Việc ngài chọn 3 nước này để thực hiện chuyến viếng thăm đầu tiên tại Mỹ châu la tinh theo đúng nghĩa không phải là tình cờ: 3 nước này thuộc hàng nhỏ nhất, nghèo nhất, ít được để ý tới trong chính trị đại lục và quốc tế. Cả trong trường hợp này, ĐTC muốn khởi hành từ ”ngoại ô”, nhưng cũng là nơi người ta cảm nghiệm một năng động mạnh mẽ về chính trị và xã hội. Đây cũng là những nơi đang có những thách đố lớn về mặt xã hội: nghèo đói, thất nghiệp, ô nhiễm môi trường, mong ước hòa bình, đấu tranh cho công bằng xã hội.
Trên chuyến bay dài 13 tiếng đồng hồ, ĐTC đã chào thăm 75 ký giả Italia và quốc tế tháp tùng và cầu chúc họ làm việc tốt đẹp trong 8 ngày viếng thăm. Trong lời giới thiệu giới báo chí lên ĐTC, cha Lombardi, Giám đốc phòng báo chí Tòa Thánh, cũng nhắc đến hơn 1 ngàn ký giả quốc tế khác đăng ký tại các phòng báo chí 3 nước để theo dõi và tường thuật về các hoạt động của ĐGH. Cha Lombardi cho biết có 100 ký giả làm đơn xin tháp tùng ĐTC trong chuyến máy bay, nhưng chỉ có 75 chỗ thôi. Rồi ĐTC chào từng ký giả và cám ơn họ.
Tiếp đón tại phi trường Quito
Sau khi vượt qua 10.100 cây số, tức là hơn 1 phần tư vòng trái đất, ĐTC đã đến phi trường quốc tế Thống Chế Sucre ở Quito, thủ đô nước Ecuador vào lúc gần 3 giờ chiều giờ địa phương.
Tổng thống Rafael Correa cùng với các quan chức chính quyền, các GM và đông đảo dân chúng đã dành cho ĐTC một sự tiếp đón rất nồng nhiệt tại sân bay, cùng với ban nhạc và một nhóm các trẻ em trong y phục truyền thống.
Diễn văn của ĐTC
Trong bài diễn văn đầu tiên, ngài đã kêu gọi các thành phần xã hội tại Ecuador đối thoại và hòa giải với nhau:
”Tôi cảm tạ Thiên Chúa vì đã ban cho tôi được trở lại Mỹ Châu la tinh và hôm nay được ở đây với quí vị và anh em, tại đất nước Ecuador xinh đẹp này. Tôi cảm thấy vui mừng và biết ơn khi thấy sự tiếp đón nồng nhiệt quí vị và anh chị em dành cho tôi: điều này thêm một bằng chứng về đặc tính hiếu khách của dân chúng tại Quốc gia cao quí này.
Sau khi cám ơn tổng thống và chào thăm và cám ơn chính quyền, các GM và các tín hữu, ĐTC nói:
“Tôi đã viếng thăm Ecuador nhiều lần vì lý do mục vụ; cũng vậy ngày hôm nay, tôi đến đây như chứng nhân về lòng thương xót của Thiên Chúa và về niềm tin nơi Chúa Giêsu Kitô. Cũng niềm tin ấy qua bao thế kỷ đã hình thành căn tính của dân tộc này và đã mang lại bao nhiêu hoa trái tốt đẹp, trong đó có những nhân vật sáng ngời như thánh nữ Marianna Chúa Giêsu, thánh tu huynh Micae Febres, thánh nữ Narcisa Chúa Giêsu hoặc chân phước Mercedes di Gesù Molina được phong chân phước tại Guayquil này cách đây 30 năm trong cuộc viếng thăm của thánh Giáo Hoàng Gioan Phaolô 2. Các vị đã sống đức tin nồng nhiệt và hăng say, và thực thi lòng thương xót bằng cách góp phần trong nhiều lãnh vực vào việc cải tiến xã hội Ecuador thời các ngài.
ĐTC nói thêm rằng:
”Ngày hôm nay, cả chúng ta cũng có thể tìm thấy trong Tin Mừng những chìa khóa giúp chúng ta đương đầu với những thách đố hiện nay, quí chuộng những khác biệt, thăng tiến đối thoại và sự tham gia không loại trừ ai, để những bước tiến bộ và phát triển hiện nay đảm bảo một tương lai tốt đẹp hơn cho tất cả mọi người, đặc biệt chú ý đến các anh chị em mong manh nhất của chúng ta và các nhóm thiểu số dễ bị tổn thương nhất. Thưa tổng thống, để đạt tới mục đích ấy, tổng thống luôn có thể kỳ vọng nơi sự dấn thân và cộng tác của Giáo Hội.
