Tết nay sẽ là cái Tết đầu tiên chúng con không còn ngoại, không còn được nhìn thấy ánh mắt mừng vui của ngoại đón các con về sum họp ngày mùng Một Tết…

Má tôi đã ngoài chín mươi, đã già yếu lắm, việc đời quên nhớ bất thường. Nhưng không ngờ vào ngày cận Tết năm nay má lại bảo: “Mấy đứa bây làm một ít bánh in cho tụi nhỏ ăn trong mấy ngày Tết. Cái khuôn bánh tao cất trong góc tủ chén”. Kỷ niệm cái Tết thiếu thốn nhưng đầm ấm nhất, vui vẻ nhất cách nay trên năm mươi năm chợt ùa về…

Cũng như nhiều gia đình khác, với quan niệm ngày Tết vừa là dịp để dâng cúng ông bà tổ tiên mâm cơm gọi là thịnh soạn nhất trong năm, vừa là để có bữa cơm sum họp gia đình tươm tất, đầy đủ đầu năm đầu tháng, mẹ tôi luôn cố gắng sắm sửa chu đáo.

Xóm tôi ngày xưa thưa thớt, hoang vắng lắm. Tất cả đều là nhà lá.  Từ ngoài lộ đi vào hai bên là năn, sậy và những bãi lầy đầy lục bình. Mặt đường thì khúc khuỷu, lồi lõm, có đoạn bị đứt ngang dài cả một, hai chục mét. Cái cầu sắt mất sạch ván lót, chỉ còn trơ lại khung sắt mà mỗi lần đi qua tôi đều hồi hộp thót tim vì sợ rớt xuống sông…

Mỗi khi chiều xuống, nhìn khói bếp nhà ai nhen con lại nhìn về phương bắc, ở nơi đó có lẽ ba cũng đang hướng về phương nam trông chờ con. Ba ơi, dù con có rơi vào tận cùng của khổ đau thì nụ cười của ba vẫn là chỗ dựa để con bước tiếp trong cuộc đời này. Nơi quê nhà, ba hãy tin con, và con tin rằng bên đời con luôn có ba.

Một hôm, tại một gia đình giàu có, người cha quyết định đưa con trai mình tới một vài nơi ở ngoại thành, để xem mọi người nhất là nông dân có thể nghèo đến mức nào. Họ đến vùng ngoại ô yên bình và trả một ít tiền để thuê nhà trọ của một người nông dân, mà người cha cho rằng thuộc số những người nghèo nhất xã hội.