Xin đặt con làm người canh gác
Người xưa có câu: “nhân vô thập toàn”. Đúng vậy, con người với bản chất mỏng dòn và yếu đuối, suốt một đời người có ai mà không hơn một lần sai lầm, vấp ngã.
Khi nói tới sai lầm và vấp ngã, văn hào Pháp La Fontaine cũng thừa nhận rằng: “Ai cũng có những sai lầm mình luôn lặp lại…”, và ông ta nhấn mạnh thêm rằng: “…sợ hãi hay xấu hổ đều không chữa khỏi chúng”.
Chính vì sợ hãi hay xấu hổ, cho nên, rất ít người đủ can đảm để thừa nhận sai lầm của chính mình. Đứng trước vấn nạn này, nhiều nhà hiền triết, nhiều bậc vĩ nhân đã đưa ra những lời khuyên, những lời khuyên để con người vươn lên, không còn sợ hãi hay xấu hổ trước những sai phạm, trước những khiếm khuyết mà mình đã vấp phạm, hầu có thể vươn tới một cuộc sống hoàn thiện. Những lời khuyên đó, tựu trung, khuyên con người phải “biết nhận lỗi”, phải biết “thừa nhận sai lầm”
Với Đức Giê-su, để có thể sửa chữa sai lầm, sữa chữa những vấp ngã, Ngài không chỉ đưa ra những lời khuyên, mà còn đề ra những “nguyên tắc sống”, có thể gọi đó là những “nguyên tắc vàng”, trong việc đối nhân xử thế.
Nguyên tắc Đức Giê-su đã đề ra, đó là, con người không chỉ cần tự “biết nhận lỗi và biết thừa nhận sai lầm” mà còn cần phải biết “sửa lỗi lầm cho nhau”.
Saint J.Chrysistome có nói: “Con ong được ca tụng vì nó làm việc không phải cho chính mình nhưng cho tất cả”. “Sửa lỗi lầm cho nhau” cũng vậy, cũng “không phải cho chính mình” nhưng là, làm công việc của một “người canh gác”, người canh gác cảnh cáo những ai đang vấp ngã, hãy “từ bỏ con đường xấu xa… từ bỏ con đường của nó mà trở lại” (x. Ed 33, 7-9)
**
Vâng, Đức Giê-su, trong một dịp tâm tình riêng tư với các môn đệ, Ngài có dạy rằng: “Nếu người anh em của anh trót phạm tội, thì anh hãy đi sửa lỗi nó, một mình anh với nó mà thôi” (x.Mt 18, 15)
Tại sao chỉ là “một mình anh với nó?”. Thưa, về điều này, Lm Giuse Nguyễn Hữu An chia sẻ rằng: “Một mình với anh em là rất kín đáo. Sửa lỗi cá nhân, tôn trọng và giữ thể diện, biểu lộ sự tin tưởng giữa hai người không để người thứ ba đựoc biết. Đây là cuộc nói chuyện riêng tư, không phải hạ nhục người có lỗi nhưng là giúp người ấy nhận ra lỗi lầm của mình. Phải nói sự thật, nhưng có những sự thật không nên nói hết.”
Tuyệt! Quả là một lời giải thích rất giá trị. Thế nhưng, khi đã ở trong tình trạng “một mình anh với nó”, thì anh sẽ nói gì với nó? Phải chăng, anh sẽ nói với nó bằng những lời chỉ trích đắng chát? Hay anh sẽ theo lời khuyên của Dale Carnegie, tác giả cuốn Đắc Nhân Tâm, một cuốn sách thuộc hàng bán chạy nhất và được biết đến nhiều nhất cho đến tận ngày nay, rằng, hãy “dùng cách đặt câu hỏi để khuyên bảo người ta”?
Với lời chia sẻ và lời khuyên của nhị vị được nêu trên, theo Bạn, có bao nhiêu phần trăm “người anh em của anh trót phạm tội”, sẽ hối cải nhận lỗi?
Thưa, câu chuyện được kể sau đây sẽ là câu trả lời. Nhưng, trước hết, chúng ta đừng quên ba chữ được Đức Giê-su nêu lên trong trường hợp này, đó là: “trót phạm tội”. Trót khác với cố ý. “Trót” có tỷ lệ hối cải nhiều hơn là “cố ý”.
Vâng, câu chuyện xảy ra “vào một buổi chiều”. Chiều hôm đó, “Vua Đa-vít từ trên giường trỗi dậy và đi bách bộ trên sân thượng đền vua. Từ sân thượng, vua thấy một người đàn bà đang tắm. Nàng nhan sắc tuyệt vời” (x. 2Sm 11, 2).
