Chúa Nhật
XXVII Thường Niên - Năm A
Is 5,1-7 / Pl 4,6-9 / Mt 21,33-43
An Phong : Chúng Ta Được Trao Phó Canh Tác Vườn Nho
Fr. Jude Siciliano, op : Hoa quả đúng mùa của chúng ta ở đâu ?
Fr. Jude Siciliano, op : Con sẽ luôn thực hiện thánh ư Chúa
G. Nguyễn Cao Luật op : Những người thợ trong vườn nho mới
Giacôbê Phạm Văn Phượng op : Siêng năng làm việc
Lời Chúa và Thánh Thể : Thiên Chúa yêu thương dân Người
Giuse Đỗ Huy Hoàng op : Hôm nay anh em nghe tiếng Chúa, đừng cứng ḷng
Fr. Jude Siciliano,op : Thiên Chúa không bỏ rơi dù chúng ta sai lỗi
Fr. Jude Siciliano, op: Hăy trở nên tá điền có trách nhiệm
Chúng Ta
Được Trao Phó Canh Tác Vườn Nho Thiên Chúa
Mt 21,33-43
Câu chuyện giữa Thiên Chúa với con người là một câu chuyện t́nh. T́nh yêu thương được trao ban, nhưng không được đón nhận; t́nh yêu thật quảng đại, nhưng lại bị phản bội cách trắng trợn. Giu-đa lấy cái hôn để nộp Thầy, đó là một sự phản bội lại t́nh yêu thương làm cho Chúa Giêsu đau ḷng biết bao. T́nh yêu của Thiên Chúa thật bao la; và sự phản bội t́nh yêu đó lại là cái ǵ hết sức phũ phàng. Không có ǵ đẹp bằng t́nh yêu, nhưng cũng không có ǵ ghê gớm hơn t́nh yêu bị phản bội.
Trong một xă hội "đấu đá nhau", những tṛ đời đă nhiều lúc trở nên khủng khiếp lắm rồi; nhưng khi "tṛ đời" lại diễn ra nơi chính bầu khí của t́nh yêu, trong gia đ́nh chẳng hạn, th́ nó lại trở nên khủng khiếp thế nào : cha mẹ lợi dụng con cái; con cái bất hiếu, bạc đăi cha mẹ, con cái giết cha mẹ cũng có… Quả thật, chính sự phản bội trong t́nh yêu là một đ̣n chí mạng khiến con người bị gục ngă. Bao nhiêu bà mẹ đă từng hy sinh mọi sự cho con cái, nhưng rồi cuối đời, những năm tháng về già, đă gục ngă v́ sự phản bội, v́ sự bất hiếu của đứa con cưng.
Chúng ta được trao phó cho mảnh vườn của Thiên Chúa, cha mẹ được Thiên Chúa trao phó cho một gia đ́nh để chăm sóc; linh mục cũng được Thiên Chúa trao pho cho đoàn chiên; các người có trách nhiệm với dân tộc, với cộng đoàn giáo xứ, với các hội đoàn... đều là những người được Thiên Chúa trao phó vườn nho của Ngài. Cuộc sống này là vườn nho của Thiên Chúa và mỗi người chúng ta là những người làm vườn nho của Thiên Chúa.
Câu chuyện về sự phản bội của t́nh yêu cho chúng ta thấy rằng T́nh yêu cũng chính là cái giá con người phải trả lại cho Thiên Chúa. Ông chủ ban "người con" như một lời mời gọi cuối cùng của t́nh yêu cho những người tá điền của ḿnh. Không có ǵ thật sự là tốt đẹp mà không cần trả giá đâu. Sự trả giá ở đây chỉ là ḷng trung thành, là mở ḷng ra để đón nhận chủ quyền của Thiên Chúa chứ không phải muốn giành lấy gia sản của Người để hưởng thụ cho chính ḿnh.
Lạy Chúa Giêsu,
Chúa đă trả giá cho đời sống chúng con,
không phải là trả một món nợ nào khác,
nhưng là món nợ của t́nh thương,
món nợ nặng nề nhất và cay đắng nhất.
Xin cho chúng con biết nhận ra
chúng con cũng mắc nợ nhau trong t́nh yêu thương
và cũng biết chấp nhận hy sinh v́ t́nh yêu thương.
ÁC GIẢ ÁC
BÁO
Mt 21,33-43
Nước Chúa cũng như nước trần gian đều đánh giá con người qua hiệu quảsản xuất. Không c̣n khả năng sản xuất, cũng hết điều kiện tồn tại. Nhưng trong Tin Mừng hôm nay một kết luận bất ngờ đảo ngược mọi tính toán b́nh thường.
HOA LỢI
Dụ ngôn giới thiệu ông chủ nhà đem tất cả thời giờ và tim óc gầy dựng "một vườn nho ; chung quanh vườn, ông rào giậu ; trong vườn, ông khoét bồn đạp nho, và xây một tháp canh." (Mt 21:33) Ông rất chu đáo. Nếu ở nhà, chắc ông đă trực tiếp điều khiển việc canh tác và thu hoa lợi. Nhưng phải đi xa, ông giao tất cả cho bọn tá điền. Ông đă đặt trọn vẹn niềm tin nơi họ.
Ba lần ông chủ "sai" người đến "thu hoa lợi" (Mt 21:34) từ những tá điền. Tuy không xuất đầu lộ diện, nhưng lúc nào ông cũng quan tâm rất nhiều tới nguồn hoa lợi. Lần thứ hai "ông lại sai một số đầy tớ khác đông hơn trước" (Mt 21:36). "Sau cùng, ông sai con trai ḿnh đến gặp chúng, v́ nghĩ rằng : 'chúng sẽ nể con ta.'" (Mt 21:37) Khi thấy cậu con trai, họ bàn kế : "Đứa thừa tự đây rồi ! Nào ta giết quách nó đi, và đoạt lấy gia tài nó !" (Mt 21:38) Luật thời đó qui định "chim trời cá nước ai bắt trước người đó được" và quần chúng cũng không thích những người chủ vắng mặt. (NIB 1995:414.) Bởi đấy, lợi dụng lúc ông đi vắng, họ đă dùng vũ lực cưỡng chiếm tài sản.
Nhưng tất cả đều vượt ngoài tầm kiểm soát. Thật là "bé cái lầm" ! Không những không đạt mục đích, họ c̣n mất cả địa vị và mạng sống. Không những bị thay thế, họ c̣n phải mở mắt nh́n một thế cờ đảo ngược : "Tảng đá thợ xây nhà loại bỏ lại trở nên đá tảng góc tường." (Mt 21:42) Thực tế ông chủ vẫn hiện hữu với tất cả quyền lực tuyệt đối trên tài sản của ḿnh, tuy vắng mặt. Để gặt hái được hoa lợi, ông đă không ngần ngại hi sinh bọn tá điền thất đức đó "và cho các tá điền khác canh tác vườn nho, để cứ đúng mùa, họ nộp hoa lợi cho ông." (Mt 21:41) Lớp tá điền mới này được tuyển mộ dựa trên tiêu chuẩn "chân thật, cao quư, chính trực" (Pl 4:8). Họ biết rơ mục đích, thời gian và địa vị của ḿnh khi làm việc với ông chủ.
Ông chủ đă chứng tỏ niềm hi vọng vẫn c̣n nguyên vẹn, dù người con trai đă bị giết. Cái chết không kết thúc tấm thảm kịch, nhưng đă mở ra một chân trời mới cho mọi người thấy rơ ai nắm quyền làm chủ. Nhưng dù uy quyền và giàu sang tới đâu, ông cũng không thể làm cho người con trai sống lại. Nhưng Thiên Chúa không bất lực như thế. Trái lại, Người đă chứng tỏ tất cả quyền lực vô biên khi phục sinh Người Con Chí Ái. Khác hẳn ông chủ trần gian, Người không dùng quyền lực để phục thù, nhưng để thành lập một vườn nho mới. "Vườn nho của Đức Chúa các đạo binh, chính là nhà Israel đó; Người những mong họ sống công b́nh, mà chỉ thấy toàn là đổ máu ; đợi chờ họ làm điều chính trực, mà chỉ nghe vẳng tiếng khóc than." (Is 5:7) Bọn tá điền chính là "các thượng tế và kỳ mục" đă gây nên cảnh đổ máu cho Thánh Tử chí ái là Đức Giêsu. Thực tế họ không c̣n tin Thiên Chúa, nhưng chỉ cố bảo vệ quyền lợi hẹp ḥi. Khi không tin Thiên Chúa, con người trở thành tàn bạo với anh em. Bởi thế, họ đă bị cảnh cáo : "Nước Thiên Chúa, Người sẽ lấy đi không cho các ông nữa, mà ban cho một dân biết làm cho Nước ấy sinh hoa lợi." (Mt 21:43) Họ bị loại bỏ v́ tất cả tâm thức và cơ chế đă lỗi thời, không c̣n đáp ứng nổi những đ̣i hỏi thực tế nữa.
Muốn có một dân sinh hoa lợi cho Nước Thiên Chúa, Đức Giêsu phải phục sinh để trở thành "đá tảng góc tường" trong Nhà Chúa, tức là Giáo hội. "Đó là công tŕnh của Chúa, công tŕnh kỳ diệu trước mắt chúng ta." (Mt 21:42) Kỳ diệu v́ nhờ Thánh Linh, "b́nh an của Thiên Chúa, b́nh an vượt lên trên mọi hiểu biết, sẽ giữ cho ḷng trí anh em được kết hợp với Đức Kitô Giêsu." (Pl 4:7) Đó là trung tâm hiệp nhất toàn thể Dân Chúa, gồm cả Do thái lẫn dân ngoại, đă được Thiên Chúa kêu gọi thay thế Israel bội tín. Chỉ có niềm tin sâu xa mới cho thấy chủ quyền Thiên Chúa nơi thiên nhiên và xă hội. Không tin, chỉ thấy cái lợi trước mắt. Các thượng tế và kỳ mục đă cố thoả hiệp giữa những quyền lợi bè nhóm và những đ̣i hỏi thực tế của Dân Chúa. Nhưng họ đă thất bại. Nếu có niềm tin, chắc chắn lương tâm cho họ biết phải làm ǵ trước thực tại Nước Trời nơi Đức Giêsu Kitô. Thực tế phơi bày tất cả bộ mặt phi nhân và bất lương, nguyên nhân đưa tới chiến tranh ngay trong vườn nho của Chúa.
