Thánh Giu-se giúp bạn trong Mùa Chay này như thế nào? Tôi xin gợi ra ít nhất 5 cách.
1. Sự đơn sơ
Trong Tin Mừng theo Thánh Gio-an chương 6, khi Chúa Giê-su mạnh mẽ tuyên bố: “Ta là bánh từ Trời xuống” những người nghe Ngài liền xầm xì với nhau và hỏi: “Ông này chẳng phải là ông Giê-su, con ông Giu-se đó sao?” (Ga 6, 42). Rõ ràng, họ coi Thánh Giu-se chỉ là một người Do Thái bình thường, tuân giữ Lề Luật (nếu như không muốn nói là một người tầm thường). Điều này cho thấy, Thánh Giu-se không đi khắp Na-da-rét làm phép lạ hay tỏa sáng hào quang; thay vào đó, ngài sống đời thánh thiện trong sự đơn sơ.
Mỗi năm vào Thứ Tư Lễ Tro, chúng ta nghe lời nhắc nhở: “Khi làm việc lành phúc đức, anh em phải coi chừng, chớ có phô trương cho thiên hạ thấy” (Mt 6, 1). Việc cầu nguyện, ăn chay và làm việc bác ái của chúng ta chỉ nên để một mình Thiên Chúa biết mà thôi. Tuy nhiên, chúng ta cũng cần nhớ lời Chúa Giê-su đã nói trước đó trong Bài Giảng Trên Núi: “Ánh sáng của anh em phải chiếu giãi trước mặt thiên hạ, để họ thấy những công việc tốt đẹp anh em làm, mà tôn vinh Cha của anh em, Đấng ngự trên trời” (Mt 5, 16).
Điểm khác biệt then chốt chính là sự đơn sơ. Khi hành động cách đơn sơ, chúng ta không tìm kiếm vinh quang cho bản thân mà chỉ nhắm đến vinh quang của Thiên Chúa. Sự đơn sơ này là một sự khiêm nhường trong tâm hồn, giúp chúng ta bảo vệ mối thân tình với Thiên Chúa qua cầu nguyện, ăn chay và làm việc bác ái.
2. Lao động
Ngày 1 tháng 5 hằng năm, chúng ta mừng lễ Thánh Giu-se Thợ. Ngài là một vị thánh biết xắn tay áo lên và làm việc chăm chỉ suốt cả ngày. Thánh Giu-se nhắc nhở chúng ta về giá trị cao quý của lao động, giá trị ấy được diễn tả cách tuyệt đẹp trong Gaudium et Spes:
“Nhờ lao động dâng lên Thiên Chúa, con người được tham dự vào công trình cứu chuộc của Chúa Ki-tô, Đấng đã làm việc bằng chính đôi tay của Ngài tại Na-da-rét, qua đó nâng cao phẩm giá của lao động” (GS 67).
Mùa Chay là thời điểm thích hợp để sống phẩm giá của lao động bằng cách noi gương Thánh Giu-se. Thiên Chúa kéo chúng ta đến gần Ngài qua những công việc bình thường hằng ngày. Chúng ta không cần tìm kiếm những hình thức đền tội phi thường hay những giờ cầu nguyện dài lê thê, đặc biệt nếu những điều này khiến ta xao lãng các bổn phận thường nhật. Trước khi thêm vào những thực hành mới, ta nên tập trung chu toàn cách tận tâm những công việc đã có sẵn trước mắt mình.
3. Nghỉ ngơi
Trong khi Thánh Giu-se cho chúng ta thấy phẩm giá của lao động, thì một số khoảnh khắc tuyệt vời nhất trong cuộc đời của Thánh nhân lại diễn ra khi ngài đang ngủ. Chính lúc này, Thiên Chúa đã nhiều lần phán dạy Thánh Giu-se qua những giấc mơ.
Chúng ta có thể phân biệt hai loại nghỉ ngơi: giấc ngủ thể lý và sự phó thác thiêng liêng vào Thiên Chúa. Cả hai đều rất quan trọng đối với sự thánh thiện. Giấc ngủ giúp chúng ta được tái tạo và hồi phục, để ngày hôm sau ta tiếp tục làm việc và yêu thương. Hãy thử hỏi một bà mẹ có con nhỏ để hiểu tầm quan trọng của giấc ngủ! Còn sự phó thác giúp chúng ta thêm vững tin vào sự quan phòng yêu thương của Thiên Chúa, củng cố đức tin trong những khi chịu thử thách và tạo không gian cho tình yêu triển nở.
Cả giấc ngủ lẫn sự phó thác đều giúp chúng ta nhận ra giới hạn của mình: chúng ta cần ngủ nghỉ, và chúng ta cần Thiên Chúa. Điều này được diễn tả rõ trong phần đầu của Thánh Vịnh 127:
“Ví như CHÚA chẳng xây nhà,
thợ nề vất vả cũng là uổng công.
