2. Bức họa cuộc tử đạo thánh Lm Marchand Du

 

2. Bức họa cuộc tử đạo của thánh Lm Marchand Du,
ngày 30-11-1835 tại Huế

Kim Ân

2. Bức họa cuộc tử đạo thánh Lm Marchand DuBức họa này cao 1,500 m, rộng 0,836 m, được vẽ trên giấy bồi trên vải mỏng. Họa sĩ đã ít nhiều áp dụng nghệ thuật hội họa Tây phương với phong cách tả thực và luật cận – viễn. Hai cảnh nhỏ ở phía trên bức họa, theo chúng tôi, có thể tạm coi như một cách áp dụng luật đồng hiện. Chúng tôi tạm chia bố cục bức hoạ làm ba phần: thẩm vấn lần thứ hai [6] – hành quyết – kết thúc cuộc hành quyết.

Thẩm vấn lần thứ hai : Ở phía trên, góc trái của bức hoạ là cảnh cha Marchand Du bị thẩm vấn lần thứ hai tại Huế. Bị bắt tại Sài Gòn, bị đóng cũi và giải tới Huế ngày 15-10-1835, ngay ngày hôm sau, cha bị đem ra thẩm vấn lần thứ nhất, nhưng chưa bị hành hạ nhiều. Đêm 17-10-1835, do bị vu oan là tham gia cuộc nổi loạn của Lê Văn Khôi, cha bị thẩm vấn lần thứ hai và bị hành hạ bằng các loại kìm, kẹp nung đỏ. Bức hoạ cho ta thấy những vết thương ở tay và chân thánh nhân.

Hành quyết : Cảnh hành quyết ở trung tâm và chiếm phần lớn diện tích bức hoạ. Thánh nhân bị xử lăng trì, cũng còn gọi là bá đao hay tùng xẻo. Sáng 30-11-1835, thánh nhân bị dẫn đến họ đạo Thợ Đúc cùng với bốn người khác thuộc đảng Lê Văn Khôi cùng chịu án lăng trì với thánh nhân. Trên bức họa, xa xa là đội quân cầm giáo vây quanh nơi hành hình. Phía ngoài vòng vây quân lính là đám dân chúng, kẻ đứng người ngồi.

Ở trung tâm bức họa, thánh nhân bị trói vào cột [7], bốn đao phủ vây quanh thánh nhân, một người quì tay cầm rìu, ba người còn lại cầm dao, kìm, móc để cắt từng miếng thịt trên người thánh nhân. Vì đã trải qua những nhục hình khủng khiếp buổi sáng hôm đó – không dưới ba lần thẩm vấn, sau mỗi lần là năm chiếc kìm nung đỏ kẹp vào da thịt cho tới khi những chiếc kìm nguội hẳn – thánh nhân trút hơi thở sau khoảng sáu vết xẻo [8].

Kết thúc cuộc hành quyết: Phía trên, góc phải của bức hoả tả lại đoạn kết của cuộc hành quyết. Khi thánh nhân trút hơi thở, các đao phủ chặt đầu thánh nhân, tháo xác khỏi cột hành hình, đặt nằm sấp trên đất, rồi dùng rìu chẻ xác làm bốn mảnh.

——–

[5] La salle des Martyrs du séminaire des Missions-étrangères, tr. 109.

[6] Theo cuốn sđd, cha Marchand Du bị hành hạ bằng kìm nung đỏ tới hai lần. Lần đầu, trong cuộc thẩm vấn lần thứ hai, diễn ra vào ngày 17-10-1835. Lần thứ hai, trên đường ra pháp trường, ngày 30-11-1835. Dựa vào những miêu tả về cuộc tử đạo của thánh nhân, chúng tôi cũng đồng ý với các tác giả cuốn sđd rằng hình ảnh ở góc trên, phía trái của bức hoạ giới thiệu hình phạt chịu kẹp kìm nung đỏ trong lần thẩm vấn thứ hai. Tuy nhiên, chúng tôi không loại trừ khả năng tác giả bức hoạ muốn giới thiệu hình phạt kẹp kìm nung đỏ mà thánh nhân phải chịu trên đường ra pháp trường.

[7] Cuốn sđd, trang 133 kể rằng quân lính đóng năm giá hình chữ thập xuống đất theo một đường thẳng, cha Marchand du bị trói vào giá thứ hai, hai tay bị buộc vào thanh ngang.

[8] Xem MEP, sđd, tr. 125-135.

 

Để lại một bình luận