VƯỜN NHO MỚI
"Chúng ta đang đứng trước một hoàn cảnh quốc tế đầy căng thẳng, nóng bỏng về mọi phương diện. Một vài nơi trên thế giới, cuộc đối đầu c̣n ác liệt hơn." (Zenit 29.09.2002) Hôm nay cả nhân loại đang khao khát hoà b́nh. Giáo hội có thể làm ǵ trước khát vọng đó ? Giáo hội có sứ mệnh hoà b́nh. Đó là sứ mệnh của toàn thể Dân Chúa. "Tuy nhiều ơn gọi khác biệt và bổ túc nhau, lại sống trong các hoàn cảnh khác nhau, giáo dân được kêu gọi cộng tác vào sứ mệnh duy nhất đó của Giáo hội." (ĐHY Tettamanzi, TGM Milan : Zenit 30.09.2002) "Khi một Kitô hữu sống trọn vẹn niềm tin, họ sẽ trở thành một cực nam châm hấp dẫn, đầy tự tín và biết tôn trọng tha nhân ; họ không bao giờ áp đặt lên ai niềm tin tôn giáo của ḿnh, nhưng biết cách truyền đạt chân lư mà không làm cho những người tin tưởng vào họ phải thất vọng. Họ nhượng bộ mà không thoả hiệp một cách sai lầm. Tính đa dạng là một chiều kích của Giáo Hội Công Giáo. Nhưng tính đa dạng không dẫn tới một thứ lănh đạm khiến người ta đặt mọi ư kiến trên cùng một b́nh diện." (ĐGH Gioan Phaolô II : Zenit 30.09.2002) Có hiệp nhất, Giáo hội mới trở thành gương mẫu và sức mạnh đem lại hoà b́nh cho nhân loại. Nhưng "điều kiện cần thiết và sức mạnh đưa tới hiệp thông đích thực trong Giáo hội là ḷng khiêm nhường." (ĐHY Tettamanzi, TGM Milan : Zenit 30.09.2002) Chính v́ thiếu điều kiện căn bản đó, các thượng tế và biệt phái đă không nhận ra sự thật và đánh mất Nước Trời
Khí cụ hoà b́nh trong tầm tay Giáo hội chính là kinh Mân Côi. Cần phải "tái khám phá lối cầu nguyện truyền thống, rất đơn sơ nhưng rất sâu xa này. Có thể nói Kinh Mân Côi là một sự chiêm ngắm dung nhan Đức Kitô qua cái nh́n của Đức Maria. Đó là một kinh nguyện nằm ngay chính trung tâm Tin Mừng, và hoàn toàn hoà hợp với sáng kiến của Công Đồng Vatican II. Chắc chắn kinh Mân Côi sẽ đem lại hoà b́nh. Hơn bao giờ, khắp thế giới cần phải cầu xin Thiên Chúa ban hoà b́nh. Hiển nhiên trong bối cảnh này, kinh Mân Côi là một kinh đặc biệt xứng hợp. Kinh Mân côi cũng kiến tạo hoà b́nh v́ trong khi cầu xin Thiên Chúa ban ơn, kinh Mân Côi gieo vào ḷng người đọc kinh một thiện chí, từ đó hi vọng mọc lên hoa trái công lư và t́nh liên đới trong đời sống cá nhân và cộng đoàn." (Zenit 29.09.2002) Đó là một hồng ân Thiên Chúa dành cho những ai hết ḷng trung thành với Thiên Chúa và cộng tác với anh em trong công cuộc canh tác vườn nho mới hầu mang lại hoa lợi dồi dào cho Nước Chúa. Tất cả đều tuỳ thuộc cuộc canh tân sức sống tin yêu nơi các Kitô hữu !
Hoa quả đúng mùa của
chúng ta ở đâu ?
Mt 21,33-43
Thưa quí vị.
Bài đọc I và III hôm nay rơ ràng là hai biểu tượng song song về vườn nho Thiên Chúa. Đọc cả hai một trật tôi tự nhiên bị cuốn hút về bài của tiên tri Isaia. Nhiều quí vị có lẽ ngược lại, tức bị bài Tin Mừng quyến rũ. Đó là khuynh hướng chung. nhưng cả hai đều có những đặc tính giống nhau. Vườn nho được Thiên Chúa thiết lập, ưu ái vun trồng, bảo vệ cẩn mật, xây dựng hàng rào, tháp canh, bồn đạp nho, thuê tá điền trông coi rồi trẩy đi phương xa, những mong vườn nho sinh trái tốt. Trong dụ ngôn của Isaia, chính vườn nho là nỗi thất vọng cho ông chủ. Nó sản xuất toàn nho xấu: dại và chua! Từ đâu ra? Bởi ông đă trồng toàn giống nho tuyệt hảo và không tiếc công săn sóc! Vậy th́ chính vườn nho đă cư xử như vậy. Nó đă là một vườn nho cứng đầu và phản lọan. Lỗi là về phần nó, không phải về phần người vun trồng.
Nếu quí vị là một người Do Thái, khi nghe dụ ngôn này, quí vị liên tưởng ngay về nhà Israel, bởi dụ ngôn thường được hiểu theo nghĩa đó. Dân tộc Do thái được Thiên Chúa tuyển chọn, vun trồng, săn sóc và canh chừng ngay từ thời tổ phụ Abraham. Cho nên tiên tri Isaia đă mời gọi : "Vậy bây giờ, dân Giêrusalem và người Giuđa xin hăy phân xử đôi đàng giữa tôi với vườn nho. Có làm ǵ hơn được cho vườn nho của tôi mà tôi đă chẳng làm ? Tôi những mong trái tốt, sao nó lại sinh nho dại ? (Is 5, 3-4). Thất bại như vậy là về dân tộc Israel, bởi Thiên Chúa đă cư xử hết ḷng với dân Ngài, không bủn xỉn, không buông lỏng. Tiên tri kêu mời mọi người hồi tâm suy nghĩ, đưa ra lời kết án và áp dụng cho chính bản thân ḿnh.
Những cư dân thành thị có lẽ không cảm thấy thấm thía do h́nh ảnh tiên tri Isaia nêu ra, nhưng những nông dân hay người canh tác vườn tược, nông trại, th́ quá rơ. Ruộng đồng thường xuyên "nổi loạn" do thời tiết xấu hay sâu rầy phá hoại. Người ta thường nói: làm nông như thể đánh bại với trời đất. Một năm mất mùa, ba năm nhịn đói. Đó là nguyên do chính gây ra đói khổ ở các miền quê, đồng khô cỏ cháy. Nếu như mưa thuận, gió ḥa đều đều th́ đời sống nông thôn đỡ khổ, nhưng ít khi được như vậy, thường xuyên là một cái may chín cái họa. Gieo trồng nhiều khi mất trắng. Nh́n cánh đồng mất mùa, người vô tâm lắm cũng phải xót xa, rơi lệ. Tôi đă nhiều lần ngồi với nông dân để bàn tính vay vốn làm vụ tiếp, có người mếu máo nói như khóc, thốt chẳng ra lời. Đó là h́nh ảnh có thật trên các ruộng đồng thế giới. Riêng từng quốc gia, hoàn cảnh có lẽ c̣n thê thảm hơn nhiều. Nó được vị tiên tri vĩ đại của người Do thái vay mượn để mô tả tính phản loạn luân lí của loài người trước tôn nhan Thượng Đế!
Bởi lẽ đó, ông nội tôi rất sợ đói. Ông di cư từ Âu châu sang Mỹ. Trong mảnh vườn sau nhà chúng tôi ông trồng toàn rau xanh ăn được, không một bông hoa, không một cây vô ích. Xuân chớm sang ông đă ươm hạt cà chua vào các khay nhựa, giấu trong pḥng ấm để cho nó nảy mầm. Hai tháng sau, ông chuyển xuống luống, đất mầu và phân tro được vun xới đều tay. Ông c̣n tham lam trồng chung vào luống một số cây thu hoạch sớm. Sau đó, ông tưới nước, làm cỏ, tỉa cành, làm h́nh nộm đuổi chim suốt cả những tháng mùa hè. Chẳng ngày nào mà ông không lao động giữa những luống rau yêu quí: quan sát, ngắm nh́n, lục lọi và chờ đợi. Rồi đến những ngày thu hoạch: mận, đào, bắp cải, hồ tiêu, tiết tô, mùi tàu… đủ mọi thứ hoa màu. Cả nhà vui lây cái vui của ông nội. Được vài vụ, mảnh đất trở nên bạc màu, ông cố gắng bón thêm phân tro, nhưng chẳng đủ những chất mà rau cỏ của ông đă lấy đi. Ông lao động cực nhọc, năng suất vẫn kém. Ông nói mảnh vườn đang trở nên phản loạn, giống như vườn nho trong dụ ngôn hôm nay. Thế là ông mua xi măng về tráng hết làm sân chơi cho con cháu.
Trong phần đầu của bài đọc 1, người kể chuyện nói ông có người bạn thiết lập vườn nho, nhưng ở phần hai ông chuyển vai tṛ người bạn đó thành Đức Chúa của Israel. Thiên Chúa nói với dân Ngài. Ngài đe dọa phá bỏ hàng rào bảo vệ vườn nho. Chặt phá và làm tan hoang những chi Ngài đă trồng. Mặc cho trâu ḅ và các thú vật khác vào phá phách, không tỉa cành, không nhổ cỏ, không mưa, không nước tưới. Hoang tàn và đổ nát. Cảnh tượng đó chính là h́nh ảnh Israel hiện thời. Thật khó chấp nhận cho dân cư Giêrusalem ! Cuộc đời của tuyển dân sẽ ra thế nào khi Thiên Chúa không chăm sóc họ nữa ! Thiên Chúa đă không trồng cây nho dại. Ngài đă không hề thiết lập một dân để nổi loạn. Nhưng tất cả đă xảy ra ngoài ư muốn của ông chủ vườn nho. Đây là cơ hội để mọi người hồi tỉnh, suy nghĩ thấu đáo về Thiên Chúa công chính, đầy ḷng xót thương và khoan dung: "Làm chi hơn được cho vườn nho của tôi mà tôi không làm ?" Lời tiên báo của tiên tri Isaia đă có những ứng nghiệm ghê gớm trong lịch sử. Trước nhất, phần đất Samaria đă bị quan quân Assyria phá hủy b́nh địa năm 721 trước công nguyên. Rồi đến Giêrusalem bị vua chúa Babylon vây hảm và triệt hạ năm 587 trước Chúa Giêsu. Gần đây nhất là đất nước Do thái bị người Roma phá sạch năm 70 sau công nguyên. Cho đến ngày hôm nay dân tộc Do thái vẫn chưa hồi phục hoàn toàn. Người ta tự hỏi, từng Giáo hội địa phương có chịu chung số phận, nếu họ không ngoan ngoăn vâng lời Thiên Chúa?
