HOME

Tin mừng Chúa nhật X thường niên gồm hai phần : Phần thứ nhất là trình thuật Ðức Giêsu kêu gọi Matthêu, người thu thuế và ông đã đi theo Người. Phần thứ hai kể lại Ðức Giêsu đã dùng bữa với những người thu thuế và tội lỗi. Ðiều này đã gây "sốc" cho những người Biệt phái, những người vốn được coi là đạo đức, thánh thiện.

Trong xã hội Do Thái, người thu thuế bị coi là tội lỗi, vì họ làm tay sai cho bọn thống trị Rôma, họ lại còn ưa hối lộ, tham nhũng, áp bức người nghèo… Mọi người chung quanh đều coi thường và ghét những người thu thuế. Nhưng Ðức Giêsu đã kêu gọi, đã đồng bàn với những người tội lỗi đó (người ta chỉ đồng bàn với những người bạn, cùng giai cấp…). Mátthêu được kêu gọi để trở nên một trong những môn đệ của Ðức Giêsu, nên một trong các trụ cột nâng đỡ toà nhà Giáo hội như Phêrô, Gioan. Tại sao Ðức Giêsu lại chọn Mátthêu? Câu trả lời không dễ dàng gì, thậm chí không có câu trả lời. Nhưng có một điều chắc chắn là Mátthêu đã nhanh nhẹn đáp lại lời kêu gọi của Ðức Giêsu. Ông đã bỏ quá khứ lại đàng sau. Ông chỉ biết hướng đến tương lai. Ông tin tưởng và phó thác cho Chúa.

Chúng ta cũng có thể tìm thấy chính mình qua hình ảnh của Matthêu. Ai trong chúng ta cũng có một quá khứ, có thể là tội lỗi, nhiều sai sót. Nhưng nếu chúng ta nghe thấy tiếng kêu gọi của Thiên Chúa trong tâm hồn mình, chúng ta hãy nhìn vào Matthêu và hành động như ông.

Ðức Giêsu trong Tin mừng hôm nay là một vị Thiên Chúa bao dung. Người không biết đến đẳng cấp xã hội. Người không phân biệt người tội lỗi với không tội lỗi. Người vượt lên mọi định chế, lề luật, thói tục của con người. Người nhìn vào sâu thẳm nơi tâm hồn con người. Nơi những tâm hồn tội lỗi, khuyết tật, Người đã đi bước trước để chữa trị cho họ. Người chăm sóc cho tất cả những ai cần đến Người "người lành mạnh không cần đến thầy thuốc, nhưng là người đau yếu".

Chúng ta cũng là những người "đau yếu tâm linh", cần đến người thầy thuốc tâm linh là Ðức Giêsu. Khi đồng bàn với những người thu thuế và tội lỗi, Ðức Giêsu trở nên sự hiện diện yêu thương, mang lại niềm vui cho mọi người thế nào, thì Người cũng đang hiện diện trong đời sống chúng ta, đồng thời kêu gọi chúng ta đến dự bàn tiệc Nước Trời, miễn là chúng ta có tấm lòng. Chỉ có một điều có giá trị đối với Thiên Chúa đó là tấm lòng, tình yêu, lòng trắc ẩn, sự tha thứ.

Lạy Chúa Giêsu,
Xin đón nhận chúng con là những người tội lỗi
như Người đã đón nhận Matthêu.

Xin Người hiện diện trong đời sống chúng con
để biến đời sống chúng con thành
đời sống hạnh phúc vui tươi và bình an.

Lòng nhân ái đang thiếu vắng trong sinh hoạt xã hội. Chính vì thế cuộc sống mất hạnh phúc và bình an. Ðức Giêsu sẽ khải tất cả chiều kích lạ lùng trong tình yêu Thiên Chúa khi kêu gọi con người tội lỗi như Mathêu.

Hơn bất cứ ai, những người Pharisêu xứng đáng đón nhận tất cả hồng ân Thiên Chúa, vì họ "ăn chay mỗi tuần hai lần, dâng cho Chúa một phần mười thu nhập," (Lc 18:12) "ngồi trên tòa Môsê mà giảng dạy," (Mt 23:2) "rảo khắp biển cả đất liền để rủ cho được một người theo đạo," (Mt 23:15) "nộp thuế thập phân về bạc hà, thì là, rau húng," (Mt 23:23) nhất là siêng năng "lên đền thờ cầu nguyện." (Lc 18:10) Ðó là những nét đạo đức bên ngoài. Nhưng "bên trong toàn là giả hình và gian ác !" (Mt 23:28)

Thực tế, hình thức đạo đức không hề ảnh hưởng tới Thiên Chúa, vì Thiên Chúa "muốn tình yêu chứ không cần hy lễ, thích được nhận biết hơn là được của lễ toàn thiêu." (Hs 6:6) Tương tự, Ðức Giêsu khẳng quyết : "Ta muốn lòng nhân chứ đâu cần lễ tế." (Mt 9:13) Lòng nhân chính là điểm gặp gỡ giữa con người và Thiên Chúa. Lòng nhân cũng quyết định vận mệnh nhân loại. Con người không thể tồn tại nếu lúc nào cũng căn cứ vào lý trí. Chính vì thế, suốt đời Ðức Giêsu chỉ muốn cho mọi người thấy lòng nhân là yếu tố vô cùng quan trọng trong sinh hoạt nhân loại. Thật vậy, trong một thế giới rất bất toàn nay, sự tha thứ chính là một cách duy nhất cụ thể hóa lòng nhân từ của Thiên Chúa. "Nếu không có sự tha thứ, kết quả của lòng nhân, hòa bình thuần túy chỉ là một ảo vọng, chắc chắn không thể tránh khỏi báo thù và trả đũa." (ÐHY Darío Castrillĩn Hoyos : Zenit 4/6/02) Chính vì muốn báo thù, những người Pharisêu luôn cảm thấy bất an và luôn tìm cách bắt nét Ðức Giêsu. Họ tìm cách ăn miếng trả miếng "bọn thu thuế và quân tội lỗi." (Mt 9:12) Khi không thể kéo Ðức Giêsu về phe mình, họ xếp Người vào hạng tội lỗi.

Nhưng Ðức Giêsu đã xác định rõ lập trường: "Tôi không đến để kêu gọi người công chính, mà để kêu gọi người tội lỗi." (Mt 9:13) Ðó là đường lối Thiên Chúa chứng tỏ tình yêu hoàn toàn vô điều kiện của Người đối với nhân loại. Cụ thể, Ðức Giêsu đã kêu gọi ông Mathêu từ một trạm thu thuế, chứ không gọi một người Pharisêu nào trong đền thờ. Thế mới biết lòng nhân vô biên giới, luôn sẵn sàng cứu vớt nhân loại.

Muốn được tiếp cứu kịp thời, mỗi ngày "anh em hãy lớn lên trong ân sủng và trong sự hiểu biết Ðức Giêsu Kitô là Chúa và là Ðấng Cứu Ðộ chúng ta." (2Pr 3:18) Nếu không, niềm tin không thể thành hình và vững mạnh để chúng ta có thể thừa hưởng những gì Thiên Chúa đã hứa từ thời Abraham. "Do đó ông đã trở thành tổ phụ nhiều dân tộc," (Rm 4:18) và "ông được kể là người công chính," (Rm 4:22) chỉ vì đã tin vào Thiên Chúa(Rm 4:21). Trong thời Tân Ước, "chúng ta sẽ được kể là công chính, vì tin vào Ðấng đã làm cho Ðức Giêsu, Chúa chúng ta, sống lại từ cõi chết." (Rm 4:24) Chỉ một mình Ðức Giêsu mới là người công chính đích thực. Còn chúng ta chỉ "được kể là công chính" hay "chúng ta được nên công chính" (Rm 4:25) mà thôi. Trong khi đó, người Pharisêu tự cho mình là công chính, tách xa "bọn thu thuế và quân tội lỗi." (Mt 9:11)

