, chỉ trích chính phủ chi tiêu quá nhiều vào thể thao mà thiếu đầu tư vào các dịch vụ như giáo dục cơ bản và chăm sóc sức khỏe.
Mạo hiểm vào khu ổ chuột Varginha có lẽ là việc làm nguy hiểm nhất trong cuộc tông du cuả Đức Giáo Hoàng ở Brazil. Vấn đề an ninh trở thành trầm trọng hơn vì xu hướng cuả Ngài thường vượt qua các qui định. Các đường phố ở khu ổ chuột lại chật hẹp, nhà cửa đổ nát, và đám đông, mặc dù có vẻ ngưỡng mộ Đức Thánh Cha, nhưng không thể đoán trước được.
Nhưng mọi sự đã xẩy ra êm xuôi.
Ngay ngày hôm trước, trước khi Đức Thánh Cha tới, khu phố của khoảng 36.000 người vẫn còn chuẩn bị ráo riết. Một bức tường xi măng được đổ thêm, các nhân viên nhà đèn sắp đặt thêm giây cáp điện cho nhà thờ.
Trong nhiều ngày trước, cảnh sát đã được huy động khắp hang cùng ngõ hẻm. Những tay súng bắn xẻ được bố trí trên các mái nhà.
Đức Thánh Cha đến trên một chiếc xe Fiat (sản xuất tại Brazil) 4 cửa nhỏ, cửa sổ mở toang.
Hàng ngàn cư dân chờ đợi trong mưa lạnh, cơn mưa bớt đi khi Ngài đến.
Varginha là một khu ổ chuột được xây dựng trên một đầm lầy cũ, là một trong những khu ổ chuột đã được ‘bình định’, nghĩa là chính phủ đã ‘chiếm đóng’ và đẩy các băng đảng ma túy đi nơi khác, và đã xây dựng các trung tâm cộng đồng, thư viện và trường học. Nhưng cư dân nói rằng họ chỉ nghe toàn lời hứa hão chứ thực tế không có bao nhiêu, và các dịch vụ cơ bản như cống rãnh và điện nước vẫn không có. Họ cũng phàn nàn rằng lực lượng cảnh sát thường lạm dụng và nặng tay, đối xử với dân như là những tên tội phạm.
Sau khi cầu nguyện tại một nhà thờ bé nhỏ nằm sâu trong ngõ hẻm, Đức Thánh Cha bước vào một căn nhà nhỏ, có nước sơn mới hai mầu cuả lá cờ Vatican, vàng và trắng.
“Ngay từ đầu,” Đức Thánh Cha nói, “Điều ước mơ của tôi trong lần đến Brazil này là có thể tới thăm tất cả các làng trên toàn quốc. Tôi mong ước được gõ mọi cánh cửa, và nói lời “chào buổi sáng”, và xin một ly nước lạnh, uống một hớp cafezinho, nói chuyện như một người bạn bè của gia đình. ” Tuy nhiên, Brazil lớn quá! Tôi không thể gõ mọi cánh cửa “, Ngài nói.
Vậy thì, Đức Thánh Cha nói, Favela sẽ là đại diện cho “tất cả các làng của Brazil.”