Chỉ là một sự tình cờ, không chủ định. Nhưng chính sự tình cờ đó đã làm đảo lộn con người vua Đa-vít, người được mệnh danh là “người công chính”, chỉ một cái nhìn, ông ta trở thành con người “bất chính”.
Chuyện kể tiếp rằng: “Vua Đa-vít sai người đi điều tra về người đàn bà, và người ta nói: đó chính là bà Bát Se-va, con gái ông Ê-li-am, vợ ông U-ri-gia người Khết”. Mặc cho người đàn bà đã có chồng, vua Đa-vít vẫn không buông tha. Rồi chuyện gì đến cũng đã đến. “Vua Đa-vít sai lính đến đón nàng. Nàng đến với vua và vua nằm với nàng”. Và kết quả là: “Nàng thụ thai”…
Vâng, kể từ khi để cho “hồn lỡ sa vào đôi mắt em”, vua Đa-vít ngày càng “sa lầy” vào vòng vây của tội lụy. Cao điểm của hành vi tội lụy, đó là, nhà vua đã gián tiếp gây ra cái chết của ông U-ri-gia – chồng nàng Bát Se-va.
Mọi hành vi của Đa-vít không qua khỏi đôi mắt của ngôn sứ Na-than. Ngôn sứ Na-than đã “một mình” đến “sửa lỗi” vua Đa-vít. Ngôn sứ Na-than đã có một “cuộc nói chuyện riêng tư, không hạ nhục người có lỗi nhưng là giúp người ấy nhận ra lỗi lầm của mình”.
Vâng, bằng phương pháp “dùng cách đặt câu hỏi để khuyên bảo người ta”, ngôn sứ Na-than đã thành công trong việc “chinh phục được người anh em”.
Hôm đó, vua Đa-vít, sau khi nghe Na-than kể một câu chuyện ví von đầy bi ai, ông ta đã thốt lên rằng: “Tôi đã đắc tội với ĐỨC CHÚA”. (x. 2Sm 12, 1-13).
***
Giả sử nếu vua Đa-vít không nghe lời sửa lỗi của “một mình” ngôn sứ Na-than thì sao? Rất may là đã không có sự “giả sử” đó.
Nhưng, nếu điều đó xảy ra đối với chúng ta hôm nay! “Nếu nó không chịu nghe”? Thưa, Đức Giê-su dạy: “Nếu nó không chịu nghe, thì đem theo một hay hai người nữa, để mọi công việc được giải quyết, căn cứ vào lời hai hoặc ba nhân chứng” (x Mt 18, 16).
Vâng, “Đây không phải là gây áp lực”; Lm Nguyễn-Hữu-An chia sẻ tiếp rằng: “Sự hiện diện của các chứng nhân bảo đảm cho tính khách quan và cộng đoàn. Luật Môsê dạy: ‘Một nhân chứng duy nhất không thể đứng lên buộc tội một người về bất cứ tội lỗi nào, phải căn cứ vào lời của hai hay ba nhân chứng, sự việc mới được cứu xét’ (Đnl 19,15). Tuy nhiên, chỉ thị của Chúa Giêsu nói đây không phải là nhân chứng buộc tội nhưng là những người trợ lực có uy tín để giúp tội nhân dễ dàng sữa lỗi. Cần kiên nhẫn đối vơi người cố chấp”.
“Đem theo một hay hai người nữa” thì đã sao! Bởi, với tâm tình sửa lỗi nhau trong tình yêu thương, thì đó cũng là cách, như lời tông đồ Phao-lô nói, cách thể hiện tinh thần “tương thân tương ái” (x. Rm 13, 8).
Trở lại với những nguyên-tắc-vàng của Đức Giê-su. Hôm đó, Đức Giê-su còn đưa ra một nguyên tắc nữa, đó là: Nếu một hay hai người đến “sửa lỗi” với tinh thần tương thân tương ái mà người phạm lỗi không nghe, Đức Giê-su dạy rằng: “Hãy đi thưa Hội Thánh”
“Hãy đi thưa Hội Thánh sao!”. Đúng vậy. Ở một vài thời điểm, một ai đó có thể từng bước, từng bước “trót phạm tội”, những tội vi phạm đến giới luật “một vợ một chồng”, hoặc những tội vi phạm đến giới luật “độc thân” trong đời tu v.v… Thưa ra Hội Thánh, Lm Nguyễn Hữu An nói: “không phải để bị xét xử nhưng để tỏ lòng sám hối và sẽ được ân xá”.