Chính sự cách biệt đó khiến người Pharisêu không nhận ra lòng nhân quan trọng và cần thiết chừng nào cho cuộc sống. Bởi vậy, họ tìm cách tránh xa người tội lỗi. Trong khi đó, giữa trạm thu thuế ồn ào, lời Chúa vẫn vang lên. Ông Mathêu đã đứng bật dậy khi nghe Ðức Giêsu bảo : "HÃY THEO TÔI !" (Mt 9:9) Lời mời gọi khẩn thiết đó đã tạo niềm vui bất ngờ và sâu đậm nơi con người và cuộc đời Mathêu. Bất ngờ đến nỗi đã gây bất bình nơi các người Pharisêu. Sâu đậm vì "có nhiều người thu thuế và người tội lỗi kéo đến, cùng ăn với Người và các môn đệ," (Mt 9:10) để chia sẻ niềm vui lớn lao với Mathêu. Cuối cùng, những người tưởng có thể cô lập người khác lại bị cô lập, vì Ðức Giêsu đã đứng về phía những người tội lỗi để đem niềm vui đích thực cho họ. Ðúng như Chúa nói : "Tôi đến thế gian này chính là để xét xử : cho người không xem thấy được thấy, và kẻ xem thấy lại nên đui mù !" (Ga 9:39) Việc xét xử ấy không nhằm trừng phạt, nhưng để thể hiện lòng nhân từ đối với những người cần đến lòng xót thương.

Ðó là lòng thương xót của Thiên Chúa. Ðâu là lòng thương xót của Giáo Hội ? Giáo Hội đang đứng trước thách đố về lòng thương xót. Trước những linh mục nhũng lạm tình dục hôm nay, Giáo Hội có cư xử như Ðức Giêsu với " nhiều người thu thuế và tội lỗi" không ? Lòng nhân hay lề luật sẽ thắng ? Một đàng Giáo Hội phải bảo vệ uy tín của mình. Một đàng Giáo Hội không thể xa rời đường lối Vị Mục Tử Nhân Lành. Vấn đề vô cùng tế nhị !

Ðể giải quyết vấn đề, Giáo Hội đã đưa ra hai giải pháp song song. Trước hết, Giáo Hội hoạch định một Ngày Thế Giới Cầu Nguyện Cho Việc Thánh Hóa Các Linh Mục. Giáo Hội ý thức rất rõ về lòng nhân lành của Thày Chí Thánh. Bằng chứng, "ÐHY Darío Castrillĩn Hoyos, Tổng trưởng Thánh Bộ Giáo Sỹ tại Vatican, viết một lá thư cho trên 400, 000 linh mục trên thế giới, đề nghị canh tân đời sống bằng kinh nghiệm về lòng Thiên Chúa xót thương trong cuộc đời để tái khám phá bản chất linh mục. Ðặc biệt, ÐHY đề nghị linh mục năng chạy lại với bí tích cáo giải và Thánh Thể như hai phương tiện cần thiết cho việc canh tân đó." (Zenit 4/6/02)

Việc tha thứ vô điều kiện cũng không giải quyết được vấn đề. Nhưng nếu chọn giải pháp "bất khoan nhượng", Giáo Hội có vẻ xa rời đường lối Vị Mục Tử Nhân Lành. Bởi vậy, Giáo Hội đã tìm một giải pháp dung hòa khi quyết định di chuyển tất cả các linh mục đã lạm dụng tình dục từ hai trẻ em trong quá khứ và các linh mục nào lạm dụng bất cứ trẻ em nào trong tương lai. Ủy Ban Giám Mục Hoa Kỳ khuyến cáo Giáo Hội Công giáo nên tục hóa bất cứ linh mục nào lạm dụng tình dục trẻ em trong tương lai và đề nghị mỗi giáo phận nên báo cáo các cuộc nhũng lạm tình dục trẻ em cho cảnh sát. Tuần tới, tại Dallas các giám mục Hoa Kỳ sẽ quyết định có nên tục hóa những linh mục nhũng loạn tình dục trẻ em. Việc này đòi phải được Tòa Thánh Vatican chấp thuận. Ðể lấy lại niềm tín, Ủy Ban Hành Ðộng đề nghị một "Hiến Chương Bảo Vệ Trẻ Em và Giới Trẻ", gồm 18 chương, có những bước giúp đỡ các nạn nhân, điều tra sự việc, tăng cường niềm tin, và bảo vệ tín hữu khỏi hành vi sai trái tương lai. Bản Dự Thảo Hiến Chương đó có đoạn viết : "Việc linh mục và giám mục lạm dụng tình dục trẻ em và giới trẻ, và những phương cách các giám mục xử lý những tội phạm và tội lỗi này đã tạo nên đau khổ, tức giận và hỏa mù lớn. Các phương cách đó làm giảm niềm tin đáng lý đoàn kết chúng ta." (Zenit 04/06/02)

Thực ra, đó là vấn đề của Giáo Hội Hoa Kỳ và các nước Tây Phương. Vấn đề có được đặt ra với Giáo Hội hay các linh mục Việt Nam không ? Nếu áp dụng cùng một giải pháp cho các linh mục Việt Nam đang làm việc tại Hoa Kỳ, có lẽ Giáo Hội sẽ gặp những bất ngờ chia rẽ đức tin và văn hóa. Văn hóa Tây Phương quá thiên về vật chất khiến tương giao giữa người và người mất đi tính hồn nhiên của Tin Mừng. Tính hồn nhiên đó có thể tìm thấy nơi văn hóa Ðông phương, một nền văn hóa mang nhiều tính nhân ái.

Từ Chúa Nhật hôm nay đến Chúa Nhật 24 năm A, bài đọc II của thánh lễ đều trích từ thơ của Thánh Phaolô gởi giáo đoàn Roma. Tính ra tất cả là 15 Chúa Nhật. Một thời gian khá dài cộng đoàn nghe đọc thơ Rôma. Vì vậy cho phép tôi có chút ít suy tư về lá thơ quan trọng này, kẻo bỏ qua là phí uổng một luồng tư tưởng vĩ đại. Chúng ta thường có khuynh hướng chọn khai triển bài giảng trên Tin mừng. Bởi lẽ công việc dễ dàng hơn, không đòi hỏi nhiều cố gắng. Chính tôi cũng công nhận như vậy. Các trình thuật Phúc âm thường là văn kể chuyện, nhiều chi tiết sống động, hấp dẫn và có tính độc lập, trọn gói, không cần phải quy chiếu về mạch văn tổng quát. Trái lại, các bài đọc II thường ngắn, khó hiểu và đòi hỏi phải tham khảo toàn thể lá thơ mà thánh Phaolô đã viết, những vấn đề ngài đề cập đến và phải giải quyết, lý lẽ ngài đã sử dụng. Tóm lại là rất khó, cần phải làm việc gấp đôi và có một vốn kiến thức rộng về Kinh thánh và hoàn cảnh lịch sử của lá thơ. Tôi dám chắc cả đến quý vị có tờ rơi bản văn của Thánh lễ trong tay cũng phải ngỡ ngàng, tự hỏi : điều chi thế này ? Nói gì đến cộng đoàn giáo dân chỉ được nghe thoáng qua.

Ðúng thế, thánh Phaolô khi viết thơ đã bị kích động bởi một vài vấn đề đặc thù của các giáo đoàn tiên khởi. Không nghiên cứu kỹ chúng ta chẳng hiểu ngài nói gì, tại sao ngài lại viết như vậy ? những điều ngài trình bày có liên hệ gì đến chúng ta không ? Ngài lại còn thường xuyên ám chỉ về các bản văn Kinh thánh Cựu ước, sự hiểu lầm hoặc ngu dốt của người Do thái về ý nghĩa của bản văn nói chung làm cho các thính giả thời nay càng khó hiểu hơn. Thêm vào đó, cái nhìn văn hóa của thánh nhân rất khác bây giờ. Chẳng hạn, quan niệm của ngài về phụ nữ, nô lệ, không mấy tốt đẹp. Người ta nói là nghèo nàn. Tại sao chúng ta lại mạo hiểm rao giảng theo thánh nhân ?