Thành kia mà CHÚA không phòng giữ,
uổng công người trấn thủ canh đêm.
Bạn có thức khuya hay dậy sớm,
khó nhọc làm ăn cũng hoài công.
Còn kẻ được Chúa thương dầu có ngủ,
Người vẫn ban cho đủ tiêu dùng” (Tv 127, 1-2).
Thánh Vịnh này khẳng định sự vô ích của những đêm thức trắng và sự trống rỗng của những kẻ chỉ cậy dựa vào sức riêng và tự phong thánh cho chính mình. Trong Mùa Chay, khi chúng ta gia tăng cầu nguyện, ăn chay và làm việc lành phúc đức, Thánh Vịnh 127 là một lời nhắc nhở hữu ích. Những việc thực hành này không phải chỉ đơn thuần là nỗ lực của ý chí. Bản thân những việc làm đó cũng không làm ta thánh thiện. Chính Thiên Chúa mới làm cho chúng ta nên thánh. Và đôi khi, Thiên Chúa mời gọi chúng ta nghỉ ngơi.
Hãy nhớ lời ông Mô-sê nói với dân Israel khi quân đội của Pha-ra-ô truy đuổi họ: “ĐỨC CHÚA sẽ chiến đấu cho anh em. Anh em chỉ có việc ngồi yên” (Xh 14, 14), và lời ngôn sứ I-sai-a: “Giả như các ngươi trở lại và ở yên, hẳn các ngươi đã được cứu thoát; giả như các ngươi bình tĩnh và tin tưởng, ắt các ngươi đã nên hùng mạnh” (Is 30,15).
4. Gia đình
Thánh Giu-se là một người vĩ đại, nhưng ngài sẽ ra sao nếu không có gia đình – không có Chúa Giê-su và Mẹ Ma-ri-a? Có lẽ ngài sẽ không xuất hiện nhiều trong các bài viết như hiện nay – bởi hầu hết những người thợ mộc Do Thái ở thế kỷ thứ nhất thì ngày nay chẳng được ai nhắc đến.
Sự thánh thiện của Thánh Giu-se đến qua Chúa Giê-su và Mẹ Ma-ri-a, nhờ việc phục vụ và đón nhận từ các ngài. Tương tự như vậy, Thiên Chúa lôi kéo chúng ta đến với Ngài qua những người xung quanh ta. Chúng ta không nên thánh một cách đơn lẻ, mà là trong tư cách thành viên của một gia đình hay một cộng đoàn.
“Khi cha mẹ nêu gương và dẫn dắt bằng lời cầu nguyện chung trong gia đình, con cái và mọi thành viên trong gia đình sẽ dễ dàng đạt đến sự trưởng thành nhân bản, ơn cứu độ và sự thánh thiện” (Gaudium et Spes 48).
Mùa Chay là dịp tốt để chúng ta duyệt xét lại những mối tương quan thân thiết nhất của mình. Có ai đó cần được tha thứ không? Có tình yêu nào cần được hâm nóng lại không? Có lòng biết ơn nào còn thiếu sót không? Đây đều là những cách tuyệt vời để thực hành bác ái.
5. Chúa Giê-su và Mẹ Ma-ri-a
Dĩ nhiên, gia đình của Thánh Giu-se không phải là một gia đình bình thường như gia đình của ta. Có một ân sủng đặc biệt nơi Chúa Giê-su và Mẹ Ma-ri-a (cách nói giảm nói tránh nhất trong năm). Nếu so sánh gia đình mình với Thánh Gia, có thể chúng ta sẽ cảm thấy nản lòng. Nhưng nhờ lòng nhân từ của Thiên Chúa, Chúa Giê-su và Mẹ Ma-ri-a không xa vời, mà trái lại rất gần gũi với chúng ta: Chúa Giê-su là Đấng Cứu Độ và là người anh của ta, còn Mẹ Ma-ri-a là người mẹ dịu hiền của chúng ta. Về phần mình, Thánh Giu-se có thể giúp chúng ta ở gần Chúa Giê-su và Mẹ Ma-ri-a, giống như cách ngài đã luôn ở bên hai đấng ấy.
Sau cùng, mọi thực hành Mùa Chay của chúng ta đơn giản chỉ là lời “xin vâng” với Chúa Giê-su, giống như Mẹ Ma-ri-a đã thưa lên trong biến cố Truyền Tin. Nguyện xin Thánh Giu-se, Mẹ Ma-ri-a cầu bầu cho chúng ta, và xin Chúa Giê-su dẫn đưa chúng ta đến cùng Chúa Cha.
Thầy Joseph Martin Hagan, O.P.
Joseph Nguyễn Tro Bụi chuyển ngữ từ Catholicexchange