Nhưng trước mắt có những ứng dụng rơ ràng. Thiên Chúa giống như những bậc làm cha mẹ, sau bao nhiêu năm tháng sinh thành và giáo dục con cái, "c̣n cái chi tốt mà cha mẹ đang tâm từ chối chúng nó ?", thế mà có những đứa nổi lọan, kéo bè, kéo đảng phạm tội xă hội đen, trộm cắp, giết người, cướp của, x́ ke, ma túy… Đúng như tiên tri phàn nàn về nhà Israel. Thiên Chúa t́m kiếm họ sống công b́nh, th́ này chỉ thấy đổ máu, đợi chờ họ làm điều chính trực, mà chỉ nghe vẳng tiếng khóc than. Sau hết mọi ơn lành Chúa rộng răi ban cho chúng ta, Ngài chẳng khát khao ǵ hơn một nếp sống ngay chính, ḥa hợp, thương yêu, lương thiện, hạnh phúc. Người quyền thế không áp bức kẻ yếu hèn, người giàu có không khinh thường kẻ nghèo khó.Tất cả đều sống b́nh an "dưới cánh tay Thiên Chúa".
Mấy tháng trước của năm 2002, chúng ta đă họp hội nghị để bàn về từ ngữ này : dưới cánh tay Thiên Chúa (under God). Và đă nhất trí xác định ư nghĩa của nó như một đặc tính của nước Mỹ giàu có, vĩ đại và đầy uy quyền. Nhưng xin hăy phân tích kỹ lưỡng xem thực tế có đúng như thế không ? Vĩ đại th́ có, quyền uy cũng có, giàu sang cũng có, nhưng công lư th́ sao ? Có được như cái nh́n của vị ngôn sứ không ? Mọi người có được b́nh đẳng trước pháp luật ? Có nhóm người nào bị tách riêng ra và trở thành nạn nhân v́ ḱ thị tín ngưỡng, màu da, giới tính, văn hóa, kinh tế… ? Nếu vậy th́ chúng ta phải làm ǵ trong t́nh thế hiện tại ? Chúng ta phải sản xuất những hoa quả nào, to hoặc nhỏ cho đẹp ḷng chủ nhân ông vườn nho ? Và ư nghĩa của câu xác định trên mới có tính thuyết phục quốc gia.
C̣n về Giáo hội Hoa Kỳ, dân riêng của Đức Chúa Trời, vườn nho ngọt ngào của Thiên Chúa các đạo binh (the vineyard of the Lord of hosts) dụ ngôn của tiên tri Isaia càng làm cho chúng ta nhức nhối. Chúng ta hănh diện v́ đức tin của ḿnh bắt nguồn từ chính Thiên Chúa. Tay Ngài đă gieo trồng h́nh ảnh Đức Kitô trong linh hồn chúng ta. Nuôi dưỡng bằng bánh Thánh và Lời hằng sống, gửi đến hằng hà sa số các vị truyền giáo, thầy dạy đức tin, gương sáng, chứng tá Phúc âm. Nhưng những bằng chứng cụ thể không chối căi được vừa qua đă nói lên điều ǵ ? Hănh diện hay xấu hổ ? Tốt lành hay sa đọa ? Chúng ta đă hối cải, đền bù thỏa đáng những thiệt hại vật chất và khôi phục dần tinh thần. Nhưng bài học cay đắng vẫn c̣n nguyên vẹn ở đó. Xin Ngài canh tân khi chúng ta lạnh nhạt, dẫn dắt về khi chúng ta đi lạc, bảo vệ khi chúng ta gặp thử thách gian nan. Cho nên, điều trước nhất trong mỗi thánh lễ, mỗi giờ kinh phụng vụ, chúng ta hăy dâng lên Thiên Chúa lời cảm tạ tri ân về tất cả những chi Ngài đă làm cho Giáo hội Hoa Kỳ xét như toàn thể, từng cộng đoàn hay từng cá nhân.
Sau đó, luôn luôn cảnh giác trước những cám dỗ, dùng các câu chất vấn của vị tiên tri mà răn dạy ḿnh: Thiên Chúa đă làm cho chúng ta tất cả mọi sự ấy, vậy hoa quả đúng mùa của chúng ta ở đâu ? Ngài kiếm t́m công b́nh th́ chỉ thấy toàn đổ máu, chờ đợi điều chính trực mà chỉ nghe vẳng tiếng khóc than. Chúng ta đă ưu tiên cho người nghèo khổ chưa ? Bênh vực kẻ yếu thế cô thân chưa ? Nuôi dưỡng cô nhi quả phụ thế nào ? Mở mắt cho người mù. Đưa ra khỏi tù những kẻ bị giam cầm ? Và c̣n nhiều câu hỏi khác tương tự, khó ḷng mà trả lời thỏa đáng. Chúng ta cần nhiều ḷng thương xót của Thiên Chúa để mở rộng linh hồn đón nhận anh chị em ḿnh, thỏa măn những yêu sách căn bản của vị ngôn sứ.
Lúc ấy, tương lai Giáo hội chúng ta mới c̣n hy vọng, hàng ngàn nhà truyền giáo của chúng ta ở hải ngoại mới đủ can đảm ngẩng đầu nh́n về quê hương, giới trẻ trong nước mới hồ hởi xây dựng Hội thánh công bằng và bác ái. Xin đừng bao giờ để lời cảnh cáo của Tin Mừng hôm nay biến thành hiện thực: "Bởi đó tôi nói cho các ông hay Nước Thiên Chúa sẽ bị lấy đi mà ban cho dân tộc khác biết làm cho nó sinh hoa kết trái." (Mt 21, 43). Amen.
Lm. Jude Siciliano, op -Chuyển ngữ FX Trọng Yên, op
Con sẽ luôn thực hiện
thánh ư Chúa
Mt 21: 33-43
Anh chị em thân mến,
Một nữ tổng biên tập của một công ty phát hành sách có nói: Một người viết sách giỏi cũng cần phải có một tổng biên tập giỏi; đó là người sẽ đọc lại những trang sách mới viết, nêu lên những gợi ư cho tác giả trong trường hợp cần sửa chữa. Nhiệm vụ chính yếu của tổng biên tập là đọc bản thảo và ghi chú lại như công việc đ̣i hỏi, sau đó gặp tác giả để đề nghị những chỗ cần sửa lại. Người đó hy vọng là những đề nghị này sẽ giúp văn của tác giả hay hơn. Người tổng biên tập thường đề nghị những điều như sau: Bỏ một đoạn văn, phần này hơi dài quá, nên cắt chổ này, nên thêm vào chổ kia, hay giải thích từ ngữ này v.v....
Kinh Thánh là một tác phẩm tuyệt vời, và là sách bán chạy nhất. Tôi nghĩ ngay cả sách: “Harry Potter" cũng không bán chạy bằng Kinh Thánh. Hăy tưởng tượng bạn được thuê làm tổng biên tập trước khi những sách Kinh Thánh được ghép lại thành bộ để sản xuất, và công việc của bạn là đọc lại lời văn và đề nghị những chỗ cần sửa chữa.
Thường mỗi người trong chúng ta hay để ư một câu chuyện hoặc một đoạn văn trong Kinh Thánh mà chúng ta nghĩ không thực tế, không diễn tả được sự thật, hay hơi cao kỳ hoặc viễn vông. Như những câu văn nói về yêu thương kẻ nghịch của chúng ta th́ sao? Hay đưa má bên kia cho người ta vả th́ sao? Hay tha thứ đến bảy mươi lần 7 th́ sao? Những câu văn ấy thật cứng cỏi mà tổng biên tập có thể xóa đi, hay đề nghị sửa cho lời văn dịu dàng hơn.
Tôi c̣n nhớ mẹ tôi, lúc mới lập gia đ́nh, không có đủ những máy gia cụ tối tân như chúng ta có hiện nay. Cha mẹ tôi có 3 người con, và mẹ tôi phải làm tất cả việc nhà, nào là phải giặt quần áo bằng tay, rồi bưng lên tầng gác mái nhà để phơi. Nếu ngày nào trời mưa th́ thật là cực. Khi mẹ tôi nghe chuyện trong Phúc âm thánh Luca nói về bà Maria và bà Mác-ta: Bà Maria ngồi dưới chân Chúa Giêsu để nghe Ngài giảng dạy trong lúc bà Mác-ta phải tất bật làm đủ mọi thứ để tiếp khách. Mẹ tôi nói rằng "Cắt bỏ câu chuyện đó ra ngoài Kinh Thánh cho rồi". Đó, mẹ tôi nói như là tổng biên tập sách Kinh Thánh. Chắc mẹ tôi sẽ đưa trả lại trang sách đó cho tác giả với chú thích bên lề là "nên bỏ câu chuyện này đi. V́ câu chuyện này sẽ làm những người làm việc cực nhọc bực bội."
Bây giờ, nếu tôi là một tổng biên tập đọc bài Phúc âm hôm nay, và phải làm cho bài Phúc âm đó dể nghe hơn, tôi sẽ đề nghị cắt đọan giữa của dụ ngôn, ngay sau phần nói về người đầy tớ thứ nhất được gởi đi để thâu hoa lợi, và người đó bị bắt giết. Tôi sẽ tiếp ngay vào phần Chúa Giêsu đặt câu hỏi: "Vậy khi ông chủ vườn nho đến, ông sẽ làm ǵ bọn tá điền kia?" Chắc tôi sẽ giữ lại đoạn trả lời của các người Kỳ Mục "Ác giả ác báo, ông sẽ tru diệt bọn chúng, và cho các tá điền khác canh tác vườn nho, để cứ đúng mùa, họ nộp hoa lợi cho ông."