Thực ra, tuy thánh Phaolô viết thơ bởi vì một vài lý do đặc biệt, nhưng những tư tưởng của ngài có giá trị tổng quát. Và những vấn đề tồn tại trong các cộng đoàn tín hữu tiên khởi vẫn có mặt trong Hội thánh ngày nay nhất là ở cấp bậc địa phương. Cách giải quyết không thể nào ra ngoài đường lối của thánh nhân, bởi chúng là những điều Thiên Chúa mặc khải. Cho nên khôn ngoan nhất là chúng ta học hỏi kỹ lưỡng những lá thơ đó. Muốn được như vậy, phải có kiến thức về văn hóa, xã hội, phong tục, tôn giáo… của thời thánh Phaolô. Một mình suy tư không đủ. Chúng ta cần nhiều nguồn trợ giúp khác nhau, nhất là các sách chú giải Kinh thánh. Nhờ những sách này chúng ta hiểu được phần nào các vấn đề cấp bách mà thánh Phaolô phải đối diện. Có lẽ đây là phần thường huấn của quý vị lãnh nhiệm vụ rao giảng Lời Chúa. Tôi có kinh nghiệm, mỗi khi làm việc nghiêm chỉnh trong vấn đề này, tôi được thêm khả năng mục vụ gấp nhiều lần. Kết quả là tôi có thể sử dụng các kiến thức thâu thập được trong nhiều bài diễn giảng khác nhau.

Khi giải quyết những khó khăn riêng rẽ, thánh Phaolô đã tỏ ra được ơn soi sáng đặc biệt để có thể vận dụng Tin mừng vào các hoàn cảnh cụ thể của từng giáo hội địa phương và của đời sống hàng ngày của các tín hữu. Hôm nay ngài vẫn còn như một thách thức đối với quý vị giảng thuyết và mục tử : làm sao quý vị có thể tìm ra được đường lối chính xác, lời của Thiên Chúa nói với cộng đoàn trong các vấn đề đặc thù của từng địa phương ? Nội dung của vấn đề là gì ? Quý vị phải cho ý kiến ra sao để hợp với sự thật và lẽ phải. Nhiều khi sự chỉ đạo của chúng chỉ là ngông cuồng, cá nhân, thiển cận, làm nát thêm tình thế. Thánh Phaolô quả là một gương sáng cho các nhà lãnh đạo giáo đoàn, và công tác giảng dạy của quý vị thật tế nhị biết mấy!

Trở lại với thơ Rôma và bản văn của thánh lễ hôm nay. Ðiều hữu ích nhất là tôi phải đọc toàn bộ lá thơ để hiểu được dòng chảy của các tư tưởng thánh nhân, rồi tôi dừng lại suy tư trích đoạn của Chúa nhật này. Thật đáng sợ, bởi trích đoạn hôm nay đề cập đến một quan niệm to lớn của thánh nhân: quan niệm "công chính hóa nhờ đức tin". Học thuyết gai góc đã làm hao tổn bao nhiêu trí óc và giấy mực. Ngày nay nó vẫn làm cho nhiều thần học gia kinh hồn và thường xuyên nổ ra những cuộc tranh cãi lớn trong thế giới Công Giáo. Ngay cả những thính giả ít quan tâm nhất cũng phải tự hỏi: "Liệu tôi có được cứu rỗi không ?"

Ðọc đến từ "công chính" tôi lại nhớ đến thời kỳ làm tuyên úy cho nhà tù Quentin. Thỉnh thoảng tôi được nghe từ này từ miệng anh lính canh gác, cha tuyên úy hay một tù nhân khác, và tôi hiểu nó là một lời ngợi khen làm mát dạ người nghe. Tôi có thể tin cậy anh ta và vững bụng về những gì anh ta hứa. Dĩ nhiên, có nhiều tên tù giả bộ ngay chính, nhưng thực chất là lừa đảo, để mọi người tin (ngay cả các thường nhân, nhiều khi cũng vậy thôi). Tuy nhiên, ở hoàn cảnh chúng tôi những tù nhân nào được gán cho nhãn hiệu "công chính" là phải qua nhiều thử thách, đáng tin cậy và thực sự đã trở nên tốt : "ông cha này, gã tù đứng đằng kia "công chính" rồi đó". Nghe được lời bình luận như thế, tôi mừng ứa nước mắt.

Trong Thánh kinh từ "công chính" là từ trung tâm để mô tả tương giao của chúng ta với Thượng đế. Ông Job (9,2) đặt một câu hỏi đích đáng : "Trước nhan Thiên Chúa, phàm nhân cho mình là công chính thế nào được?" Ai trong chúng ta có thể nói mình hoàn toàn ngay thẳng trước mặt Chúa ? Giả tưởng có thiên thần nào cầm thước đo chúng ta như đo thành thánh Giêrusalem liệu chúng ta có đủ thước đủ phân ? hay cầm dây dọi, liệu chúng ta có đo được đúng mực ? Chắc chắn là chẳng lời nào khôn khéo đủ để bênh vực chúng ta "công chính" trong lời nói, việc làm trước tôn nhan Chúa. Lời của ông Job là tuyệt đối. Nó là lời Thánh Kinh, lời mạc khải, cho nên không thể sai lầm được ! Vậy thì làm thế nào chúng ta được kể là công chính ? Thánh Phaolô trả lời : Ðức tin vào Ðấng đã làm cho Chúa Giêsu từ cõi chết sống lại ! (Rm 4,24).

Một số người tin rằng họ có thể được nên công chính bởi tuân giữ các lề luật. Những người Do thái mộ đạo đã cặn kẽ tuân thủ các phong tục tập quán cha ông mà Môsê đã truyền lại, hay như ở thế kỷ thứ V phái Pelagio đã chủ trương người ta nên công chính trước mặt Thiên Chúa nhờ vào các cố gắng bền vững trong luân lý. Ngày nay tư duy của bè rối này vẫn còn trong các tín hữu nghiêm ngặt. Có lẽ là lỗi của các vị linh hướng sai lầm, rêu rao rằng "Tất cả những điều anh chị em phải thực hiện là theo gương Chúa Giêsu". Không có ơn Chúa trợ giúp, chẳng ai có thể bắt chước Chúa Kitô.

Lý thuyết căn bản của thánh Phaolô là : Công việc của lề luật không khi nào công chính hóa được ai nếu không có ơn thánh Chúa ban. Hôm nay ngài chứng minh luận đề đó bằng thí dụ của Abraham. Ông này sống rất lâu trước khi lề luật Môsê được ban hành (Abraham là tổ phụ 6 đời của Môsê). Ông Abraham đã được kể là công chính, không phải bằng những công việc ông làm mà bằng những gì Thiên Chúa thực hiện nơi ông và Sara, vợ ông. Khi mọi cơ may nhân loại đã chấm dứt : Ông đã già cả và bà Sara đã cao niên không thể sinh con được nữa, nghĩa là về đàng sinh sản, hai ông bà đã là những thân thể chết, thì lại là cơ hội để Thiên Chúa tạo dựng một tương lai ! Hy vọng nảy sinh từ tuyệt vọng, điều khả thi nảy sinh từ bất khả thi. Tất cả là việc làm của một mình Thiên Chúa.

Trong trường hợp của giáo hội Hoa Kỳ hiện nay, tất cả đều là một mớ bòng bong buồn phiền và thối rữa, nhưng biết đâu "Ðấng đã làm cho Ðức Kitô từ cõi chết sống lại" có thể thực hiện một phép lạ, ban sức sống mới, tinh khôi và thanh khiết cho chúng ta ! impossible (chẳng thể được). Nhưng thánh Phaolô dạy rằng : "Không ai có thể nói mình công chính trước mặt Thiên Chúa. Tuy nhiên Ðức Chúa Trời sẽ ban điều đó cho chúng ta qua Ðức Kitô con của Ngài". Chúng ta cần đến đức tin của Abraham và lời nhắc nhở của thánh Phaolô để có thể thoát khỏi tình trạng chết chóc hiện nay.

