Hãy trở nên muối cho đời, ánh sáng cho trần gian
Is 58,7-10; Tv 112; 1Cr 2,1-5; Mt 5,13-16
Lm. Jude Siciliano, O.P.
Kính thưa quí vị,
Trong năm phụng vụ này, Tin Mừng theo thánh Mátthêu là trọng điểm. Chúng ta khởi đi bằng việc nghe các bài đọc vào mùa Vọng: Sự sinh hạ của Đức Kitô, Ba Vua, ông Gioan Tẩy Giả rao giảng, Đức Giêsu chịu phép rửa tại sông Giođan, kêu gọi những môn đệ tiên khởi, khai mạc sứ vụ của Đức Giêsu về việc rao giảng và chữa lành bệnh tật ở Galilê. Nhằm đưa vào những lời lẽ mang tính trần thế, trong bài Tin Mừng hôm nay, chúng ta phải “bắt tay vào việc cần làm” – khi chịu phép rửa là chúng ta đã đáp trả lời mời gọi.
Tuần vừa qua là lễ Dâng Con vào đền thờ. Nếu lễ này không thay thế Chúa nhật IV thường niên, thì chúng ta đã được nghe những bài đọc khai mạc của Bài giảng trên Núi – tức là các mối phúc. Bài đọc tuần này theo ngay sau các mối phúc. Thật là ngại ngùng khi chúng ta đã không được nghe những lời chúc phúc và những lời hứa khởi đầu Bài Giảng, vì những lời này cho đám đông biết rằng họ có thể nếm nghiệm những phần thưởng của cương vị người môn đệ ngay trong đời sống hiện tại. Mỗi mối phúc bắt đầu bằng cách nói: “Phúc thay…”, và bảo đảm cho các môn đệ Đức Giêsu về những phúc lành là thuộc về họ ngay bây giờ, và chờ đợi sự hoàn tất vào thời sau hết. Sứ điệp của Đức Giêsu, mà các môn đệ là người có phúc rồi, tiếp diễn trong bài đọc hôm nay. Một lần nữa, Người nói ở thì hiện tại: “Anh em là muối cho đời… Anh em là ánh sáng thế gian”.
Ngày nay, khi bước vào nhà thờ hay một cơ sở tôn giáo nào, chúng ta thấy khá phổ biến “Bản Báo Cáo Sứ vụ” của cộng đoàn được niêm yết đập vào mắt. Thường bản báo cáo như thế này là kết quả của cuộc đối thoại mang tính cầu nguyện do cộng đoàn mô tả về đặc tính và sứ vụ trong ánh sáng Tin Mừng.
Một trang Web chuyên đề (entrepeneur.com) đưa ra những hướng dẫn về việc soạn thảo bản báo cáo sứ vụ. Trang web cho biết rằng việc nối kết bản báo cáo sứ vụ với nhân viên còn quan trọng hơn là khách hàng. Tôi đoán đó là lý do tại sao tôi đọc quá nhiều bản báo cáo sứ vụ trên các bảng thông tin giáo xứ, và thật có giá trị cho những suy tư qua việc tham dự việc thờ phượng. Theo ngôn ngữ của mô hình kinh doanh, bản báo cáo sứ vụ có ý nghĩa cho “các nhân viên” hơn là “khách hàng”.
Tại một giáo xứ nọ, một số nhân viên văn phòng đã cho tôi biết cha xứ đã soạn thảo và phát hành bản báo cáo mà không cần tham khảo các thành viên, hội đồng giáo xứ hay giáo dân nào. Một phụ nữ nói rằng: “Vì chúng con không có dữ liệu gì cả, thì làm sao chúng con có thể nhận diện bản báo cáo và thực hành theo bản báo cáo sứ vụ đó? Bản báo cáo đó không phải của chúng con, nó là của cha xứ. Ngài không nên làm như thế!”
Bà ta có lý. Nhưng Đức Giêsu thì có quyền hạn đó. Bởi lẽ, bản báo cáo sứ vụ của Người dành cho chúng ta, những môn đệ của Người, hợp với đòi hỏi của bản báo cáo, tập trung và dễ dàng nhớ bản tóm tắt công việc của chúng ta. Ngay cả những người không đọc Kinh Thánh nhiều cũng có thể trích dẫn giáo huấn ngày hôm nay: “Anh em là muốn cho đời… Anh em là ánh sáng cho trần gian”.
