Tông huấn của Đức Thánh cha Phanxicô hậu Thượng Hội đồng Giám mục miền Amazzonia đã được công bố sáng ngày 12/02/2020 vừa qua, với tựa đề “Querida Amazonia”, Amazzonia yêu quí.
Văn kiện này đúc kết Công nghị Giám mục, tiến hành tại Vatican từ ngày 6 đến 27/10 năm ngoái (2019), với tựa đề: “Amazzonia: những con đường mới cho Giáo hội và cho một nền sinh thái học toàn diện”. Tham dự Công nghị đó, có 185 nghị phụ, 55 dự thính viên, 6 đại biểu các Giáo hội Kitô anh em và 12 khách mời đặc biệt.
Tông huấn của Đức Thánh cha được giới thiệu trong cuộc họp báo tại Phòng báo chí Tòa Thánh, do Đức Hồng y Lorenzo Baldisseri, Tổng thư ký Thượng Hội đồng Giám mục, chủ tọa, cùng với Đức Hồng y Michael Czesny, người Canada, Phó Tổng thư ký Phân bộ di dân và tị nạn thuộc Bộ Phát triển nhân bản toàn diện và là Tổng thư ký Đặc Biệt của Thượng Hội đồng Giám mục miền Amazzonia, cùng với một linh mục giáo sư thần học, một nữ tu và một giáo dân, là giáo sư Carlos Nobre, nhà khoa học đã được giải Nobel năm 2007.
Nội dung 4 chương
Tông huấn Querida Amazonia dài 39 trang, chữ nhỏ. Ngoài phần nhập đề và kết luận, được chia làm 4 chương và 111 đoạn. Trong 4 chương này, Đức Thánh cha chia sẻ những mơ ước về miền Amazzonia:
Giấc mơ xã hội (Chương I): Amazzonia hãy chiến đấu cho các quyền của những người nghèo nhất, Giáo hội đứng cạnh những người bị áp bức; cần làm sao để người nghèo được lắng nghe về tương lai của miền Amazzonia.
Giấc mơ văn hóa (Chương II) được Đức Thánh cha trình bày trong chương 2, đó là bảo vệ sự phong phú về văn hóa, thăng tiến đặc tính đa dạng của người dân miền Amazzonia, nhưng không có nghĩa là rơi vào một chủ thuyết duy thổ dân bản xứ khép kín, trái lại cổ võ một cuộc gặp gỡ liên văn hóa.
Giấc mơ sinh thái học (Chương III). Trong chương này Đức Thánh cha kêu gọi hăng say gìn giữ vẻ đẹp thiên nhiên của miền Amazzonia, chăm sóc môi trường và con người, lắng nghe tiếng kêu của người dân tại đây và thực hiện một sự phát triển dài hạn.
Sau cùng, Giấc mơ Giáo hội (Chương IV) là chương dài nhất, gồm 50 đoạn, trong đó, Đức Thánh cha cho biết mong ước của ngài là làm sao để các cộng động Kitô có thể dấn thân và nhập thể trong miền Amazzonia. Cụ thể, Đức Thánh cha bàn đến việc hội nhập Tin Mừng một cách mới mẻ vào miền này, và làm sao để các bí tích được mở rộng cho tất cả mọi người, đặc biệt những người nghèo. Đức Thánh cha kêu gọi các giám mục Mỹ châu la tinh hãy gởi các thừa sai đến hoạt động tại miền Amazzonia, giúp giải quyết tình trạng thiếu linh mục tại đây.
Tái khẳng định giáo huấn của Hội thánh về chức linh mục
Trong bối cảnh này, Đức Thánh cha tái khẳng định giáo huấn của Hội thánh, theo đó chỉ có tư tế trong thánh chức mới có thể cử hành thánh lễ. Tuy nhiên, cần thăng tiến vai trò của giáo dân và phụ nữ. Ngài kêu gọi mở ra những không gian mới cho phụ nữ, nhưng chống lại chủ trương giáo sĩ hóa phụ nữ.
Cùng với những lập trường trên đây, Đức Thánh cha không chấp nhận những yêu cầu được đề ra trong Văn kiện chung kết của Thượng Hội đồng Giám mục về miền Amazzonia, về việc truyền chức linh mục cho các phó tế có gia đình, hoặc cứu xét việc truyền chức phó tế cho phụ nữ.
Tông huấn của Đức Thánh cha kết thúc với kinh nguyện phó thác miền Amazzonia cho Đức Mẹ: “Lạy Mẹ, xin nhìn đến những người nghèo ở miền Amazzonia, vì nhà của họ bị phá hủy vì những lợi lộc nhỏ nhen (…), xin Mẹ đánh động sự nhạy cảm của những người quyền thế, vì, cho dù chúng con cảm thấy đã trễ rồi, nhưng Mẹ vẫn kêu gọi chúng con hãy cứu vãn những gì còn đang sống”
(Tổng hợp 12-2-2020)
G. Trần Đức Anh, O.P.