Thánh Phaolô khuyên bảo chúng ta không những nhìn lại gương đức tin của Abraham mà còn phải coi ông như một mẫu mực. Nghĩa là không những hy vọng vào lời Thiên Chúa hứa mà còn chắc chắn Ngài sẽ thực hiện điều Ngài hứa. Ngài hứa ban cho tình thương, thứ tha, hòa giải giữa các kẻ thù, tương lai đầy sức sống, sự chết không phải là tận cùng, Ngài luôn là Thiên Chúa mọi người dù sống hay đã yên nghỉ, bất chấp quá khứ tội lỗi của nhân loại. Ðọc kỹ phân đoạn hôm nay, chúng ta thấy thấp thoáng bóng hình của thần chết. Thân xác Abraham đã chết về đàng hậu duệ và bụng dạ Sara đã là cung lòng mồ mả. Chẳng sự sống nào còn có thể nảy sinh từ hai tấm thân tàn tạ đó. Ðối mặt với tình huống chết chóc như vậy thì còn hy vọng gì mà trông cậy Thiên Chúa ? Chẳng có chi tuyệt vọng hơn, chẳng có chi chán chường hơn một thân xác đã chết. Vậy mà thánh Phaolô nói "Ðấng đã làm cho Ðức Giêsu trỗi dậy từ cõi chết" đang hiện diện và hoạt động giữa nhân loại. Ðiều mà Thiên Chúa thực hiện nơi Ðức Kitô thì Ngài cũng làm như vậy cho bất cứ ai tin kính vào Con Ngài đã sống lại.

Như thế, thánh Phaolô đốt lên trong lòng nhân loại ngọn lửa hy vọng vững chắc vào ơn cứu độ của Thiên Chúa, bất kể quá khứ đầy nhơ bẩn hoặc sự dấn thân nửa vời của chúng ta vào đường lối Thiên Chúa. Một khi đã trở lại với Ngài thì tuyệt đối không được tính toán công lênh hoặc sai lầm quá khứ, mà phải trông cậy vào ơn thánh để có khả năng đón nhận cuộc sống mới, trong cuộc sống này, Thiên Chúa sẽ thực hiện muôn vàn điều kỳ diệu. Giây phút hiện tại là giây phút của ơn thánh, không có ơn thánh chẳng thể là một tín hữu chân chính. Bất chấp những gì đang xảy ra trên thế giới, chúng ta đặt hoàn toàn tin cậy và hy vọng vào Thiên Chúa toàn năng, Ðấng đã ban sự sống mới cho Ðức Kitô, cũng ban cho chúng ta ơn cứu độ. Ðiều mà tù nhân trên kia tuyên bố về bạn mình, phải được áp dụng cho chúng ta một cách sâu xa hơn : "Thưa ông cha, gã tù đàng kia đã đúng là một người công chính". Chỉ với một thay đổi nhỏ : Kính thưa Ðức Chúa Trời… Amen.

Chúa Giêsu kết thúc Tin mừng hôm nay bằng câu trích dẫn sách tiên tri Hôsê : “Ta muốn lòng nhân hậu chứ đâu cần lễ tế”, để bênh vực cho trường hợp của Ngài và các môn đệ dự tiệc do ông thu thuế Mattheo khoản đãi. Theo thói tục của người Do thái, thì đây là một vịêc làm chướng tai gai mắt, tiếp xúc với phường tội lỗi. Người Biệt phái đạo đức không bao giờ làm. Thực ra toàn thể biến cố Tin mừng hôm nay, phản ánh cái nhìn và linh đạo của vị ngôn sứ Hôsê, tư tưởng trở lại cùng Thiên Chúa, phải tìm kiếm Ngài và nhận biết Ngài là tình yêu tuôn đổ muôn ân phúc xuống trên dân phản loạn. “Con cái Israel bảo nhau: Chúng ta phải biết Đức Chúa, phải ra sức nhận biết Người.” Nhưng sự nhận biết này chỉ có thể là hình thức bề ngoài như lên đền thờ thường xuyên dâng lễ vật, chứ không có tâm tình yêu mến bên trong. Nói cách khác, vì những lợi ích trước mắt, để được sự che chở phần xác, của cải, mùa màng, sức khoẻ, an ninh, v.v. “Tình yêu của các ngươi khác nào mây buổi sáng, mau tan tựa sương mai.”

Điều Thiên Chúa muốn là người ta tìm kiếm Ngài với sự hiểu biết của tâm hồn, khám phá ra các kế hoạch quan phòng của Ngài, dự tính cho cá nhân, xã hội, những ơn gọi riêng biệt, những nhu cầu luân lý để thăng tiến nhân loại. Tìm kiếm Ngài còn bao gồm sự tiếp xúc cá nhân với Ngài qua kinh nguyện, thánh lễ, phụng vụ, công việc bác ái. Nếu có ai không gặp Ngài là vì sự tìm kiếm của họ không thành thật, họ bỏ qua những thời gian, những cơ hội thuận tiện. Còn những người tìm kiếm Ngài chân thực với tâm hồn sùng mộ thì bao giờ họ cũng được thoả lòng vì Thiên Chúa là tình yêu bao bọc hết những ai tìm kiếm Ngài. Đó là sứ điệp của Hôsê trong bài đọc thứ nhất.

Bài đọc thứ ba thuật truyện ông Lêvi (Matthêu) trở lại theo Chúa Giêsu. Một con người tội lỗi đứng trước Thiên Chúa nhân lành. Chúa Giêsu đã ngang qua bàn thu thuế của ông với một lời kêu gọi dứt khoát “Hãy theo Ta”. Lêvi đã đứng lên và theo Chúa tức khắc, bỏ lại hết, gia đình, vợ con, danh vọng, tiền tài, quá khứ. Chúng ta không nghe thấy ông tiếc nuối điều chi. Ông đã chọn Chúa Giêsu trên tất cả giàu sang thế gian. Một sự từ bỏ rất hào hiệp để đi vào tương lai vô định do Chúa dẫn dắt. Đây quả thực là sự sống lại của một tâm hồn và là bằng chứng cụ thể sứ vụ của Chúa Giêsu đang mạng lại hoa quả cho những ai ngay thẳng. Sứ vụ của Ngài giống như cơn mưa mùa xuân làm cho đất đâm chồi nảy lộc. Tiếng gọi của Ngài mang lại ơn cứu rỗi cho những ai khao khát được Thiên Chúa yêu thương. Nhiệm vụ của con người là phải có lòng tin vững chắc nơi Thiên Chúa, tựa như tổ phụ Abraham mà thánh Phaolô chưng ra làm ví dụ trong bài đọc thứ hai.

Trước khi khai triển tư tưởng thâm sâu của thánh nhân, chúng ta nên biết chút ít về bối cảnh giáo đoàn Rôma mà phụng vụ hôm nay trích đọc. Giáo đoàn này gồm nhiều thành phần sắc tộc và văn hoá. Họ là những cư dân Rôma gồm các tín hữu gốc Do thái và tín hữu gốc dân ngoại. Họ là thương gia mới nhập cư hoặc công dân kỳ cựu, đàn ông đàn bà thuộc nhiều tầng lớp xã hội, trí thức, luật gia, nômg dân, thương nhân, giàu có, nghèo khổ, tự do, nô lệ. Dĩ nhiên, họ là thành phần thiểu số trong dân cư thành phố. Đức tin của họ khác hẳn với các tầng lớp khác trong xã hội Rôma. Họ cần sự hướng dẫn luân lý, thần học để có thể sống còn giữa những tư tưởng ngoại giáo, những giá trị hoàn toàn trần tục. Như vậy, họ phải đối mặt với vấn đề nội bộ, đồng thời chống trả các căng thẳng xã hội. Như vậy, khi viết thư cho họ, thánh Phaolô phải tính đến những yếu tố này. Nói chung, thư từ là để giải quyết các khó khăn đặc thù trước mắt. Cho nên, chúng ta không thể tìm thấy toàn thể giáo thuyết của thánh Phaolô trong một lá thư, đáp ứng nhu cầu tức thời và trả lời những câu hỏi của Giáo hội địa phương ấy đặt ra.