”Tất cả các bạn thân mến, trong niềm mong đợi và hy vọng, tôi bắt đầu những ngày này. Tại Ecuador, điểm gần nhất với không gian bên ngoài là Chimborazo, được gọi như thế vì đó là nơi ”gần mặt trời nhất”, gần mặt trăng và các tinh tú. Các Kitô hữu chúng ta ví Chúa Giêsu với mặt trời, và ví mặt trăng với Giáo hội, cộng đoàn; ngoại trừ Chúa Giêsu, không ai chiếu tỏa bằng ánh sáng của riêng mình. Ước gì trong những ngày này, tất cả chúng ta càng thấy rõ sự gần gũi với ”mặt trời từ trên cao” (Xc Lc 1,78) và chúng ta là ánh phản chiếu ánh sáng và tình thương của Chúa.
Từ nơi đây, tôi muốn chào thăm toàn thể Ecuador. Từ đỉnh núi Chimborazo cho đến bờ biển Thái Bình Dương; từ vùng rừng Amazonia cho đến các đảo Galapagos; anh chị em đừng bao giờ đánh mất khả năng cảm tạ Chúa vì những gì Ngài đã và đang làm cho anh chị em; khả năng bảo vệ người bé nhỏ và đơn sơ, chăm sóc các trẻ em và người già của anh chị em, tín nhiệm nơi giới trẻ, cảm thấy ngưỡng mộ vì sự cao quí của dân tộc anh chị em và vẻ đẹp đặc biệt của đất nước anh chị em.
Giã từ phi trường Sucre, sau bài diễn văn và hội kiến riêng với Tổng thống Correa, ĐTC đã về tòa Sứ thần Tòa Thánh cách đó 40 cây số. Chiếc xe ngài đi là xe Fiat Idea, bé nhỏ nhất trong số các xe trong đoàn, kể cả các xe hộ tống, giống như chiếc xe ngài đã đi khi tới Rio de Janeiro cách đây 2 năm. Rồi chuyển sang chiếc xe dip màu trắng có mái che bằng kiếng.
Dọc đường có rất đông dân chúng đứng hai bên đường để chào ĐTC, nhất là trên quãng đường 8 cây số trước tòa Sứ Thần tòa Thánh. Quang cảnh thật là cảm động.
Chương trình hoạt động trong ngày 6-7-2015
Sáng thứ hai 6-7, ĐTC sẽ rời thủ đô Quito đáp máy bay xuống Guayaquil cách đó 265 cây số và chỉ cách mặt biển 4 mét. Đây thành phố lớn nhất của Ecuador với hơn 3 triệu 600 ngàn dân cư, ở ngang với mặt biển.
Về phương diện tôn giáo, Tổng giáo phận Guayaquil hiện có hơn 2 triệu 800 ngàn tín hữu Công Giáo, tương đương với 85% dân số, với 206 giáo xứ và 920 giáo họ.
Đến nơi vào lúc gần 10 giờ sáng, ĐTC sẽ dùng xe đi tới Đền thánh quốc gia kính Lòng Thương Xót Chúa, cách đó 33 cây số. Đây là nơi thờ phượng đứng thứ hai của tổng giáo Guayaquil với chiều kích chỉ đứng sau Nhà thờ chính tòa thánh Phêrô Tông đồ.
Sau khi kính viếng Đền thánh vào lúc 10 giờ rưỡi sáng, ĐTC đến công viên Los Samanes cách đó 25 cây số để cử hành thánh lễ cho các tín hữu vào lúc quá 11 giờ sáng, vì khu vực trước đền thành không đủ chỗ để đón tiếp hàng trăm ngàn tín hữu.
Sau thánh lễ ngài dùng bữa lúc 2 giờ chiều với cộng đoàn dòng Tên và đoàn tùy tùng. ĐTC có liên hệ đặc biệt với 1 LM trong cộng đoàn này và khi còn làm Giám tỉnh dòng Tên ở Argentina, ngài thường gửi một số tu sĩ trẻ đến học kinh nghiệm tại Học viện dòng Tên tại đây.
Ban chiều ĐTC đáp máy bay trở về thủ đô Quito khoảng 6 giờ, rồi đến viếng thăm Tổng thống Ecuador tại dinh Carondelet. Sau đó ngài đi bộ đến viếng nhà thờ chính tòa Quito gần đó.
(G. Trần Đức Anh OP, RadioVaticana 06.07.2015)