Là tổng biên tập, tôi sẽ đề nghị tác giả cắt đoạn nói "Ông lại sai một số đầy tớ khác" Và tôi nhất định sẽ đề nghị cắt bỏ đoạn "Sau cùng, ông sai chính con trai ḿnh đến gặp chúng". Tôi sẽ đề nghị với tác giả là "những đoạn văn như thế làm người nghe bực bội, Và câu chuyện không thực tế. Ai lại ngu đến nỗi đă sai thêm một sổ đầy tớ khác, lại c̣n sai cả người con trai của ḿnh đến một chổ đầy rủi ro và nguy hiểm như vậy? Nếu cắt những đoạn văn đó th́ câu chuyện có thể dễ nghe hơn chăng."
Nếu chúng ta cắt những chi tiết vừa nói trên, chúng ta sẽ có một câu chuyện thực tế, dễ nghe, và có lẽ sẽ hợp với thế giới hiện nay hơn. Nhưng chúng ta lại mất đi phần Chúa Giêsu muốn nói về Thiên Chúa. Mặc dù Ngài bị người ta chối từ, nhưng Ngài vẫn trở lại mời gọi chúng ta. Một Thiên Chúa luôn mời gọi chúng ta sống đời sống trung kiên với đức tin trong việc làm vườn nho nghĩa là sống trung kiên với Phúc âm.
Anh chị em có để ư đến những dụ ngôn trong Phúc âm thường nói về đời sống trong gia đ́nh, ngoài xă hội và nơi công sở không? Dụ ngôn hôm nay nói về vườn nho. Nhưng Chúa Giêsu không chỉ nói về nghề nông, trồng nho hay làm ruộng đâu? Mà Ngài muốn nói đến đời sống hàng ngày của chúng ta, nơi chúng ta làm việc, và cả những nơi chúng ta thường sinh hoạt như ở trong gia đ́nh, trường học, siêu thị, sân vận động và nơi máy vi tính?
Có phải Chúa Giêsu nói với chúng ta là Thiên Chúa đang ở giữa những người sống với chúng ta hàng ngày, ở những nơi chúng ta để hết tâm trí vào công việc phải không? Cảnh quan của dụ ngôn hôm nay là vườn nho, là nơi chúng ta làm việc, và Chúa Giêsu muốn chúng ta nh́n thấy sự hiện diện của Nước Trời ở đây. Dù sao đi nữa khi mà công việc chiếm hết thời gian trong ngày của chúng ta th́ Chúa Giêsu vẫn nhắc đến sự hiện diện của Thiên Chúa ở những nơi chúng ta buôn bán, hoặc làm công việc nhà là những nơi mà chúng ta ít nghĩ đến Ngài nhất. Ngay cả ở những nơi đó, Chúa Giêsu vẫn mời gọi chúng ta hăy mở mắt ra, hăy lắng nghe sự hiện diện của Thiên Chúa toàn năng.
Chúng ta cần được đức tin hướng dẫn trong những hoạt động hàng ngày: Chúng ta cần được nh́n thấy giá trị của mỗi người và tôn trọng mọi người, tôn trọng công việc. Chúng ta hăy sẵn sàng sống đức tin qua những hành vi của chúng ta, và nếu có dịp hăy dùng mọi cách để diễn tả đức tin thực sống động trong mỗi hành vi và lời nói của chúng ta.
Chúng ta đều chưa đạt đến sự hoàn hảo mà chúng ta tuyên xưng mổi ngày Chúa nhật. Ai trong chúng ta dám tuyên xưng là "tôi có thể làm theo thánh ư Chúa" hoặc nói "Hành vi của tôi luôn xứng hợp với đức tin mà tôi tuyên xưng ở nhà thờ"? Có lẽ v́ vậy mà trước khi dâng thánh lễ, chúng ta khẩn cầu xin Chúa thương xót và tha thứ tội lỗi cho chúng ta. Vậy nếu chúng ta là tổng biên tập cho bài Phúc âm hôm nay th́ tốt hơn hết, chúng ta nên giữ lại câu chuyện mà tác giả đă tŕnh bày.
Mỗi người trong chúng ta đều cần đoạn giữa của câu chuyện, phần nói về ông chủ vườn nho gởi thêm đầy tớ đến gặp những tá điền gian ác. Và chúng ta cần nhất phần nói về người con được gởi đi, v́ những đoạn văn này diển tả Thiên Chúa không buông tay mặc dù có nhiều khi chúng ta bỏ Người. Thiên Chúa luôn sẵn sàng đến với chúng ta. T́nh thương của Ngài không hề nguội, mặc dù có những lúc chúng ta bỏ Người hay sống thờ ơ với Người trong đức tin.
Có phải v́ vậy mà chúng ta đến nhà thờ hết Chúa nhật này đến Chúa nhật khác không ? và chúng ta muốn có đời sống thể hiện rơ được những điều mà chúng ta nghe trong Phúc âm không? Vậy chúng ta có thành thật biết ơn là chúng ta đă được dịp thứ hai, thứ ba và nhiều dịp khác để đền bù, để dâng lên lời hứa là thánh hóa cuộc sống qua đó trở nên thành viên của gia đ́nh Thiên Chúa chưa ? Và trên hết mọi sự là chúng ta tạ ơn Chúa v́ Ngài đă nh́n thấu suốt mọi ước vọng sống thánh thiện của chúng ta để trở nên hoa trái tiến dâng nơi Bàn Tiệc thánh chưa ?
Những
người thợ trong vườn nho mới
Mt 21,33-43
Vườn nho mới
Trong các dụ ngôn của Đức Giêsu, có những điều quá mạnh bạo, đụng chạm đến những ǵ sâu kín, thiêng liêng nhất của con người và người ta không thích nghe. Những điều đó vạch trần những ư nghĩ thâm hiểm, những mưu mô và toan tính của con người. Ngay cả các môn đệ của Đức Giêsu cũng cảm thấy : "Lời này chướng tai quá ! Ai mà nghe nỗi." (Ga 6,60) Trước những câu nói có vẻ như gây đụng chạm, các thính gỉa của Đức Giêsu có nhiều phản ứng khác nhau : kẻ th́ bịt tai lại, im lặng chờ cho qua, kẻ khác lại chất vấn Người, đặt vấn đề Người lấy quyền nào mà nói năng như thế. Theo những người này, tôn giáo là điều có tính chính thức, thuộc về tất cả mọi người chứ không thuộc về những người muốn lũng đoạn và chiếm đoạt.
Thế nhưng, đây cũng là ư nghĩa Đức Giêsu muốn nhắm tới khi trả lời những câu hỏi họ nêu ra. Giáo huấn của Đức Giêsu là một lời tố cáo ghê sợ mà bất cứ ai nghe cũng hiểu được. Tuy vậy, Đức Giêsu không dừng lại ở những điều đă xảy ra, Người c̣n diễn tả điều đang và sắp xảy ra qua dụ ngôn những thợ làm vườn nho sát nhân. Họ đă giết người con của ông chủ để chiếm đoạt tài sản của ông. Dụ ngôn này cho thấy một khúc quanh quan trọng trong cuộc đời Đấng Thiên Sai cũng như trong lịch sử cứu độ. Sau một thời gian dài, qua các ngôn sứ, Thiên Chúa đă không ngừng ngỏ lời với những người được trao trách nhiệm trông coi vườn nho là Ít-ra-en, giờ đây Thiên Chúa lại ngỏ lời với họ qua chính Người Con của ḿnh. Với quyền năng tuyệt đối, Đức Giêsu đă báo cho họ biết đă đến mùa thu hoạch cuối cùng. Mặt đất phải sinh hoa kết trái, tức là dân Thiên Chúa phải đón nhận Đấng Cứu Thế.
Dầu vậy, các con cháu cũng chẳng hơn ǵ cha ông của ḿnh. Xưa kia, các vị ấy đă loại trừ những người công chính và các ngôn sứ ; giờ đây các kinh sư và nhóm biệt phái cũng thông đổng với nhau để hạ sát người thừa kế vườn nho rất yêu quư của Thiên Chúa. V́ sai lầm của họ, dân được Thiên Chúa tuyển chọn có nguy cơ đánh mất đặc ân của ḿnh, phá vỡ Giao Ước giữa Thiên Chúa và dân được tuyển chọn. Ở đây, chắc chắn rằng Đức Giêsu có ư nói đến cái chết của Người. Người đă đến trong trần gian, nhưng người nhà chẳng chịu đón tiếp : họ đă loại trừ Người Con thừa tự, và hơn thế nữa, c̣n đóng đinh Người Con ấy vào thập giá ở bên ngoài thành phố. Dụ ngôn kết thúc với một lời đe doạ, hàm ư một lời tiên tri : rổi đây Hội Thánh của Đấng Phục Sinh sẽ tiếp tục thi hành sứ mạng xưa kia đă trao phó cho Ít-ra-en. Tác giả Mát-thêu tin chắc rằng dân mới này sẽ đem lại kết quả dổi dào.
Loại bỏ và đón tiếp
Dụ ngôn quả là một lời khiêu khích, vừa do cách thức Đức Giêsu tố cáo mưu đổ của các đối thủ, vừa do cách thức Người tự nhận là người con của ông chủ. Có thể nói rằng Đức Giêsu phá đỗ cầu nối giữa Người với các giới chức lănh đạo tôn giáo của đất nước. Một cách nào đó, Người tung ra một tiến tŕnh có tính cách bạo động và chính tiến tŕnh này sẽ dẫn Người tới cái chết.
Như vậy, có hai cách hiểu về truyền thống tôn giáo và hai cách này đối chọi nhau. Từ giờ phút này trở đi, sự đối chọi này luôn ở t́nh trạng căng thẳng và rơ ràng không thể hoá giải được. Một bên chỉ là công tŕnh của con người (viên đá góc mà Đức Giêsu nói tới có thể được hiểu như một trong những khối đá lớn làm cho đền thờ mới do vua Hê-rô-đê xây dựng được vững chắc) ; một bên là công tŕnh của Thiên Chúa, được xây dựng trên một tảng đá góc khác, tảng đá đă bị những người thợ xây đầu tiên loại bỏ, v́ không hội đủ những tiêu chuẩn họ đề ra, nhưng lại là nền móng đích thực cho cộng đoàn do Thiên Chúa thiết lập.
Các thượng tế và kỳ mục tưởng đă giết được Người Con của Thiên Chúa để từ nay có thể chiếm đoạt được vườn nho của Người. Nhưng chính khi bị loại bỏ, bị treo trên thập giá, Đức Giêsu đă trở thành Cây Nho đích thực, trở thành tảng đá góc đem đến một mùa thu hoạch dổi dào, và tạo nên một cộng đoàn mới.