Tuy nhiên, các lá thư được giữ lại và truyền tay nhau đọc trong các địa phương khác. Bởi vì, thường thường thánh Phaolô bàn giải về những đề tài lớn có thể áp dụng cho toàn thể Giáo hội. Thí dụ, trở nên một tạo vật mới, chết và sống lại với Đức Kitô, sự sống trong Thánh thần, cụ thể hoá Phúc âm trong những hoàn cảnh riêng lẻ. Như vậy, mặc dù ngài viết vì nhu cầu của một Giáo hội, chúng ta vẫn có thể tìm ra điểm chung thuộc về gia sản toàn cầu của Hội thánh. Vấn đề của lá thư Rôma là sự căng thẳng nội bộ giữa các tín hữu Do thái và các tín hữu dân ngoại. Những người Do thái lấy làm xúc phạm khi các tín hữu dân ngoại không giữ luật Môsê, hơn nữa nhiều khi có sự xoá bỏ hoàn toàn như việc ăn uống những thứ mà người Do thái không bao giờ bỏ vào miệng, không cắt bì cho trẻ nam sơ sinh như luật Môsê dạy. Tín hữu dân ngoại cho rằng những luật lệ đó không hợp với ý muốn của Chúa Giêsu. Các tín hữu Do thái đòi mọi người tiếp tục tuân giữ Ngũ kinh như tiêu chuẩn đời sống tôn giáo để được nên công chính. Ngược lại, các tín hữu dân ngoại nhấn mạnh sự công chính nhờ ơn thánh mà thôi. Đúng theo tinh thần của ngôn sứ Hôsê và Chúa Giêsu trong Tin mừng, thánh Phaolô cũng đặt con người trước Thiên Chúa mà trả lại tự do cho các tín hữu khỏi gánh nặng lề luật.

Trường hợp của Abraham, ông được kể là người công chính rất lâu trước khi có lề luật Môsê, nguyên chỉ do đức tin vào Thiên Chúa, vì ông hoàn toàn xác tín : “Điều gì Thiên Chúa đã hứa, thì Người có đủ quyền năng thực hiện. Bởi thế, ông được kể là người công chính.” Không mạnh mẽ như các thư gửi tín hữu Galata và Côrintô, ở đây thánh nhân chỉ củng cố người Rôma về đức tin của mình và giúp đỡ hàn gắn những chia rẽ do các lập trường khác nhau gây nên. Ông nhắc nhở họ, cả hai bên, Do thái và dân ngoại, đều có nhu cầu cứu rỗi, bởi vì “tất cả đều đã phạm tội” (3, 24). Thánh nhân nghiêng về phía tín hữu gốc dân ngoại, bởi họ cũng giống như Abraham có đức tin tinh tuyền vào Thiên Chúa. Ông nói : “Dù thế nào đi nữa, thì đối tượng đức tin của chúng ta bây giờ là một, cho cả Do thái và dân ngoại, đó là Đức Giêsu Kitô.” Qua bí tích Rửa tội, chúng ta kết hợp với nguồn ơn cứu rỗi duy nhất là Đức Giêsu thành Nazareth, vì thế chúng ta đã thực sự chết đối với tội lỗi. Cho nên, không còn thuộc về lề luật nữa mà chỉ duy vâng phục Thiên Chúa qua Thần khí Đức Kitô.

Lề luật trói buộc chúng ta vào “xác thịt”, mọi người đều dễ tổn thương do lề luật. Xác thịt không phải là tội lỗi, nhưng đối với thánh nhân là thành phần yếu đuối nhất của bản tính nhân loại, bản tính đã hư hỏng và làm tôi cho quyền lực satan. Thánh nhân nhắc nhở, khi chúng ta nhượng bộ cho các cám dỗ và thói xấu thế gian là chúng ta đã sống theo xác thịt. Chính thánh nhân trước kia đã sống theo kiểu này, tức sống theo lề luật. Nhưng khi trở lại chấp nhận Đức Kitô làm Chúa đời mình, thì quan điểm của ông về ơn cứu rỗi hoàn toàn thay đổi. Ông đối diện trực tiếp với Thiên Chúa qua tinh thần Đức Kitô, chứ không phải qua lề luật nữa. Ông hy vọng cộng đồng tín hữu Rôma cũng sẽ liên kết với nhau qua quan điểm mới, tức đời sống trong Đức Kitô. Vậy thì tính đa dạng của cộng đồng Do thái, Hy lạp, nô lệ, tự do, đàn ông, đàn bà, không còn là yếu tố chia rẽ, nhưng là một dấu chỉ cánh chung của điều mai ngày sẽ trở thành viên mãn, tức triều đại của Thiên Chúa, gồm đủ mọi dân tộc trên địa cầu. Những dân tộc này cũng cần được kêu gọi và cứu rỗi như trường hợp của Mattheo và cũng cần được tình yêu Chúa bao bọc như linh đạo Hôsê : Tìm kiếm Thiên Chúa và được nhận biết Ngài như tình yêu thắm thiết và vô biên.

Thánh Phaolô đã chỉ rõ ràng đức tin của Abraham là yếu tố dẫn ông đến trạng thái được Thiên Chúa coi là công chính. Ông đã tin cậy Thiên Chúa sẽ hành động cho tương lai của dòng dõi ông với cùng quyền năng của Đấng sáng tạo vũ trụ. Thiên Chúa sẽ làm nảy sinh sự sống nơi cái chết. Thánh Phaolô biết : “Ông (Abraham) đã gần một trăm tuổi, nhưng ông vẫn tin không nao núng, khi nghĩ rằng thân xác ông cũng như dạ bà Sara đã chết. Ông đã chẳng mất niềm tin, chẳng chút nghi ngờ lời Thiên Chúa hứa.” Đấng tạo thành vũ trụ sẽ lập lại hành động tạo dựng và mặc dù chỉ là thân xác hết đường sinh nở, hai ông bà vẫn được Chúa cho sinh con. Abraham hy vọng chống lại khả năng mơ ước của loài người, nói cách khác, hy vọng hão huyền, theo lối hiểu biết của chúng ta. Sau này, thánh nhân áp dụng tư tưởng ấy vào đức tin của các tín hữu : Thiên Chúa sẽ cho sự sống nảy sinh nơi kẻ chết : “Thiên Chúa sẽ nâng con của Ngài là Đức Giêsu Kitô, Chúa chúng ta trỗi dậy từ cõi chết.” Đối với người Do thái, không ai dám nghi ngờ tổ phụ họ là đấng công chính theo lề luật, tức giữ luật trong sự vâng phục Thiên Chúa, mặc dù ông sống nhiều thế kỷ trước lề luật. Ông đã vâng lời Thiên Chúa sẵn sàng hy sinh đứa con duy nhất theo lời hứa là Isaac. Ông được Kinh thánh Do thái kêu là cha của nhiều dân tộc. Như vậy, thánh Phaolô có ý ám chỉ chẳng cần cắt bì, chẳng cần lề luật Môsê, Abraham vẫn là người công chính, tổ phụ của những kẻ có lòng tin, Do thái hay dân ngoại. Như vậy, những ai theo Chúa Giêsu và Tin mừng của Ngài thành thực vẫn là những người công chính, không cần qua lề luật Do thái. Thánh Phaolô đã làm một cuộc cách mạng theo ân soi sáng lật đổ tư duy vụ luật của người Do thái. Và các tín hữu an tâm khi có đức tin như Abraham, tin vào lời hứa của Thiên Chúa, được tỏ hiện nơi Đức Giêsu, thì đều được tuyên bố là “công chính”.