“Nếu Hội Thánh mà nó cũng chẳng nghe” thì sao? Thưa, Đức Giê-su nói: “thì hãy kể nó như một người ngoại” (x Mt 18, 17) Thật ra, theo dòng lịch sử của Hội Thánh, thì, với trường hợp này, nếu có thực thi thì cũng chỉ là “giọt nước tràn ly”, là một sự bất khả kháng, mà thôi…
****
Phụng Vụ Lời Chúa của Chúa Nhật hôm nay (CN XXIII – TN – A) kêu gọi chúng ta ý thức rằng, ta phải có trách nhiệm đối với nhau. Trách nhiệm đó chính là “sửa lỗi cho nhau”. Vẫn biết rằng, sửa lỗi cho nhau, rằng, sửa lỗi một ai đó đang “sa lầy” vào một vũng lầy tội lỗi, không phải là một chuyện dễ dàng.
Thế nhưng, như ngôn sứ Ê-dê-ki-en xưa, được ĐỨC CHÚA đặt “làm người canh gác cho nhà It-ra-en”, thì, hôm nay, cũng vậy đối với chúng ta. Chúng ta cũng được Thiên Chúa đặt làm người canh gác những “người anh em của chúng ta”, chí ít, là những người cùng mái ấm gia đình của chúng ta.
Mỗi năm, cơ quan NASA của Hoa Kỳ chi hơn 1,8 tỉ dollar để nghiên cứu về trái đất. So với các nghiên cứu về các hành tinh khác, thì đây là một sự chi tiêu kỷ lục. Nhờ sự nghiên cứu này, người ta có thể dự đoán động đất, núi lửa, cháy rừng và bão, để rồi, nhờ đó, họ có thể đưa ra những lời cảnh báo sớm, hầu con người có thể phòng tránh.
Với chúng ta, cũng vậy, mỗi ngày chúng ta cũng cần tiêu tốn một ít thời gian, chỉ cần một ít thời gian, để tìm xem có “cơn bão” nào đó xuất hiện, cơn bão mang tên “nghiện ngập thuốc lá, nghiện ngập rượu mạnh, nghiện ngập ma túy, nghiện-sex” v.v… đang chuẩn bị tàn phá mảnh đất tâm hồn lẫn thể xác của con em chúng ta, để mà đưa ra những lời cảnh báo sớm, để mà phòng tránh, để mà chế ngự nó.
Không thể viện dẫn lý do này khác, chẳng hạn như: “Ồ! Đã có nhà trường lo, đã có nhà thờ lo v.v…” Không thể viện dẫn lý do rằng: nước đổ là khoai, rằng, nó có thèm nghe đâu…
Tại sao nó không thèm nghe? Phải chăng là vì những thú vui của trần gian quá hấp dẫn?
Hay, phải chăng là bởi, cách mà chúng ta cảnh báo và sửa trị thiếu thuyết phục, nhưng lại đầy thô bạo, đầy độc đoán và thiếu công bằng?
Hãy tự hỏi, mỗi khi cảnh báo hay sửa trị con em mình, chúng ta dùng lời lẽ “khuyên bảo” hay “chửi bới đánh đập”? Chúng ta có công bằng trong sự khen thưởng hay sửa phạt? Chúng ta có vì giận vợ, giận chồng mà đánh con, “giận cá chém thớt” đánh con để “dằn mặt” hàng xóm? Chúng ta có đem lỗi lầm của con cái rêu rao khắp bàn dân thiên hạ?
Nếu có, thì đó không phải là cách “sửa trị” hay, trái lại nó chỉ làm cho con em chúng ta “tức giận”.
Đừng quên lời khuyên của thánh Phao-lô, ngài khuyên rằng: “Những bậc làm cha mẹ đừng làm cho con cái tức giận…”
Hãy nhớ rằng, con cái là “tài sản” của Thiên Chúa, là những người được “tạo dựng theo hình ảnh của Thiên Chúa”. Chính vì thế, cách sửa trị tốt nhất, cách giáo dục tốt nhất, đó là “hãy giáo dục chúng thay mặt Chúa bằng cách khuyên răn và sửa dạy” (Ep 6, 4).
Chúa Giê-su nói: “Hai người trong anh em hợp lời cầu xin bất cứ điều gì, thì Cha Thầy, Đấng ngụ trên trời, sẽ ban cho” (Mt 18, 19).
Hôm nay, trong thánh lễ, “hai người trong anh em”, nói rõ hơn, hai vợ chồng bạn hợp lời cầu xin điều gì? Vâng, có lẽ, không có lời cầu xin nào cần thiết hơn lời cầu xin, “…xin đặt con làm người canh gác”, một người canh gác khôn ngoan, để có thể hướng dẫn, sửa trị, dạy bảo con cái mình nên hoàn thiện.
Vâng, Lạy Chúa, xin đặt con “làm người canh gác”. Amen.
Petrus.tran