Đức Hồng y Thomas Collins, Tổng giám mục Toronto, là giáo phận lớn nhất tại Canada, trả lời cho những lời yêu cầu Đức Thánh cha phải chính thức xin lỗi về vụ khám phá 215 di cốt các học sinh, tại trường nội trú thổ dân ở thành phố Kamloops hôm 22/5/2021 vừa qua, gây xúc động lớn trong dư luận tại nước này.
Trưa Chúa nhật 6/6/2021, trong buổi đọc kinh Truyền tin, Đức Thánh cha bày tỏ đau buồn về vụ này, và kêu gọi chính quyền và giáo quyền Canada, cũng như các thành phần dân chúng cộng tác, đối thoại với nhau trong tinh thần tôn trọng nhau, để hòa giải và loại bỏ mọi thứ thực dân văn hóa xưa cũng như ngày nay. Tuy nhiên, Đức Thánh cha không chính thức nhân danh Giáo hội Công giáo xin lỗi, như yêu cầu của thủ tướng và các thủ lãnh thổ dân Canada.
Trả lời về các vấn đề trên đây, Đức Hồng y Collins cho biết việc Đức Giáo hoàng xin lỗi cần diễn ra trong một cuộc viếng thăm của ngài tại Canada, và điều này đòi một số “bước tiến” từ phía chính phủ cũng như các vị lãnh đạo Giáo hội tại Canada, và nhiều khía cạnh khác trong việc tổ chức, tài chánh, v.v..
Nhắc đến tuyên bố của thủ tướng Justin Trudeau, hôm thứ Sáu 4/6 vừa qua, yêu cầu Đức Thánh cha xin lỗi và đòi Giáo hội trao nộp tất cả những văn khố tài liệu về vấn đề này, đồng thời đe dọa rằng chính phủ đã có “những phương thế” để áp dụng nếu Giáo hội không trao các văn khố và tài liệu.
Tuyên bố trên đài truyền hình CBC của Canada hôm 6/6, Đức Hồng y Collins nói rằng: Những nhận xét của thủ tướng Trudeau “cực kỳ không giúp ích” và thiếu thông tin. Các hồ sơ tài liệu về vấn đề này hiện có tại viện bảo tàng của bang British Columbia. Các tổ chức Công giáo khác có liên hệ cũng phải giao những tài liệu về các trường học thổ dân nếu họ chưa làm.
Dòng Thừa sai OMI là tổ chức đã điều hành trường nội trú thổ dân ở Kamloops cho biết đang biến các tài liệu trong Văn khố thành dạng kỹ thuật số để phổ biến.
Các tổ chức và các vị lãnh đạo Công giáo trong quá khứ cũng đã chính thức xin lỗi vì những lạm dụng trong chế độ quá khứ, và các tu sĩ dòng Thừa Sai Hiến Sinh Đức Mẹ vô nhiễm, OMI, là cơ quan đã hoạt động tại trường nội trú Kamloops, cũng đã bồi thường.
Trả lời câu hỏi: Giáo hội Công giáo tại Canada có đáp ứng lời yêu cầu xin lỗi hay không? Đức Hồng y Collins đáp: về pháp lý, không có thực thể nào gọi là “Giáo hội Công giáo tại Canada”: mỗi giáo phận Công giáo và dòng tu là một thực thể pháp lý độc lập. Tại Canada, 16 giáo phận có những trường nội trú cho các em thổ dân, trong số 70 giáo phận toàn quốc. Ngoài ra, có khoảng 36 dòng tu Công giáo liên quan tới các trường học. “Mỗi giáo phận và dòng tu chịu trách nhiệm về hoạt động của mình. Nhiều giáo phận hoặc dòng tu đảm trách các trường nội trú thổ dân đã xin lỗi từ hồi đầu thập niên 1990”. Các giám mục Canada cùng với một số dòng tu xin lỗi hồi năm 1991 vì những lạm dụng trong các trường nội trú”.
(CNA 7-6-2021)
G. Trần Đức Anh, O.P.