Phải luôn luôn ghi nhớ rằng Hội Thánh đă được xây dựng trên một tảng đá bị loại bỏ, và như Thầy ḿnh, Hội Thánh sẽ tiếp tục trở nên ơn cứu độ cho toàn thế giới, và cũng có thể sẽ bị loại trừ, sẽ bị giết ở ngoài thành. Tuy vậy, Thiên Chúa vẫn có thể làm cho nhiều người trở thành con cái của Áp-ra-ham !
Phần cuối của đoạn Tin Mừng cho biết : "Nghe những dụ ngôn Người kể, các thượng tế và nhóm biệt phái hiểu là Người nói về họ." Đúng thế, Đức Giêsu có ư gợi lên trong tâm hổn họ một tinh thần mới : tinh thần sám hối. Đức Giêsu muốn đánh động tâm hổn đóng kín của các vị lănh đạo tôn giáo đương thời. Người mong họ hiểu được con người cũng như sứ mạng của Người, đổng thời tin tưởng vào ơn cứu độ do Người đem đến. Những người này biết, nhưng họ không tin, không yêu mến. Họ đă loại bỏ Đức Giêsu, không đón nhận sứ điệp Người đem đến.
Chính v́ vậy, dụ ngôn diễn tả sự xung khắc rơ rệt giữa Đức Giêsu và những người lănh đạo. Từ nay, Thiên Chúa dứt khoát chọn một dân mới để thay thế cho dân cũ đă bất trung. Từ nay, đám dân vẫn tự hào là dân được Thiên Chúa tuyển chọn và yêu thương, sẽ bị loại bỏ ; vườn nho vẫn được Thiên Chúa săn sóc nay bị chặt đi, thay thế vào đó là Hội Thánh do Đức Giêsu thành lập, và cây nho đích thực sẽ là Đức Giêsu. Từ một con người chịu treo trên thập giá, Thiên Chúa sẽ làm nảy sinh Hội Thánh. Tại đây, Thiên Chúa sẽ cư ngụ và thu được hoa trái dồi dào.
Chúng ta đang ở trong Vườn Nho
Chúng ta là dân mới này. Chúng ta vừa là vườn nho, vừa ở trong vườn nho. Nhưng hăy thử tưởng tượng rằng Đức Giêsu nói những lời nghiêm khắc này cho môỵi người cũng như cho tất cả chúng ta, khi ấy hẳn sẽ có nhiều vấn đề đặt ra, và chúng ta sẽ phải xin Thiên Chúa tha thứ để rổi thay đỗi lối sống.
Chúng ta có thực sự "tôn trọng Người Con" trong mọi sinh hoạt và mọi quyết định của chúng ta không ? Đă có lần nào chúng ta suy nghĩ và hành động như là của riêng chúng ta không ? Có khi nào chúng ta cảm thấy khó chịu khi nghe những quan niệm, khi thấy những việc cử hành và đời sống của cộng đoàn địa phương không hợp với ư thích của chúng ta ? Một cách chân thành, chúng ta có luôn dành ưu tiên cho Vườn Nho của Thiên Chúa như Người vẫn chờ đợi không ? Chúng ta lại không có khuynh hướng cho rằng ḿnh hiểu biết nhiều, và có cách làm cho Hội Thánh "tiến bước" hơn là Đấng sáng lập ... ?
Những câu hỏi đó làm cho chúng ta nhức nhối nếu chúng ta có can đảm nh́n lại. Trong thực tế, Hội Thánh là do Đức Giêsu thiết lập, Hội Thánh thuộc về Đức Giêsu. V́ thế, khi nghe nói Nước Trời có thể được cất đi khỏi chúng ta và trao cho những người khác để họ sinh hoa kết quả, chúng ta đừng bực ḿnh, đừng cho rằng ḿnh bị coi thường và đừng đóng kín tâm hổn. Nếu có th́ chỉ là tâm t́nh sám hối v́ chưa đáp ứng được điều Thiên Chúa mong muốn, chưa sinh hoa kết trái xứng hợp với hổng ân đă lănh nhận.
Thật vậy, Thiên Chúa không ngừng hoạt động để đem ơn cứu độ và hạnh phúc đến cho toàn thể nhân loại. Người mời chúng ta cùng cộng tác với Người và nhận ra tính khẩn cấp của công việc. Chúng ta không có quyền nói rằng chúng ta đă nỗ lực hết sức, và không thể cố gắng thêm được nữa, hay ḷng yêu mến trong chúng ta đă nguội lạnh.
Dụ ngôn về những người làm vườn nho sát nhân quả là lời nghiêm khắc. Nhưng đó là lời phát xuất từ Thiên Chúa và luôn là lời đem lại kết quả, Lời đó lay động chúng ta và phá vỡ những thói quen của chúng ta. Nhưng đó cũng là lời đem lại sự sống.
Siêng năng làm việc
(Mt 21,33-43)
Bài Tin Mừng là dụ ngôn “Bọn làm vườn nho hung ác” hay “Thợ làm vườn nho sát nhân”. Đây là một dụ ngôn và cũng là một ám ngôn, v́ vừa h́nh dung vừa diễn tả sự thật.
Trong dụ ngôn này, Chúa Giêsu ám chỉ như sau : vườn nho là dân Do Thái, chủ vườn nho là Thiên Chúa, thợ làm vườn là giới lănh đạo, các đầy tớ là hàng loạt các ngôn sứ do Thiên Chúa phái đến, đều bị ngược đăi hoặc giết chết. Sau cùng, người con duy nhất được phái đến, vẫn bị quân gian ác sát hại. Thánh Mát-thêu và Lu-ca c̣n cho biết : họ giết người con ấy ở ngoài vườn nho. Thế là các tác giả Tin Mừng đă tỏ rơ cho chúng ta biết người con ấy chính là Chúa Giêsu, Ngài bị tuyên án, trục xuất khỏi cộng đồng Do Thái, và bị đem ra ngoài thành Giêrusalem giết treo trên thập giá.
Tội ác ấy khiến bọn thợ bị gia h́nh, và vườn nho được trao vào tay người khác. Nghe vậy thính giả giận dữ la lên : “Đừng nói gở”. Chi tiết này cho thấy họ đă hiểu rơ dụ ngôn. Như vậy, qua dụ ngôn này, Chúa Giêsu vừa trưng ra bức tranh vẽ lại toàn bộ lịch sử Do Thái, vừa cảnh giác : nếu họ không tức khắc hối cải, coi chừng vườn nho của Chúa sẽ vĩnh viễn không c̣n trong tay họ nữa.
Nói rơ hơn, ư nghĩa chung của dụ ngôn là : dân Do Thái bị loại ra khỏi nước Chúa, và các dân ngoại được gọi vào tham dự. Dụ ngôn này vừa có tính cách lịch sử, diễn tả những biến cố có thực, gồm những sự can thiệp của Thiên Chúa trong lịch sử dân Do Thái, và thái độ của dân đó đối với những ngôn sứ Chúa sai đến với họ, vừa có tính cách tiên tri, nói về đạo Chúa sẽ lan tràn khắp các dân không phải dân Do Thái.
Đó là ư nghĩa của bài Tin Mừng, chúng ta có thể áp dụng dụ ngôn vào đời sống mỗi người chúng ta như sau : thợ làm vườn nho là từng người chúng ta, chủ vườn nho là Thiên Chúa, vườn nho là các ơn lành phần hồn và phần xác Chúa ban cho, và chúng ta có bổn phận quản lư tốt và sinh lợi nhiều, đầy tớ là những người đại diện Chúa ở trần gian để dạy bảo, săn sóc, nhắc nhở, và có lần khiển trách chúng ta, đó là cha mẹ, thầy cô, bạn hữu, các vị lănh đạo tinh thần, cho đến cả những thử thách, tai nạn, bệnh tật… cũng là những tiếng cảnh tỉnh của Chúa.
Bổn phận của chúng ta là phải quản lư các ơn lành phần hồn và phần xác cho thật tốt và sinh lợi nhiều cho Chúa. Nếu cuộc đời chúng ta cứ b́nh thường, cứ gặp may mắn, được đầy đủ về mọi mặt, th́ việc sinh hoa trái, tức là các việc tốt lành rất dễ thôi. Nhưng khi gặp những khúc quanh, những thất bại, những đêm tối không hy vọng ǵ th́ mới khó. Những lúc đó chúng ta c̣n tin Chúa không, hay chúng ta rút lui vào chính ḿnh, rồi phàn nàn, kêu trách, rồi xa Chúa, bỏ Chúa luôn ? Làm như thế chúng ta càng thất bại. Ngày xưa, một vị ngôn sứ kia gặp phải muôn điều đắng cay, ông không chịu nổi những bất công mà đời ông gặp phải, ông thưa với Chúa : “Lạy Chúa là Đấng chí thánh, mắt Chúa thánh thiện, không nh́n xem điều dữ, không thấy điều trái ngược. Tại sao Chúa nh́n thấy kẻ dữ lấn lướt kẻ lành mà Ngài đành im lặng sao ?”. Chúa trả lời : “Thời kỳ đă định sẽ đến gấp, không lừa dối đâu. Điều cần là ngươi phải biết kiên nhẫn chờ đợi giờ của Thiên Chúa”. Qua đó Chúa dạy cho chúng ta biết : điều chúng ta cần làm trong những lúc gặp khó khăn thử thách là chúng ta phải kiên nhẫn chờ đợi và sống bằng đức tin, đừng dừng lại ở giữa đường, đừng nh́n vào chung quanh mà nản ḷng, nhưng phải nh́n vào Chúa, nh́n vào cuối con đường phải đi mà tiếp tục ra đi.
V́ thế, bao lâu sống ở đời này, chúng ta phải thi đua làm việc thiện, nghĩa là phải tích cực dùng các ơn Chúa ban để sinh nhiều hoa trái cho Chúa, là các việc lành phúc đức. Dĩ nhiên chúng ta đừng chỉ coi những ǵ là lớn lao, sung sướng, may mắn, thành công, mới là ơn, mà tất cả những ǵ xảy đến cho đời chúng ta, dưới cái nh́n đức tin, đều là ơn của Chúa, đều là những viên gạch xây dựng đời chúng ta, và đ̣i hỏi chúng ta phải phấn đấu và tiến bộ luôn. Trên b́nh diện thiêng liêng, không ai được tự măn với đời sống tầm thường, và trên con đường nhân đức, không tiến là lùi, không chiến đấu là thất bại.