Đức tin của Abraham sắt đá, không chi lay chuyển nổi, mặc dù là ông đã chết, bụng dạ vợ ông đã chết, về đàng sinh nở. Tuy nhiên, ông vẫn vững lòng tin Thiên Chúa cho sinh con. Và đức tin ấy không đặt căn bản trên loài người, nhưng hoàn toàn trên quyền năng của Thiên Chúa. Do đó, người tín hữu chúng ta phải noi gương Abraham tin vững mạnh vào Thiên Chúa, Đấng dẫn dắt chúng ta qua mọi khó khăn, đến sự sống mặc dù chúng ta đang sống dưới quyền năng của sự chết : chiến tranh, ngừa thai, phá thai, khủng bố. Chúng ta không được phép ngã lòng. Chính thánh Phaolô đề nghị chúng ta noi gương các tổ phụ Do thái, tin kính vững mạnh vào Thiên Chúa, Đấng ban sự sống ngay cả khi hoàn toàn thất vọng. Đấng đã ban cho Abraham và Sara sinh con, Đấng nâng Đức Kitô trỗi dậy từ cõi chết, Đấng cũng sẽ làm cho chúng ta sống lại để được sống muôn đời.

Trong buổi phụng vụ hôm nay và trong suốt cuộc đời chúng ta, lời kêu gọi của thánh Phaolô có ảnh hưởng ra sao ? Đúng lý, đức tin của chúng ta vào Thiên Chúa, Đấng tạo hoá, Đấng đã cho Đức Kitô phục sinh, Đấng ban Thần khí cho muôn loài, phải đủ khả năng dẫn đưa chúng ta qua những khó khăn chồng chất. Thí dụ những gương mù gương xấu của hàng giáo sĩ, của người tín hữu không can đảm tuyên xưng danh Chúa giữa những môi trường vô đạo, các tham lam, lừa đảo trong cuộc sống hằng ngày. Mặt khác, chúng ta cũng từng được chứng kiến những gương can đảm của các tín hữu nhiệt thành, họ giữ đạo bằng đời sống, chứ không nguyên bằng môi miệng.

Vài tuần qua, trên tờ nhật báo New York Time, có một bảng cáo phó cái chết của luật sư Thomas J. Concannon, qua đời vì bệnh ung thư. Khi còn trẻ, anh ta đã đi du lịch ở Afghanistan, một đêm hè anh ta bị sốc mạnh vì một quang cảnh đẹp. Một người cưỡi lạc đà dẫn đàn vật của mình qua sa mạc. Bóng của đàn vật in lên nền trời đầy sao. Sự đơn sơ và vẻ huy hoàng của cảnh đẹp làm anh ngây ngất và thay đổi hẳn quan niệm về sự sống. Sống không phải để hưởng thụ, nhưng để giúp đỡ và tô vẽ cho đời thêm tươi sáng. Anh quyết định học luật dân sự và thi hành nghề bênh đỡ những người nghèo khổ ở toà án New York. Nhiều năm anh ngồi trong ghế luật sư của những người nghèo khổ, bất chấp căn bệnh quái ác đang đến ngày phát triển cuối cùng. Được hỏi tại sao anh không nghỉ ? Anh trả lời : “Đằng nào thì cũng chết, cố gắng ngày nào hay ngày đó, đến tận cùng thì thôi.” Ai có thể ban nghị lực cho anh nếu không phải là Thiên Chúa, Đấng đã giúp anh dù phải đối diện với cái chết, cũng tìm ra can đảm để giúp đỡ tha nhân ? Sự sống nảy sinh từ cõi chết.

Trên bắc bán cầu chúng ta đang ở tháng 6 dương lịch, thiên nhiên đang bừng lên sự sống mới. Điều mà xem ra không có khả năng sau một mùa đông dài. Cây cối chết khô, cành lá trơ trịu, mặt đất u sầu toàn màu chết chóc. Vậy mà chỉ thoáng qua một đêm, sự sống lại bùng lên, như con bươm bướm thoát ra từ tổ kén. Quyền năng của Thiên Chúa, Đấng tạo hoá, quá rõ ràng. Nó ở khắp chung quanh chúng ta. Nhưng thánh Phaolô trong bài đọc hai, không chỉ nói đến sự đảo ngược của thiên nhiên, mà còn cho chúng ta hay bằng con mắt đức tin vào Chúa Kitô, chúng ta phải nhìn thấy sự sống trong những hoàn cảnh chết chóc của thế giới, chiến tranh, nghèo đói, bạo lực, aids, xì ke, ma tuý, đĩ điếm, …. Chúng ta được kêu gọi đối phó với những sự kiện ấy bằng cuộc sống nhân chứng bền bỉ và chân thành, bày tỏ cho thiên hạ thấy rõ nội dung niềm tin của mình. Bởi lẽ, Thiên Chúa là Thiên Chúa của kẻ sống chứ không phải của kẻ chết.

Nhưng kẻ chết là thế nào ? Là những người câm lặng khi phải nói ra. Là kẻ tiêu thụ cho mình quá nhiều khi người khác đang trong nhu cầu cấp thiết. Là khách bàng quan khi nạn nhân cần giúp đỡ. Là kẻ vô cảm trước đau khổ của tha nhân. Là người tham lam thu tích khi thiên hạ gặp cơn đói khát, cơ cực. Là kẻ phung phí khi cần đến tiết kiệm. Là người keo kiệt khi rộng rãi được cần đến để cứu giúp các nạn nhân thiên tai, dịch hoạ. Là kẻ ươn lười khi phải chăm chỉ để có cơm ăn áo mặc. Là người sống nhung lụa khi cần đến ăn chay hãm mình, khổ chế. Là người ưa sai bảo khi phục vụ là bổn phận của mình. Làm thế nào để những loại người này ra khỏi mồ chôn và chiến thắng sự chết ? Thánh Phaolô viết : “Tạ ơn Thiên Chúa, qua Đức Giêsu Kitô”, hay như bài đọc hôm nay : “Đức tin vào Đấng đã làm cho Đức Giêsu Kitô, Chúa chúng ta từ cõi chết sống lại”. Gương của ông Lêvi thu thuế, đứng dậy may mắn theo Chúa Giêsu, thúc đẩy chúng ta hành động tương tự. Amen.

Có ai sống mà không có trái tim đâu nhỉ. Khi trái tim ngừng đập, cuộc sống không còn, con người ấy đã chết. Có trá tim bị bệnh, người ta phải chữa và có thể thay cả tim nữa, có khi là của một người khác đã chết, có khi là trái tim nhân tạo. Nhất thiết, sống phải có trái tim và trái tim ấy phải hoạt động, phải thể hiện chức năng của mình: bơm máu.

Nhưng không chỉ có thế. Trái tim còn là biểu tượng của một ý nghĩa khác, cao cả hơn, rộng lớn hơn: lòng yêu thương. Không nhiều thì ít, cuộc sống cần có yêu thương, yêu thương mình, yêu thương người khác. Cuộc sống mà không có yêu thương, thì dù trái tim vẫn đập, con người vẫn hoạt động, cuộc sống ấy thật vô vị, thật nhàm chán, có thể gọi là đã chết.

Cuộc sống cần có trái tim
để hít thở, để yêu thương, để thông cảm,
để gặp gỡ và đón nhận.

Trái tim càng biết rung cảm, biết đón nhận, cuộc sống càng phong phú, càng có ý nghĩa. Và một trái tim lớn, một tâm, hồn cao cả, quản đại, chính là một tâm hồn biết liên kết với mọi cảnh đời, biết cảm thông với mọi buồn vui lo lắng của thân phận con người.

Trong cuộc đời, có lần Ðức Giêsu đã tuyên bố: ai khát hãy cứ đến cùng tôi mà uống và hết những ai đang vất vả mang ách nặng nề, hãy đến cùng tôi, tôi sẽ cho nghỉ ngơi thanh thản. Hãy mang lấy ách của tôi. Hãy học cùng tôi, vì lòngtôi hiền hậu và khiêm nhường. anh em sẽ tìm thấy sự bình an cho tâm hồn, vì ách củatôi êm ái và gánh của tôi nhẹ nhàng (Mt 11, 28-30).

