Trong thực tế, khiêm nhường là chân lý. Chân lý nền tảng đầu tiên là sự siêu việt tuyệt đối của Thiên Chúa Tạo hóa, được tỏ lộ trong sự thiện vô biên của Chúa Kitô, Đấng cứu chuộc: đây là thực tại tối cao và quyết định, đứng trước thực tại này, con người cảm thấy vừa được nâng lên như một người con, vừa bị hạ xuống như một thụ tạo thấp kém chẳng có gì đáng tự hào.
Mọi sự trên thế giới đều dạy chúng ta điều này: sự nhỏ bé của chúng ta so với những kỳ quan trong thụ tạo, sự bất lực của chúng ta đứng trước những mãnh lực thiên nhiên kinh hồn. Chính khoa học giúp chúng ta giữ được tinh thần khiêm nhường này; khi nhìn ngắm vẻ bao la của vũ trụ chung quanh chúng ta, với kích cỡ rộng lớn và muôn vàn giải ngân hà không xác định được cũng như những hệ thống hành tinh; khi chiêm ngắm tiểu vũ trụ là nguyên tử, với tất cả những hạt phân tử và những sức mạnh kết dính, và khi chiêm ngắm sự kỳ diệu hữu cơ của các nhiễm sắc thể, với những gen và hợp chất hóa học cấu thành chúng; khi suy tư về những hoạt động khác thường và những phản ứng của tế bào thần kinh nơi bộ não con người giúp cho trí khôn diễn tả tư tưởng, tất nhiên chúng ta phải ca ngợi và ngưỡng mộ trí năng vô biên đã tạo dựng và xếp đặt mọi sự một cách hòa hợp và hoàn hảo như vậy.
[youtube]eqB4DhQOjrk[/youtube]
Chúng ta không thể không nhìn nhận rằng chúng ta hoàn toàn tùy thuộc vào Đấng Tối Cao; sự khôn ngoan thực sự chính là khiêm nhường trước Thiên Chúa, và tiếp theo là một ý thức về sự tôn thờ, tin tưởng vào tình yêu, tín nhiệm vào sự quan phòng của Người, cho dù có khi kế hoạch của Người có vẽ mù mờ và khó hiểu.
Lời sách Huấn ca soi sáng với sự khôn ngoan tối thượng: “Con ơi, hãy hoàn thành việc của con một cách nhũn nhặn… Càng làm lớn, con càng phải tự hạ, như thế, con sẽ được đẹp lòng Đức Chúa… Người được tôn vinh nơi những kẻ khiêm nhường” (Hc 3:17-20).
Lịch sử dạy chúng ta rằng rất tiếc sự kiêu ngạo đã từng là và vẫn còn là nguyên nhân của sự dữ vô biên; ngay cả sự chối từ Thiên Chúa và phản loạn chống lại Người hầu như luôn luôn là biểu lộ của hữu thể có lý trí tự mãn về chính mình và không muốn cúi đầu trước sự uy nghi toàn năng của Tạo hóa, hoặc là không chấp nhận mầu nhiệm…
“Vì bất cứ ai nâng mình lên sẽ bị hạ xuống, còn ai hạ mình xuống sẽ được nâng lên” (Lc 14:11). Điều này đã xảy ra trên mặt đất này, trong cõi đời này, nhưng chỉ là thứ yếu. Điều thiết yếu là người khiêm nhường sẽ được chính Thiên Chúa nâng lên ở trên trời. Thánh Augustine hỏi, “Bạn có muốn trở nên lớn lao không?” Và thánh nhân trả lời, “hãy khởi sự với những điều nhỏ nhất. Bạn muốn xây dựng một tòa nhà vĩ đại ư? Trước hết hãy nghĩ đến nền móng” (Bài giảng 69, 1-2). Nếu chúng ta thực sự mong muốn xây dựng tòa nhà thánh thiện, chúng ta phải xây dựng nền móng tòa nhà ấy trên đức khiêm nhường.