Thiên Chúa yêu thương
dân Người
Mt 21, 33 - 43
Lạy Chúa Giêsu Thánh Thể !
Trong bài Tin Mừng Chúa đă dùng h́nh ảnh vười nho, để tượng trưng cho dân tộc Israel. Đây là một dân tộc được Chúa tuyển chọn. V́ vậy, Chúa đă yêu thương vườn nho của Chúa, và đă tốn công chăm sóc bảo quản phát triển nó. Chúa mong vườn nho đó ngày một tươi tốt, và sinh hoa kết quả dồi dào. Chúa mong chờ đến ngày thu hoạch sẽ đem lại một mùa bội thu.
Thế nhưng, lạy Chúa ! Vụ mùa đă đến nhưng là một vụ mùa tồi tệ và bi thảm biết bao ! Vườn nho đó đă không đem lại kết quả như Ngài mong đợi, mà chỉ đem lại những quả xấu, quả dại. Thật là bi đát cho một dân tộc, mà Chúa đă phải mất công ươm trồng, để rồi quay lưng lại phản bội Chúa.
Lạy Chúa Giêsu ! Qua câu chuyện Chúa kể ra mới nghe sao mà có vẻ huyền hoặc đến thế. Có ai ngờ được các vị lănh đạo dân Do Thái xưa lại ác đức như vậy. Nhưng, Lạy Chúa ! Đó lại là một sự thật hiển nhiên, một sự thật đầy phũ phàng làm sao ! Dẫu biết là như vậy, song Chúa vẫn yêu thương dân Chúa. Bằng việc Chúa đă ban chính Con Một của Ngài là Đức Giêsu Kitô xuống thế để cứu chuộc nhân loại. Quả là một t́nh yêu thương vô bờ bến, cho dù dân Chúa có phản bội đi nữa, nhưng Ngài vẫn không trách cứ.
Lạy Chúa Giêsu Thánh Thể ! C̣n đối với chúng con th́ sao ? Tuy chúng con không phải là khởi sự của một dân tộc riêng mà Chúa đă chọn. Nhưng chúng con là những người Kitô hữu, cũng là những người con của Chúa. Chúng con có phản bội Chúa như dân Israel không ? Lạy Chúa ! Điều đó cũng không ngoại lệ. Có thể nói chúng con cũng đă và đang trực tiếp hay gián tiếp nhúng tay vào tội phản đó. Điều đó biểu hiện qua sự đối xử của chúng con đối với mọi người như thế nào ? Chúng con đă có được sự tương quan, liên đới với anh chị em, tha nhân bằng tấm ḷng yêu thương ? Chúng con đă biết chia sẻ, đồng cảm, nâng đỡ những người không nơi nương tựa, những người tàn tật, những người bị vấp ngă ? Chúng con đă biết đưa t́nh yêu của Thiên Chúa đến cho họ ? Hay chúng con là những kẻ chỉ giữ khư khư cho ḿnh, mang trong ḿnh một chủ nghĩa cá nhân, ích kỷ, v́ lợi ích bản thân ḿnh.
Trong cuộc sống, chúng con đă quá mải mê công việc làm ăn, quá chú tâm đến việc kiếm được nhiều tiền, để chạy theo những trào lưu của xă hội. Do vậy, có những lúc v́ đồng tiền mà chúng con có thể dùng mọi âm mưu, thủ đoạn, cho dù là những thủ đoạn đê hèn nhất để đem lại lợi ích cho riêng ḿnh, vun vén cho riêng ḿnh. Trong khi, biết bao người đang cần đến sự sẻ chia, nâng đỡ của chúng con. Nhưng chúng con lại phớt lờ đi, không quan tâm đến, không một chút động ḷng.
Lạy Chúa Giêsu Thánh Thể !
Giờ đây ngồi trước Thánh Thể, xin Chúa giúp chúng con biết từ bỏ những tính ích kỷ, tham lam, ghen ghét, thù địch, mà luôn thể hiện bằng tấm ḷng đầy yêu thương. Xin cho chúng con luôn biết sẻ chia, giúp đỡ những anh chị em đang gặp những khó khăn trong cuộc sống. Xin Chúa mặc cho chúng con con người mới, con người của sự quảng đại, yêu thương, bao dung như t́nh yêu mà Chúa đă trao tặng cho chúng con. Bên cạnh đó, xin giúp chúng con bỏ đi những hành vi làm hại vườn nho mà Chúa đă trồng, để các cây nho được hưởng quyền sinh sống. Nhất là để vườn nho không bị hoang tàn, cằn cỗi, để người người t́m được niềm vui hạnh phúc. Xin Chúa bảo quản những ǵ Chúa đă khởi sự. Xin cho chúng con luôn cùng nhau cộng tác với Chúa để hoàn tất tốt những ǵ Chúa đă gây dựng nơi trần thế này. Amen
Hôm nay anh em nghe
tiếng Chúa, đừng cứng ḷng
Mt 21,33-43
Tŕnh thuật tin mừng theo thánh Matthêu chúng ta vừa nghe, có khởi đầu hay và đẹp nhưng kết thúc chưa được như ư. Ông chủ đă không quản ngại khó nhọc từ đào bồn, bón phân, cắt tỉa những nhánh sâu, cằn cỗi, để cho vườn nho phát triển tươi tốt. Ông hy vọng sẽ có một mùa bội thu.
Nhưng mùa thu hoạch đă đến, vườn cây xanh tươi hôm nào, ông giao cho tá điền chăm sóc, bây giờ chỉ c̣n là những trái dại, trái xấu. Tất cả hoa lợi đă được thu hoạch, họ giữ tất cả hoa lợi để làm của riêng và ḷng tin của ông chủ đă bị chối từ. Thậm chí họ c̣n đánh đập và giết những người được ông chủ sai đến để thu hoa lợi.
Một dân tộc được tuyển chọn, Chúa giao cho những vị lănh đạo Do thái hướng dẫn đă quay lưng lại với Người nhưng Người vẫn không giận. Người c̣n cho họ những cơ hội để chuộc lại lỗi lầm và khôi phục niềm tin nơi Người. Người vẫn cho họ thấy. Người là Đấng trung tín, vẫn giữ lời giao ước với tổ phụ Ap-ra-ham: “Ta sẽ làm cho ngươi thành một dân lớn, sẽ chúc phúc cho ngươi. Ta sẽ cho tên tuổi ngươi được lẫy lừng, và ngươi sẽ là một mối phúc lành.” (St 1:2), giao ước với Mô sê trên núi Xi-nai vẫn c̣n đó nhưng họ không nhớ hay không quan tâm. Những ngôn sứ, tiên tri được Thiên Chúa sai đến để rao giảng và kêu gọi họ sám hối, nhưng họ vẫn không hối cải và c̣n giết luôn các vị ngôn sứ. Cuối cùng Người ban chính con một của ḿnh là Đức Kitô xuống thế để cứu chuộc nhân loại. Quả là t́nh thương vô bờ Người dành cho dân tộc của Người tuyển chọn. Người cho họ rất nhiều cơ hội nối lại niềm tin, họ chỉ cần một lần thôi là đủ. Như tên trộm lành cả một đời chuyên gây tội, nhưng cuối đời anh đă hối cải và đă tin Đức Kitô, và anh đă có nước trời làm gia nghiệp.
Trong cuộc sống ngày nay, những lo lắng công việc, học hành, cuộc sống…đă chi phối đời sống của chúng ta. Những lời hứa, giao kết giữa chúng ta với mọi người dễ bị phá vỡ bởi những toan tính, thu vén cho lợi ích của riêng ḿnh, mà không nghĩ đến lợi ích của những người xung quanh. Chúng ta nói mà không làm, nói một cách nhưng làm theo cách khác, v́ thế, chỉ một lần làm mất ḷng tin ở mọi người th́ không bao giờ lấy lại được. Nhưng chúng ta đă làm mất ḷng tin nơi Thiên Chúa rất nhiều lần, nhưng Người vẫn cho chúng ta những cơ hội để lấy lại niền tin đó.
Lạy Chúa Giêsu. Nh́n lại bản thân ! Tuy chúng con không khởi điểm là dân riêng Chúa chọn, nhưng chúng con cũng là Kitô hữu, cũng là con của Chúa. Chúng con chẳng giống như thế sao ? Lạy Chúa điều đó cũng không ngoại lệ ! Có thể chúng con không trực tiếp, nhưng cũng gián tiếp hành động phá vỡ điều luật Chúa. Điều đó thể hiện qua cách chúng con nghe và đọc lời Chúa nhưng không tin. Và tệ hơn nữa chúng con nghe điều thiện nhưng làm điều ác, học điều tốt nhưng làm đầu xấu, nhận yêu thương đối xử hận thù… phải chăng cũng sẽ đến lượt chúng con cũng sẽ bị trừng phạt nếu chúng con vẫn cứ cứng ḷng không tin những ǵ Chúa dạy.
Lạy Chúa. Ngày chúng con lănh nhận phép rửa tội, chúng con đă tuyên xưng đức tin và Chúa mời gọi chúng con đến nhà thờ vào mỗi Chúa nhật để nghe lời Chúa, tuyên xưng đức tin và rước Chúa vào ḷng. Đó cũng là thời gian cho chúng con kiểm điểm đời sống và bồi dưỡng đức tin để khi Chúa gọi và hỏi niền tin của chúng con, chúng con sẽ mau mắn trả lời như khi Chúa hỏi ông Phê rô “Thầy là Đấng Kitô, con Thiên Chúa hằng sống” (Mt 16,16).
Lạy Chúa Giêsu Thánh Thể,
Chúng con tin thật Chúa đang ngự nơi dây. Xin Chúa tha thứ cho những lỗi lầm, yếu đuối của chúng con v́ đă không tin vào lời Chúa, đă khước từ đón Chúa vào ḷng và khước từ cộng tác với Chúa làm cho vườn nho tâm hồn phát triển. Xin Chúa cắt tỉa những cành gai góc của tính tự phụ, tính ích kỉ, tính kiêu căng, tính ghen tuông nơi chúng con, để chúng con sinh được những hoa trái ngọt ngào của ḷng tin, cậy, mến. Amen
Lm. Jude Siciliano, O.P. (Anh
Em Nhà Học Đaminh G̣ Vấp chuyển ngữ.)