Ðó là những lời tâm tình thâm sâu phát xuất từ một trái tim lớn, trái tim cao quí nhất. Là Thiên Chúa, có quyền uy tuyệt đối, nhưng Ngài đã đón nhận tất cả đớn đau, tất cả yếu hèn của thân phận làm người. Trong Ngài, không chỉ có nỗi đau của một ai đó, không chỉ có nỗi lo của một người, nhưng có tất cả mọi ưu tư, mọi lo lắng, mọi vất vả của tất cả nhân loại. Trái tim ấy đã rung nhịp cảm thông với mọi tâm hồn cần đến Ngài. Mà thử hỏi có ai lại không cần cảm thông, không cần giúp đỡ? Có cuộc sống nào mà chẳng có những nỗi buồn riêng tư! Hãy cứ đến tâm sự với Ngài, trao phó cho trái tim đã mỡ rộng trên thập giá, hãy ký thác tất cả cho con người đã ưng thuận cái chết nhục nhã dù trong Ngài chẳng có điều chi tội lỗi. Ngài đã chấp nhận cuộc sống nhân loại, đã bằng lòng với mọi nỗi khổ đau, với cả cái chết chỉ vì muốn nhận thay cho nhân loại, chỉ vì muốn tỏ cho con người thấy rằng lòng yêu thương sẽ vượt thắng tất cả, chỉ vì muốn biểu lộ cho con người thấy gương mặt của tình yêu, gương mặt của Thiên Chúa.

Cứ thử đọc lại những lời tâm tình trên đây của Ðức Giêsu trong khung cảnh của người đương thời. Những thầy biệt phái, ký lục là những người lãnh đạo dân, hướng dẫn dân, có ai dám tuyên bố như thế đâu! Họ đã chẳng chỉ bảo, chẳng nâng đỡ, lại còn đặt trên dân những ách nặng nề, những thói tục gò bó. Họ bắt dân phải nộp thuế, phải điều này điều nọ, phải kính trọng họ. Họ luôn có quyền ưu tiên trong các cuộc họp. Còn Ðức Giêsu thì không thế, Ngài chẳng bắt dân làm thêm điều gì, Ngài còn chỉ dẫn họ và sẵn sàng lắng nghe, giúp đỡ những ai cần đến Ngài. Chính vì thế mà Ngài đã giảng dạy, đã làm phép lạ...

Ðó là trái tim, là tâm hồn đã rung nhịp với mọi cảnh đời. Ðó là cuộc sống bao trùm mọi cuộc sống, đã hy sinh cho mọi cuộc sống khác được vươn lên: tôi là người mục tử nhân lành, tôi chăn dắt đoàn chiên của tôi và hy sinh tính mạng cho chúng (Ga 10).

Như vậy, với Ðức Giêsu, Thiên Chúa đã tuôn đổ dồi dào hồng ân của Ngài cho nhân loại. Con người không chỉ sống bằng trái tim nhân loại, nhưng còn sống trong nhịp đập của tình yêu, của Thiên Chúa. tình yêu ấy đã đột nhập vào mọi ngõ ngách của cuộ đời, len lỏi vào những nơi thầm kín nhất, u uất nhất để đem vào đó sự sống, sự bình an.

Có bao giờ chúng ta nghĩ mình đang sống trong ân huệ của Thiên Chúa không? có bao giờ chúng ta nhận thấy lòng yêu thương rộng lớn đang vây phủ chúng ta không? Có bao giò chúng ta hiểu rằng cần phải mở toang cõi lòng của mình để cho sinh khí của Chúa ùa vào? có bao giờ chúng ta để cho trái tim mình hòa nhịp với trái tim Thiên Chúa?

Một hôm, một họa sĩ người Ý khá nổi tiếng đang đi bách bộ để tìm hứng sáng tác. Khi đến một khúc quẹo, ông nhìn thấy một bé trai có khuôn mặt hồn nhiên dễ mến. Tự nhiên ông nảy ra ý nghĩ muốn vẽ lại vẻ mặt thiên thần của em. Ông nói với cậu bé : “Này em, em có muốn tôi vẽ chân dung của em không ?”. Cậu bé gật đầu đồng ý và theo họa sĩ về xưởng vẽ. Mấy giờ sau, cậu ta rất phấn khởi khi thấy khuôn mặt của mình thật xinh đẹp trong bức tranh. Họa sĩ đặt tên cho bức tranh đó là “tuổi thơ trong trắng” và treo nó nơi phòng khách.

Hai mươi năm sau, một hôm họa sĩ cũng đi dạo để tìm hứng sáng tác. Khi tới gần khu nhà ổ chuột, tình cờ ông gặp một người ăn xin, áo quần dơ dáy bẩn thỉu và có một bộ mặt xấu xí có vẻ chai lì dữ tợn. Ông suy nghĩ : “Sao trên đời này lại có một kẻ xấu xí như quỷ sứ vậy ? Phải chi ta vẽ được bộ mặt quỷ sứ này để so sánh với bộ mặt thiên thần trong bức “tuổi thơ trong trắng” thì hay biết mấy”.

Bấy giờ người ăn mày chìa tay ra xin bố thí. Họa sĩ yêu cầu anh làm người mẫu cho ông vẽ và ông sẽ cho anh một số tiền. Người ăn mày đồng ý ngay và theo ông về xưởng vẽ. Khi bức tranh đã vẽ xong, anh nhận tiền ra về. Nhưng khi đi ngang qua phòng khách, trông thấy bức tranh “tuổi thơ trong trắng” trên tường, anh dừng lại nhìn một lúc lâu rồi hai dòng nước mắt lăn dài trên má. Anh chỉ vào bức tranh và xúc động nói với họa sĩ : “Thưa ông, đây chính là khuôn mặt của tôi hồi còn bé mà chính tay ông đã vẽ. Hôm nay ông lại vẽ khuôn mặt của tôi sau khi nó đã biến dạng”. Rồi anh thuật lại cuộc đời bất hạnh của anh : từ một em bé thơ ngây tới khi là một anh thanh niên, cuộc đời của anh bình thường êm ả trôi qua. Nhưng khi cha mẹ chết, anh không chịu làm ăn, chỉ dùng tiền của cha mẹ để lại đua đòi với bạn bè ăn chơi phóng đãng và nhập nhiễm xì ke ma túy, rồi hết tiền của, đi ăn cắp ăn trộm, bị bắt bị tù nhiều lần, cuối cùng bị bệnh lao phổi ở thời kỳ cuối, nên đành phải đi ăn xin.

Trước tâm sự của một người đã trót phung phí cả tuổi thanh xuân của mình, ông họa sĩ rất xúc động. Ông khuyên anh hãy cố gắng ăn ở lương thiện. Ít lâu sau, ông được tin anh nằm chết cô đơn tại một góc phố. Họa sĩ đã treo bức tranh “ác quỷ” mà ông mới vẽ bên cạnh bức tranh “tuổi thơ trong trắng”. Ông cũng giải thích cho bạn bè và những ai thắc mắc sao lại treo hai bức tranh ấy bên cạnh nhau : “Hai khuôn mặt trong hai bức tranh này chỉ là một người : giữa thiên thần và ác quỷ chỉ cách nhau 20 năm sống phóng đãng mà thôi”.

Kể lại câu chuyện trên để minh họa cho một hình ảnh khác hẳn của bài Tin Mừng hôm nay, đó là một con người đã không qụy ngã nhưng đã biết chỗi dậy sau một thời gian dài tội lỗi. Ở Tây phương vẫn có thói quen cho phép các tù nhân được nghe giảng dạy. Một lần kia, có một linh mục đến trại giam để giảng cho các tù nhân, khi bước lên bục giảng, vì sơ ý, vị linh mục vấp ngã nằm xoài trên nền nhà. Mọi người đều cười ồ lên. Nhưng một ý nghĩ lóe lên trong đầu, vị linh mục đứng dậy bước lên bục giảng và dõng dạc nói với các tù nhân hiện diện : “Anh em thân mến, cảnh tượng anh em vừa thấy, đó là điều tôi muốn gửi đến anh em hôm nay : ai trong chúng ta cũng có thể té ngã, nhưng điều quan trọng là chúng ta phải biết đứng dậy và tiếp tục bước đi”.