Thế nên, hãy bỏ qua yếu tố ngôn ngữ, vì chúng ta, những Kitô hữu nên “bắt tay vào việc cần làm”. Chúng ta phải là chứng nhân cho thế gian. Đức Giêsu bắt đầu mô tả công việc cho các môn đệ bằng việc sử dụng hai hình ảnh. Chúng ta phải tác động thế giới bằng cách đưa muối và ánh sáng tác động vào môi trường. Muối làm gia vị cho thức ăn, và trong thế giới của Đức Giêsu, muối còn được dùng để bảo quản. Nó giữ cho thức ăn khỏi bị hư hoại. Ánh sáng xua tan hoặc đẩy lui bóng đêm. Ngay cả một que diêm cháy sáng cũng có thể được nhìn thấy ở khoảng cách xa trong đêm đen. Chẳng mất công nhiều để có được một sự ảnh hưởng tốt và bất ngờ khi thiếu ánh sáng.
Hình ảnh muối là một cảnh báo. “Nhưng muối mà nhạt đi… nó đã thành vô dụng, thì chỉ còn quăng ra ngoài cho người ta chà đạp thôi”. Người Kitô hữu không đơn thuần có thể cùng tồn tại và sống hài hoà. Chúng ta phải thay đổi những gì cần thiết. Hãy nhớ câu nói rằng: “Nếu người Kitô hữu làm sự ác, thì chẳng phải người ta có bằng chứng để kết án chúng ta sao?” Vì thế, lời cảnh báo của Đức Giêsu rằng muối có thể mất tác dụng làm gia vị cho thức ăn và nó sẽ bị ném ra ngoài. Chúng ta được sai vào thế gian để thay đổi nó – chứ không chỉ để sống.
Đức Giêsu bảo các môn đệ rằng dù họ chỉ có ít người, nhưng họ là muối. Điều nguy hiểm cho Giáo Hội là, ở trong thế gian, những môn đệ như chúng ta có thể theo cách thế gian và đánh mất “vị mặn” cho những người quanh ta. Khi đó, Giáo Hội thành vô dụng.
Các môn đệ phải biết đưa ra sự thiện hảo cho thế gian bằng cách chu cấp những gì biết bảo vệ, dưỡng nuôi và tôn tạo cuộc sống, đồng thời chống lại những hạn chế hoặc những gì phá hủy cuộc sống. Biết bao lần các môn đệ không thể để cho những điều tiếp tục diễn ra như: sao lãng với người nghèo, phá hủy sự sống trong lòng mẹ, ngược đãi với người di dân, bạo hành với phụ nữ, quân đội mất kiểm soát… Đối với những vị thế này hay những vị thế khác của các hiện trạng nêu trên, “các môn đệ ướp mặn” phải là những tác nhân của sự thay đổi. Nếu tất cả chúng ta chẳng đem lại ơn ích nhiều cho thân phận con người, thì lúc đó Đức Giêsu có lý khi Người cho rằng, chúng ta là muối thiếu vị mặn và vô dụng đối với những mục đích của Người.
Khi nghe biết sứ vụ đầy thách đố mà Đức Giêsu trao phó, chúng ta có thể cảm nhận điều mà những môn đệ tiên khởi đã cảm nhận – tức là chúng ta không đủ tầm mức và tầm ảnh hưởng để tác động thế gian và chống lại các quyền lực “vận hành thế gian”. Xét về cá nhân chúng ta, điều đó đúng. Nhưng hãy nhớ rằng chúng ta không dựa trên bản thân mình. Đức Giêsu bắt đầu bài giảng bằng lời nhắc nhớ về những phúc lành của Thiên Chúa ở đây và ngay bây giờ.
Những lời chúc lành đó làm cho chúng ta liên kết với Thiên Chúa, và liên kết với cộng đoàn những người tin. Vì Đức Giêsu, chúng ta được làm cho nên công chính với Thiên Chúa. Bây giờ, chúng ta được mời gọi để phản chiếu sự công chính đó trong các tương quan với tha nhân. Hoặc trong những hình ảnh Đức Giêsu đã sử dụng, chúng ta phải là muối cho đời và ánh sáng cho trần gian.
Trong Thánh Lễ này, qua Lời và Bí tích, chúng ta một lần nữa được Thiên Chúa tạo thành và canh tân. Chúng ta là người có phúc và những môn đệ của Đức Giêsu mà Thiên Chúa chúc phúc và Đức Giêsu sai đi. Cùng với ân sủng Thiên Chúa, chúng ta nỗ lực để sống lệnh truyền Tin Mừng mà Đức Giêsu đã thực hiện bằng sự sống, sự chết và sự phục sinh của Người.
Anh Em Nhà Học Đa Minh Gò Vấp chuyển ngữ.