Thiên Chúa không bỏ rơi dù
chúng ta sai lỗi
Mt 21,33-43
Kính thưa quư vị,
Ngày càng có nhiều tiểu bang trồng nho. Trước đây, những tiểu bang sản xuất rượu nho chỉ đếm trên đầu ngón tay. Nhưng nay, khi rảo quanh nước Mỹ, tôi thấy các bảng hiệu trên đường cao tốc có nhiều biển quảng cáo các chuyến tham quan vườn nho và thưởng thức rượu nho ở các tiểu bang mà tôi chưa bao giờ biết tới. Với số vườn nho gia tăng và những cơ hội tham quan, tận mắt được xem chế biến rượu nho, nhiều người chúng ta đă biết nhiều về việc trồng nho, thu hoạch và chế biến rượu nho.
Điều chúng ta có thể biết được qua những chuyến tham quan này là dù được trang bị những nông cụ hiện đại, việc trồng và thu hoạch nho để chế rượu vẫn cần rất nhiều thời gian, sức lực và tiền của. Ngày nay c̣n như thế huống hồ ǵ là thời xưa. Bài đọc trong sách ngôn sứ Isaia cho thấy đôi nét về việc trồng trọt và chăm sóc vườn nho.
Ngôn sứ Isaia cho chúng ta biết bạn ông chăm sóc vườn nho trên sườn đồi của ḿnh ra sao. (Vườn nho trồng trên sườn đồi hẳn phải mất công chăm sóc kỹ hơn). Đầu tiên, người bạn của ông cuốc đất, nhặt đá và trồng giống nho quư. Hẳn nhiên, ông đă mong ước có rượu nho để cùng cung vui với gia đ́nh và bạn bè. (Những người làm vườn nho nói họ có thể nếm được vị rượu ngay cả trước khi họ ép nho). Ông xây một vọng gác để canh chừng thú vật và kẻ xấu xâm nhập. Sau mọi nỗ lực, thử tượng tượng ông kinh ngạc ra sao khi mùa màng thất bát, tất cả ông thu được chỉ là “nho dại”.
Như Isaia, các tác giả Kinh thánh khám phá ra trong vườn nho một ẩn dụ thích hợp để diễn tả mối tương quan của Thiên Chúa với dân Isarael. Ngôn sứ Isaia và Đức Giêsu đă dùng h́nh ảnh vườn nho như một cách so sánh t́nh yêu Thiên Chúa dành cho chúng ta, nhưng chính chúng ta lại không đón nhận và đáp trả. Dụ ngôn của Đức Giêsu lặp lại của Isaia, nhưng có khác, ông chủ vườn nho chỉ tiêu diệt các tá điền, c̣n vườn nho th́ giao cho những những tá điền khác canh tác.
Mẹ tôi chẳng bao giờ thực sự thích câu chuyện Maria và Matta trong Tin mừng Luca và, nếu đưa câu chuyện đó cho bà, bà sẽ cắt vụn nó ra. Bà rất đồng cảm với cô Matta, và cho rằng nghĩ đến việc cô Maria đang ngồi dưới chân Đức Giêsu để lắng nghe Người trong khi chị của cô phải tất tả làm mọi việc cần thiết để tiếp đăi khách, th́ thấy cô thật lười biếng và thiếu quan tâm làm sao.
Dù chúng ta có yêu mến Kinh thánh đến thế nào, tôi chắc rằng có những đoạn chúng ta sẽ không thích, v́ thấy nó phi thực tế hoặc thậm chí c̣n ngớ ngẩn nữa. Thực vậy, nếu đưa cho chúng ta câu chuyện ấy, chúng ta sẽ cắt bỏ hay chỉnh sửa cho hợp lư. Một người bạn có thể hỏi: “Anh có thực sự tin điều đó không?” Không cần mất nhiều thời gian để t́m ra các đoạn này. Những lời dạy của Đức Giêsu như hăy yêu thương kẻ thù, đưa má bên kia ra, tha thứ bảy mươi lần bảy th́ sao? Nếu có thể, liệu chúng ta có bỏ ngay những đoạn này, hay ít ra là làm cho chúng “thực” hơn không? Hẳn rằng, khi đó bài đọc và bài Tin mừng sẽ bớt rối rắm!
Có lẽ đoạn Kinh thánh hôm nay là một trong số đó, chúng ta chọn, nhưng sẽ sắp xếp lại. Nếu là nhà biên soạn tôi sẽ cắt bỏ phần giữa của dụ ngôn. Tôi sẽ bỏ phần ngay sau khi các đầy tớ đầu tiên được sai tới để thu hoa lợi, bị bắt và bị giết. Tiếp đến, tôi sẽ đi thẳng đến phần Đức Giêsu hỏi: “Vậy khi ông chủ vườn nho đến, ông sẽ làm ǵ bọn tá điền kia?”
Chắc chắn tôi sẽ giữ lại câu trả lời mà các nhà lănh đạo tôn giáo trả lời Đức Giêsu cách rất hợp lư: “Ác giả ác báo, ông sẽ tru diệt bọn chúng và cho các tá điền khác canh tác vườn nho, để cứ đúng mùa họ nộp hoa lợi cho ông”. Nếu là nhà biên sạon tôi sẽ đề nghị với Đức Giêsu cắt bỏ câu sau: “Ông lại sai một số đầy tớ khác đến”. Và chắc chắn tôi cũng sẽ nói Người bỏ đi câu: “Sau cùng, ông sai con ḿnh đến gặp chúng”. Tại sao tôi lại có ư như thế? Chẳng lẽ những hành động của ông chủ không gợi ra điều ǵ cho đầu óc thực tế, nhạy cảm của chúng ta sao? Có cha mẹ nào lại đẩy con ḿnh vào t́nh trạng đầy hiểm nguy không? Chẳng phải câu chuyện sẽ khó được người ta hiểu và chấp nhận nếu nó chứa đựng những chi tiết không như mong đợi và thiếu thực tế sao? V́ trẻ con thường nói: “Đừng có mơ!”
Nếu tách những phần này khỏi câu chuyện, chúng ta sẽ được một câu chuyện dễ hiểu và thực tế, hợp với cách thức hành động của chúng ta. Nhưng chúng ta sẽ đánh mất Thiên Chúa mà Chúa Giêsu đang muốn nhắm đến, dù cho bị khước từ ngay lần đầu, nhưng cũng không bỏ chúng ta, nhưng tiếp tục trở lại để mời gọi chúng ta. Đây chính là Thiên Chúa, Đấng không ngừng mời gọi chúng ta hăy sống trung thành hơn trong khu vực cụ thể của vườn nho, nơi mà chúng ta được mời gọi để sống và canh tác.
Chúng ta biết rằng khi Đức Giêsu kể câu chuyện về vườn nho, Người không đề cập đến nho và nông vụ. Nhưng thực ra, Người cũng có chút hàm ư. Dụ ngôn này nhấn mạnh đến tầm quan trọng của việc sinh trái của chúng ta trong vườn nho. Đức Giêsu đang có ư nói đến cuộc sống hằng ngày của chúng ta, công việc chúng ta sống những ngày sống của ḿnh - ở trường, nơi công sở, văn pḥng, siêu thị, sân chơi, trên máy tính…. Những hoạt động này, đặc biệt nơi công sở, tiêu tốn nhiều thời gian và sức lực của chúng ta. Đức Giêsu đề nghị rằng chính những nơi chúng ta dành nhiều tâm huyết và sức lực, chúng ta hăy sống theo luật của Người. Ở đó, mọi hoạt động của chúng ta phải theo những chỉ dẫn mà Người đă dạy: giá trị, phẩm giá của con người và thái độ, tầm quan trọng của công việc. Sẽ chẳng có thu hoạch và rượu vang để chúc mừng nếu thiếu đi những công nhân trung thực và tận tuỵ.
Chúng ta cùng tuyên xưng niềm tin của ḿnh tại đây vào mỗi Chúa Nhật. Nhưng ai trong chúng ta không thể thừa nhận: “Tôi có thể làm cho Chúa hơn nữa?” Hay “Những hành động của tôi có thể phù hợp hơn với niềm tin mà tôi đă tuyên xưng trong thánh đường”. Vâng, tất cả chúng ta đều thất bại. Đó chẳng phải là lư do tại sao mỗi Thánh lễ diễn tả khát mong được xót thương của chúng ta đó sao?
Nếu có cơ hội để biên soạn lại bản văn Kinh thánh, tốt hơn chúng ta cứ hăy giữ nguyên câu chuyện theo cách Đức Giêsu muốn dạy. Mỗi chúng ta cần phần giữa của câu chuyện - phần về các đầy tớ được sai thêm đến với các tá điền bất trung trong vườn nho. Đặc biệt, chúng ta cần giữ lại phần về người con được sai đến với chúng, v́ nó là nhắc nhớ rằng Thiên Chúa luôn sẵn ḷng đến với chúng ta trong khu vực cụ thể trong vườn nho, nơi Người đă trao cho chúng ta chăm sóc. Chúng ta cần lắng nghe về Thiên Chúa mà Đức Giêsu đang bày tỏ cho chúng ta. Thiên Chúa không từ bỏ chúng ta ngay cả khi chúng ta quay lưng lại với Thiên Chúa. Thiên Chúa sẵn sàng mạo hiểm nh́n vào những điều ngớ ngẩn trong con mắt của chúng ta; sẵn sàng trở lại với chúng ta. T́nh yêu của Thiên Chúa không suy giảm dù cho chúng ta có khước từ Người hay sống đức tin thờ ơ lănh đạm.
Hết chúa nhật này đến chúa nhật khác, chúng ta đến đây bởi v́ muốn cuộc sống của ḿnh được phản tỉnh từ những câu chuyện Tin mừng chúng ta được nghe. Chúng ta không biết ơn khi chúng ta được trao cho hết cơ hội này đến cơ hội khác, để đổi mới quyết tâm cho tuần tới, để được trở thành những thành viên mang lại nhiều hoa trái hơn trong gia đ́nh của Thiên Chúa hay sao? Trên hết, chẳng lẽ chúng ta không cảm kích v́ Thiên Chúa nh́n vào ḷng ta và biết rằng chúng ta muốn sống một cuộc đời tốt hơn và tin tưởng hơn đó sao? V́ thế, Thiên Chúa gửi Con của Người đến với chúng ta trong Thánh Lễ này để nuôi dưỡng chúng ta và cho chúng ta thêm một cơ hội nữa để đáp trả t́nh yêu của Chúa.
