Như một truyền thống đẹp, hôm nay (13/11/2022) toàn thể Giáo Hội Công Giáo Việt Nam mừng kính trọng thể các thánh tử đạo Việt Nam.
Như thế nào thì được gọi là tử đạo? Thưa, Lm. Giuse Đinh Tất Quý có lời giải nghĩa rằng: “Hiểu theo nguyên ngữ tử đạo nghĩa là làm chứng. Làm chứng về Chúa Giêsu Kitô, Đấng Cứu Thế, Đấng Thiên Chúa sai xuống trần gian để cứu chuộc nhân loại.”
Đúng là vậy. Các thánh tử đạo Việt Nam là những người đã làm chứng niềm tin của mình vào Chúa Giêsu. Dẫu cho có bị bắt bớ tù đày, chịu nhiều hình phạt khắc nghiệt, kể cả cái chết, các ngài nhất định không từ bỏ niềm tin của mình.
Có rất nhiều hình phạt mà quý ngài phải hứng chịu. Nào là bị gông cùm, xiềng xích, bị nhốt trong cũi, bị đánh đòn, bị bỏ đói. Nặng hơn thì bị voi dầy, bị đóng đinh vào ván rồi đem phơi nắng. Tàn bạo hơn thì bị xử trảm, xử giảo (thắt cổ) hoặc bị thiêu sống. Ác liệt nhất là bị xử lăng trì (một hình thức phân thây ra từng mảnh) hay bá đao (bị xẻo từng mảnh thịt)… cho tới chết. Án nhẹ nhất, đó là khắc lên trên trán hai chữ “tà đạo”.
Lịch sử Giáo Hội Công Giáo Việt Nam ghi nhận có khoảng vài trăm ngàn vị tử đạo, trong đó có 118 vị được chính thức tôn phong. Tôn phong các ngài, trước là để vinh danh đời sống đức tin của các ngài, một đức tin mãnh liệt vào Chúa Giê-su, và sau là, để xem đó như những tấm gương mẫu mực cho đời sống đức tin của mỗi chúng ta.
Vâng, rất mẫu mực để chúng ta noi theo tấm gương của linh mục Gioan Đạt. Chuyện kể rằng: Khi ngài vừa dâng lễ xong thì quân lính vây bắt. Cha đã chạy thoát, nhưng vì để quên áo lễ, cha thấy quân lính tra tấn gia chủ nên ra nộp mạng và nói: “Vẫn biết tôi có thể thoát, nhưng như thế anh chị em sẽ bị khổ nhiều”.
Anh-chị-em-sẽ-bị-khổ-nhiều, thế nên, Linh mục Gio-an Đạt đã sẵn sàng thực thi lời truyền dạy của Chúa Giê-su, lời truyền dạy, rằng: “không có tình yêu nào cao quý hơn tình yêu, người liều mạng sống vì người mình yêu”.
Với thừa sai Gagelin Kính thì sao? Thưa, ngài đã viết thư xin phép giám mục cho mình ra trình diện để tín hữu Bình Định được bình an. Còn linh mục Đặng Đình Viên ư! Thưa, cha đã trốn an toàn trong vườn mía dày đặc, nhưng khi thấy quân lính đánh đập tra khảo con của chủ nhà, cha cũng tự động ra thế mạng. (trích: Chân dung các thánh tử đạo Việt Nam – Lm PX. Đào Trung Hiệu. OP).
Thật ra, chuyện các vị tử đạo phải chịu gông cùm, đánh đập, bỏ đói và cả cái chết là điều không có gì ngạc nhiên. Không có gì ngạc nhiên vì chính Đức Giêsu, trong những ngày còn tại thế, Ngài đã công bố điều này.
Một ngày nọ, Đức Giê-su đã công bố rằng: “Nếu thế gian ghét anh em, anh em hãy biết rằng nó đã ghét Thầy trước. Giả như anh em thuộc về thế gian, thì thế gian yêu thích cái gì thuộc về nó. Nhưng vì anh em không thuộc về thế gian và Thầy đã chọn, đã tách anh em khỏi thế gian, nên thế gian ghét anh em.”
Vào một dịp khác, Đức Giê-su cũng đã công bố như thế, rằng: “…Người ta sẽ tra tay bắt và ngược đãi anh em, nộp anh em cho các hội đường và bỏ tù. điệu anh em đến trước mặt vua chúa quan quyền vì danh Thầy… Vì danh Thầy, anh em sẽ bị mọi người thù ghét…” (Lc 21, 12… 17)
Ác liệt, khốc liệt, tàn bạo như thế đấy. Thế nhưng, Vì-Danh-Thầy, các vị tử đạo xưa vẫn “anh dũng tiến lên hy sinh vì tình yêu.”
