Họ Không Phải Là Người sao ?
Kỷ niệm 500 năm
bài giảng của cha Antonio De Montesinos OP
Lịch sử truyền giáo của Dòng Đaminh tại Châu Mỹ La Tinh đầu thế kỷ XVI, nổi bật chân dung một số nhân vật đã mạnh dạn bênh vực cho nhân quyền của “thổ dân” (1). Bài giảng của cha Antonio De Montesinos OP vào chúa nhật thứ IV mùa Vọng, ngày 21.12.1511 đã mở màn cho cuộc đấu tranh này.
Bài giảng phản ảnh lập trường các anh em Đa Minh tiên khởi tại Hispaniola sau hơn một năm hiện diện (từ tháng 9-1510). Hispaniola là tên một hòn đảo thuộc vùng Biển Caribê, mà nay thuộc chủ quyền của Cộng Hoà Santo Domingo và Haiti. Bài giảng góp phần cho Bartolomeo de las Casas hoán cải, xin nhập dòng Đaminh, sau trở thành một giám mục lừng danh, tám lần vượt đại dương về tận triều đình Tây Ban Nha để đấu tranh cho thổ dân. Hình : Gm Bart. Las Casas
Bản gốc viết tay của bài giảng nay không còn, nhưng chúng ta có một đoạn quý giá, được đức cha Bartolomes de Las Casas trích dẫn trong tác phẩm “Lược sử Thổ dân” (Quyển III, chương 4).
***
“Giờ thuyết giảng ngày chúa nhật thứ IV mùa Vọng đã đến, cha Antonio de Montesinos đứng dậy, bước lên toà giảng. Ngài nêu lên chủ đề của bài giảng đã được viết ra và được các anh em ký nhận: “Tôi là tiếng hô trong hoang địa” (Ga 1,23).
“Tôi là tiếng hô của Đức Kitô kêu lên trong hoang địa là hòn đảo này, thế nên, thật chính đáng để các người chăm chú lắng nghe (…) Tất cả các người đều phạm tội trọng, khi sống và chết trong tình trạng hiện nay, vì sự tàn ác mà các người dành cho đám dân vô tội này.
Hãy nói đi ! các người dùng quyền và dựa vào công lý nào để bắt các Thổ dân phải lao dịch dữ dằn và khủng khiếp đến thế ? Ai cho phép các người gây ra cuộc chiến man rợ đối với dân chúng đang sống thảnh thơi an bình trên quê hương họ, lại còn tiêu diệt vô số trong họ bằng những cuộc tàn sát và giết chóc chưa từng có ?
Sao các người dám đàn áp và bóc lột họ cùng kiệt đến thế mà không cho họ ăn, không chăm sóc bệnh nhân đang đối chọi với tử thần vì những lao dịch quá mức các người đòi hỏi họ ? Đúng hơn phải nói : các người đang giết họ để bòn rút và góp nhặt tiền vàng mỗi ngày ? Các người quan tâm thế nào để đưa họ trở lại đạo đâu ? (…)
Các người có lo lắng để tìm kẻ hướng dẫn họ đến Đức Tin, để nhận biết Thiên Chúa là Đấng Tác Tạo nên họ, để họ được lãnh phép rửa, tham dự Thánh Lễ, giữ ngày Chúa Nhật và các ngày lễ buộc không ?
Họ không phải là người sao ? Họ không có linh hồn sao ? Các người không bó buộc phải yêu thương họ như chính mình sao ? Các ngài không hiểu điều đó à ? Các ngài không cảm thấy gì sao ? Các ngài ngủ say đến nỗi ù lì rồi sao ? Các ngài hãy biết chắc rằng nếu cứ giữ tình trạng như vậy, thì các ông sẽ chẳng được cứu rỗi, giống như những kẻ vốn không tin và không chấp nhận tin vào Đức Giêsu Kitô.”
Clips : Tu viện, toà giảng và bài giảng
[youtube]Z7Hjq5vJ7mc[/youtube]
Bài giảng này đã gây ra bất mãn cho cử toạ. Ngay buổi chiều hôm ấy, Đô đốc Diego Colombo (con trai Christophoro Colombo) và chính quyền đã đến tu viện để khiếu naị với cha bề trên Pedro de Cordoba. Cha Cordoba trả lời : “Không phải Montesinos giảng, cả tu viện chúng tôi giảng như vậy”. Với những lời dọa nạt và hứa hẹn, Diego yêu cầu các cha phải rút lại lời giảng vào chúa nhật sau.
Chúa nhật kế tiếp, ngày 28 tháng 12, lễ các thánh Anh Hài, cha Montesinos lên toà giảng và nói: “Tôi trở lại bài giảng chúa nhật trước, và sẽ chứng minh rằng những lời đã làm cho các người bực tức là có chứng cớ”. Cha còn nói : “Nếu muốn, các người cứ viết thư lên nhà vua Tây Ban Nha, bởi vì chúng tôi phục vụ Chúa, và điều này cũng là việc phục vụ hoàng triều”.
Tượng đài Antonio De Montesinos
Một tượng đài mô tả cha Antonio de Montesinos đang giảng được dựng trên bờ biển Caribê hướng về nước Cộng Hoà Santo Domingo. Tượng bằng đá và đồng cao 15 mét, do điêu khắc gia Antonio Castellanos, người Mêhicô, thực hiện năm 1983, là món quà tổng thống hai nước Santo Domingo và Mêhicô tặng cho Dòng Đaminh tại đây.
———
(1) Vào thế kỷ XV, người ta tưởng châu Mỹ là Ấn độ nên họ gọi là India; về sau được sửa lại là Tây Ấn, và cư dân được gọi là Indios, chúng ta tạm dịch là thổ dân.