Hăy trở nên những tá điền có trách nhiệm
để canh tác vườn nho cho Chúa
Is 5,1-7; Pl 4,6-9; Mt 21,33-43
Kính thưa quư vị,
Ở đất nước chúng tôi, ngày càng có nhiều tiểu bang đang mở rộng việc trồng nho và sản xuất rượu vang độc đáo. Các bài đọc trích sách Isaia và Mátthêu hôm nay khắc hoạ h́nh ảnh vườn nho. Thật thích hợp tại thời điểm này trong năm, khi rất nhiều miền trong nước, nho đang được thu hoạch để chế tạo rượu, và mỗi miền đều khoe chất lượng rượu của miền ḿnh.
Bài đọc thứ nhất soi sáng và giúp cho ta hiểu dụ ngôn của bài Tin Mừng hôm nay. Dụ ngôn về vườn nho được Isaia mô tả mang đậm tính thơ ca và kịch nghệ. Xem ra đă đến thời điểm thu hoạch và vị ngôn sứ ca ngợi người bạn của ḿnh đă chăm sóc vườn nho cách chu đáo. Hăy lưu ư những chi tiết tác giả dùng để mô tả việc chăm sóc của một người bạn đối với vườn nho. Người bạn ấy dự đoán: một ngày nào đó anh sẽ thu hoạch những trái nho và thụ hưởng thành quả lao động vất vả của ḿnh…, đó là một loại rượu vang hảo hạng.
Nhưng bài ca kết thúc cách hụt hẫng khi ông chủ chỉ toàn thấy nho dại, rượu ngon không thấy mà chỉ thấy toàn rượu kém chất lượng, trong vườn nho của ḿnh. Ước mơ hội họp tiệc tùng với gia đ́nh, bạn hữu và khách dự tiệc của ông, khi họ nhấm nháp những loại rượu vang chất lượng hảo hạng lấy từ vườn nho của ông, bị tan vỡ.
Hồi kịch đến cảnh tượng vọng gác: người bạn tŕnh bày hoàn cảnh xảy đến cho vườn nho cùng với lời than văn: “Có ǵ làm hơn được cho vườn nho của tôi, mà tôi đă chẳng làm?”. Thế rồi, ngôn sứ Isaia gợi ra cho thính giả thấy quê hương ông trong chính dụ ngôn ấy. Ông chủ vườn nho là Thiên Chúa, c̣n vườn nho chính là Israel. Dân tộc được tuyển chọn làm Thiên Chúa chán ngán, v́ vườn nho của Đức Chúa chỉ sản sinh hành động giết chóc, bất công. Tiếng than khóc của người nghèo và của người bị áp bức đă vọng lên tới Thiên Chúa.
Một đôi vợ chồng tôi quen biết đang trải qua thời kỳ khủng khiếp. Người con trai 20 tuổi của họ bị bắt giữ v́ nghiện ma tuư. Ông bà tự hỏi: “Chúng tôi đă làm ǵ sai chứ? Chúng tôi đă nuôi nấng nó hết sức ḿnh, đă hy sinh để nó được ăn học đầy đủ, lại c̣n lao động vất vả để chu cấp cho nó một gia đ́nh hạnh phúc và no đủ. Thế mà giờ đây nó lại bị tống giam!”
Đáng tiếc là nhiều người trong chúng ta đă hơn một lần nghe câu chuyện này hoặc câu chuyện tương tự như thế. Tôi không thể không so sánh lời than văn của cha mẹ nói trên với những lời của Thiên Chúa hết mực yêu thương và thất vọng như ngôn sứ Isaia diễn tả. Thiên Chúa muốn điều tốt và làm cho dân mọi điều, nuôi nấng họ, sai phái các ngôn sứ và những thày dạy khôn ngoan để hướng dẫn họ. Chúng ta cảm thấy nỗi thất vọng của bậc cha mẹ yêu thương con cái, như Thiên Chúa t́m kiếm những hoa quả của b́nh an và công chính, nhưng lại chỉ thấy nho dại từ vườn nho.
Vườn nho trong Tin Mừng hôm nay cũng giống như vườn nho trong bài đọc I; nhưng lúc này, Đức Giêsu xác định đó là Nước Thiên Chúa mà Người đến loan báo cho dân. Người đă vào thành Giêrusalem, nơi người ta chống đối Người gay gắt. Tuần trước, trong dụ ngôn về hai người con trai cho thấy ngay sự chống đối này (Mt 21,28-32), Người kết tội các thượng tế và kỳ mục trong dân v́ không đáp trả sứ điệp của Người, trong khi “những người thu thuế và các cô gái điếm vào Nước Thiên Chúa trước các ông”.
Các chức trách tôn giáo ngày càng tỏ ra muốn loại trừ Đức Giêsu; c̣n Đức Giêsu, người con trai được ông chủ vườn nho phái tới, sẽ sớm đối mặt với cái chết. Điều đó thúc đẩy chúng ta đọc bài Tin Mừng hôm nay như một h́nh ảnh tiêu biểu nữa mô tả sự thất vọng và phê phán của Đức Giêsu dành cho giới lănh đạo tôn giáo Do Thái cứng đầu cứng cổ. Nhưng đối với Giáo Hội sơ khai, điều đó đă trở thành quá khứ rồi. Đó không phải là lư do để thánh Mátthêu kể lại dụ ngôn này trong Tin Mừng của ngài. Thành Giêrusalem bị phá huỷ năm 70 CN, c̣n thánh Mátthêu viết tác phẩm của ḿnh vào khoảng năm 85 CN. Dụ ngôn nói về những người được giao phó chăm sóc vườn nho, và v́ thế, ám chỉ đến chúng ta, những người hiện tại đang trông coi các tá điền.
Đó là một dụ ngôn có nhiều yếu tố ẩn dụ và đậm nét Kitô học. Chẳng hạn, Đức Giêsu, giống như người con trai trong dụ ngôn, bị bắt giữ, đưa ra ngoài thành và bị giết chết ở đó. Do đặc điểm ẩn dụ trong dụ ngôn, chúng ta suy ngẫm về lời nói và những h́nh ảnh chuyển tải sứ điệp cho chúng ta. Dụ ngôn của Đức Giêsu ám chỉ đến bài đọc Isaia, nhưng có điều khác ở đây, thay v́ phá huỷ vườn nho, ông chủ trong dụ ngôn của Đức Giêsu đă tru diệt các tá điền sát nhân, bảo vệ vườn nho và giao cho các tá điền khác canh tác.
Dụ ngôn chứa đựng yếu tố hy vọng là bởi v́ vườn nho được giao cho “các tá điền khác”. Những người canh tác mới này vừa có đặc quyền phụ trách vườn nho, vừa có trách nhiệm “làm cho vườn nho sinh hoa trái”. Ai sẽ là người quản lư tá điền mới này? Theo Đức Giêsu, trích dẫn Thánh vịnh 118, những quản lư đó sẽ xuất thân từ những người không có thế lực và những người vô danh tiểu tốt và bị loại trừ - một mô tả rơ ràng quyền lănh đạo và các thành viên của Giáo Hội sơ khai.
Cả chúng ta hiện nay và các thế hệ sau này cũng thế. Mỗi chúng ta là một tá điền, v́ đă được giao cho một phần đất trong vườn nho để chăm nom. Có thể chúng ta không giữ các chức vụ trong Toà giám mục có biển hiệu trên cửa “Giám mục”, “Chưởng ấn” hay “Giám đốc ơn gọi”. Nhưng điều đó không miễn cho chúng ta những trách nhiệm trong vườn nho.
Phần đất được giao cho chúng ta xem ra không quan trọng, một mảnh đất nhỏ ở ngoài vườn nho, nhưng bí tích Rửa tội trao cho chúng ta trách nhiệm lớn hơn phần đất ấy. Hăy tưởng tượng danh chúng ta được xướng lên trong Nước Thiên Chúa: Danh ấy gắn liền với nghề nghiệp được mô tả: “Tá điền trong Vườn nho”. Đang khi chúng ta là những người được đón nhận vào vương quốc của Đức Giêsu trong niềm vui mừng, chúng ta cũng là “những tá điền” được giao trách nhiệm canh tác và trổ sinh những hoa quả của vương quốc trong thế giới xung quanh chúng ta. Hoa trái đó là hoà b́nh và bất bạo động, niềm vui, công b́nh, ḷng biết ơn, sự tha thứ, hoà giải… Đâu là hoa trái cụ thể mà chúng ta được mời gọi làm cho trổ sinh? Ở đâu? Cách nào? và khi nào?
Thực ra, “khi nào” không có nghĩa là thời gian trong tương lai, bởi v́, ngay từ khởi đầu sứ vụ, Đức Giêsu loan báo rằng Nước Thiên Chúa đă đến gần (4,17). Thời gian chăm sóc vườn nho là thời gian hiện tại, và chúng ta không được tŕ hoăn trách nhiệm đó, hoặc giao trách nhiệm đó cho người khác. “Các giám mục, linh mục, phó tế và các nữ tu có bổn phận thi hành điều đó”. Dụ ngôn cho thấy rơ rằng sắp đến mùa hái nho. Khi nào chúng ta phải thực hiện công việc canh tác trong vườn nho? Thưa rằng ngay bây giờ.
Nếu chúng ta không sẵn sàng làm công việc đó, hoặc nghĩ rằng có thể thay đổi việc ḿnh làm, chúng ta có thể dâng lời cầu nguyện xin ơn khôn ngoan trong Thánh Lễ hôm nay. Hăy cầu nguyện luôn luôn để biện phân xem đâu là công việc cụ thể của ḿnh, nếu không sẽ tốn nhiều thời gian để thay đổi công việc. Nhờ một tín hữu nào đó khôn ngoan giúp chúng ta phân định.
Nước Thiên Chúa mà Đức Giêsu đến loan báo trên trần gian này sẽ không xảy ra cách t́nh cờ. Chúng ta, những thành phần của Giáo Hội, phải thay đổi trước hết đời sống của ḿnh để thích hợp với những nguyên tắc của Vương quốc (xc. Bài giảng trên núi, Mt 5,1-6,29), và như thế trở thành những nhân chứng của đời sống mới nơi góc vườn nho, chính ở đó chúng ta được sai đi gieo trồng, chăm sóc và thu hoạch hoa trái cho Đức Chúa.