**
Hơn hai ngàn năm đã trôi qua, sự bách hại mà Đức Giêsu đã công bố, nay vẫn tiếp tục xảy ra, nơi này nơi khác, cách này cách khác. Và, đó là lý do để chúng ta đừng quên lời Đức Giêsu đã nói khi xưa, rằng: “Kìa Sa-tan đã xin được sàng anh em như người ta sàng gạo.” (Lc 22, 31).
Vâng, có thể chúng ta không phải chịu cảnh “máu đổ đầu rơi”. Nhưng có thể chúng ta bị “sàng sảy” bởi những lời cám dỗ mật ngọt của Satan và thế gian. Có thể chúng ta không bị “phân thây”, nhưng có thể chúng ta sẽ bị “phân thân”, vừa làm tôi Thiên Chúa, vừa làm tôi thế gian.
Mà, thật là vậy. Chúng ta cứ thử nhìn vào những gì đang xảy ra trong xã hội, trong Giáo Hội, xem sao! Chẳng phải là Sa-tan đang sàng sảy chúng ta bằng những đòn “hỏa mù” rằng thì-là-mà cứ xây nhà thờ, đền thờ bằng gỗ đá cho to, cho đẹp, và rằng cứ “trang hoàng bằng những viên đá đẹp và những đồ dâng cúng” thoải mái, để rồi chúng ta lãng quên ngôi “Đền Thờ của Thánh Thần” là chính thân xác chúng ta, nơi “Người đang ngự trong chúng ta”, dó sao!
Chẳng phải là Sa-tan và con cái chúng đang dụ dỗ chúng ta cứ tổ chức những lễ Noel cho “hoành tráng”, nhưng cuối cùng những buổi lễ đó chẳng khác gì những lễ hội dân gian… theo “thói đời”, đó sao!
“Tử đạo” hôm nay, không phải là bị chém đầu, phân thây, tùng xẻo v.v… nhưng đó là “sống đạo”. Tử đạo hôm nay, đó là sống một đời sống trung tín, trung tín với lời thề hứa: “hứa yêu nhau trao câu thề chung sống muôn đời” chẳng hạn.
Tử đạo hôm nay, còn là sống một đời sống: “bác ái, nhẫn nhục, nhân hậu, từ tâm, hiền hòa, tiết độ.” Tử đạo hôm nay, còn là sống một đời sống không “tìm hư danh”, không “khiêu khích nhau”, không “ghen tỵ nhau”
Tử đạo hôm nay, không phải là “bị đóng đinh vào ván rồi đem phơi nắng”, nhưng là “đóng đinh tính xác thịt (của mình) vào thập giá cùng với các dục vọng và đam mê” (x.Gl 6, 24).
Nói tắt một lời, tử đạo hôm nay, đó là chúng ta hãy “kiên trì” sống… sống theo những điều Đức Giê-su đã truyền dạy. Và, lời truyền dạy mà chúng ta cần ghi nhớ, đó là: “Anh em đừng sợ những kẻ giết thân xác mà không giết được linh hồn. Đúng hơn, anh em hãy sợ Đấng có thể tiêu diệt cả hồn lẫn xác trong hoả ngục.” (Mt, 10, 28)
Xưa, các vì tử đạo đã kiên trì sống, sống đúng lời truyền dạy này. Và, các vị đã về tới đích. Phải chăng, hôm nay, là đến lượt chúng ta? Thưa, đúng vậy. Đến lượt chúng ta. Thế nên, để được tới đích như các vị tử đạo xưa, chúng ta cũng phải “kiên trì trong cuộc đua dành cho ta”.
Đừng quên “mắt hướng về Đức Giê-su.” Hướng về để thấy rằng, Ngài đã hoàn thành cuộc đua của mình “và nay đang ngự bên hữu ngai Thiên Chúa”. Bên hữu ngai Thiên Chúa, Đức Giê-su không chỉ khích lệ chúng ta kiên trì cuộc đua, mà còn bảo vệ chúng ta trước “những người tội lỗi chống đối mình”. (x.Dt 12, 2… 3)
Vâng, tác giả thư gửi tín hữu Do Thái đã xác tín như thế. Phần chúng ta, chúng ta cũng xác tín như tác giả? Mà, cớ gì không xác tín nhỉ! Hãy xác tín và hãy ghi khắc trong con tim mình lời Đức Giê-su truyền dạy: “Có kiên trì, anh em mới giữ được mạng sống mình”.
Nói cách khác, muốn giữ được mạng sống mình, chúng ta “Hãy kiên trì theo đuổi cuộc đua.”
Petrus.tran