Câu nói của vị linh mục được rút ra từ một biến cố bất ngờ, nhưng nó nói lên một chân lý, đó là con người luôn luôn phải chỗi dậy sau những lần sa ngã. Tin Mừng hôm nay cũng thuật lại một câu truyện về một con người đã biết chỗi dậy sau một thời gian dài quỵ ngã, đó là Lêvi, người thu thuế. Đối với người Do Thái, họ vừa khinh vừa ghét những người thu thuế. Họ khinh, vì cho rằng những người thu thuế là hạng người gian tham bóc lột người ta, nên họ đồng hóa người thu thuế với kẻ tội lỗi. Họ cũng ghét, vì những người thu thuế là hạng người cộng tác với ngoại bang thống trị dân tộc họ, tức là họ coi những người thu thuế là những người phản quốc. Đó là chưa kể những cám dỗ vật chất do nghề nghiệp đem lại.

Lêvi, tức Mátthêu sau này, cũng không thoát khỏi lời buộc tội đó của những người đồng hương. Tuy Tin Mừng không nói đến tài sản của ông như trường hợp ông Gia-kêu, cũng là một người thu thuế, nhưng dựa vào bữa ăn ông khoản đãi Chúa và các tông đồ cũng như các bạn đồng nghiệp, người ta có thể nói ông cũng có ít nhiều tài sản và dĩ nhiên đó là tài sản bất chính. Do đó có thể nói lúc này Mátthêu là một người đang ngã qụy trong vũng lầy tội lỗi.

Thế nhưng, hôm nay, khi đi qua chỗ ông ngồi thu thuế, Chúa Giêsu đã dừng lại nhìn ông và kêu gọi : “Anh hãy theo tôi”. Cái nhìn và lời nói của Chúa như có sức mạnh lôi cuốn, đã khiến Lêvi bỏ mọi sự, đứng dậy đi theo Chúa. Lời mời gọi của Chúa thật bất ngờ và sẽ qua mau, nếu Lêvi không biết đón nhận. Chỉ một lời mời gọi vắn tắt, nhưng đã biến Lêvi thành tông đồ và thành thánh sử Mátthêu. Đối với Lêvi, từ bỏ mọi của cải tiện nghi đã là một điều khó, nhưng còn khó hơn khi phải đối đầu với những dị nghị, thành kiến, dù vậy Lêvi đã can đảm chấp nhận tất cả. Chúa Giêsu đã đồng bàn với ông và tuyển chọn ông vào số các môn đệ của Ngài, bởi vì Ngài đến để cứu chữa những gì đã hư mất, Ngài đến để kêu gọi người tội lỗi, Ngài muốn lòng nhân từ chứ không phải của lễ. Lêvi đã đáp lại lời mời gọi của Chúa, ông đã bỏ tất cả để được chia sẻ cuộc sống và sứ vụ của Ngài.

Tóm lại, bài Tin Mừng hôm nay đặt ra hai điều để chúng ta suy nghĩ : Thứ nhất, những người Pharisêu coi mọi người thu thuế đều là hạng tội lỗi, cần phải xa lánh. Còn Chúa Giêsu nhìn những người này như những người đáng thương, cần tiếp xúc để biến đổi họ nên tốt. Thiên Chúa đánh giá con người không ở hành vi đạo đức bề ngoài, nhưng ở tâm tình bên trong. Trong cuộc sống với nhau, chúng ta thường nhìn nhau và đánh giá nhau thế nào ? Thứ hai, khi được Chúa kêu gọi, Mátthêu đã đáp lại cách quảng đại, từ bỏ đời sống cũ không ra gì để bắt đầu một đời sống mới tốt đẹp. Chúng ta hãy suy nghĩ xem : chúng ta có cần từ bỏ gì không : một thói quen xấu, một việc làm bất chính, một tội lỗi….chắc chắn có những điều chúng ta cần phải từ bỏ phải không ? Chúng ta hãy suy nghĩ và quyết định.

“Tôi muốn tình yêu chứ không cần hy lễ”. Trình thuật Tin mừng hôm nay cho chúng ta nhận thấy Thiên Chúa muốn con người tôn thờ Người bằng đời con tim và toàn thể cuộc sống, chứ không chỉ trên môi miệng. Chúa Giêsu đến để tìm, cứu những gì đã mất và chữa lành mọi tâm hồn tội lỗi.

Khi ông bà nguyên tổ phạm tội, Thiên Chúa đã hứa sai Ngôi Hai xuống thế cứu chuộc loài người. Như vậy, mầu nhiệm Ngôi Hai xuống thế bắt nguồn từ tình yêu vô bờ bến của Thiên Chúa. Một tình yêu Thiên Chúa dành cho loài người cách nhưng không. Để đáp trả tình yêu vô điều kiện đó, Thiên Chúa muốn chúng ta “tình yêu đáp đền tình yêu, ân tình đền đáp ân tình”. Còn chúng ta thì sao? Chúng ta đền đáp tình yêu đó như thế nào? Từ hư không Thiên Chúa tạo dựng và cho con người làm chủ mọi loài thọ sinh. Thiên Chúa hoàn toàn không đòi hỏi một điều gì từ con người, ngoại trừ tình yêu dành cho Thiên Chúa. Nhưng con người đã phản bội tình yêu Thiên Chúa. Loài người đã đáp trả tình yêu đó bằng sự kiêu ngạo và chống đối Thiên Chúa.

Trong xã hội ngày nay, khi con người đã phát minh ra nhiều phương tiện nhằm phục vụ cho cuộc sống tốt hơn, từ đó cuộc sống con người lần lần được giải phóng khỏi sự mệt nhọc của lao động. Điều này lẽ ra sẽ giúp con người nhận ra tình thương Thiên Chúa và bàn tay uy quyền của Người. Nhưng không, rất nhiều lần loài người chúng ta đã phủ nhận tình yêu Thiên Chúa, coi Thiên Chúa như một thế lực siêu nhiên, thậm chí còn phủ nhận cả sự tồn tại của Thiên Chúa. Cũng cách thế đó, nhiều khi chúng ta đã chối bỏ Đức Giêsu. Chúng ta chối bỏ Chúa khi nghĩ rằng Đức Giêsu chỉ là một nhân vật lịch sử bình thường, hoặc một vĩ nhân, một nhà nhân cách lớn mà quên rằng Đức Giêsu chính là Đấng Mêsia, là nguồn ơn cứu độ duy nhất, là Đấng chỉ nơi Ngài chúng ta mới tìm được hạnh phúc đích thực.

Lạy Chúa Giêsu, Chúa xuống thế làm người để tỏ bày tình yêu Thiên Chúa và giải thoát chúng con khỏi nô lệ tội lỗi. Thế nhưng, trong đời sống đạo, nhiều lúc chúng con đã đón nhận Tình yêu đó một cách khô khan và miễn cưỡng. Chúa muốn chúng đón nhận tình yêu Thiên Chúa, nhưng nhiều khi chúng con sống niềm tin vào Thiên Chúa cách lỏng lẻo, qua loa hay chiếu lệ. Xin đốt lên trong tâm hồn chúng con ngọn lửa tình yêu Chúa, để nhờ đó chúng con cảm nhận được một cuộc sống có ý nghĩa hơn.

“Tôi không đến để kêu gọi người công chính, mà kêu gọi người tội lỗi”. Vì thương loài người đang lầm than khổ cực dưới ách tội lỗi, Chúa Giêsu đã đến thế giới, hòa nhập vào cuộc sống những người bị bỏ rơi, bị hắt hủi, người nghèo hèn, kẻ thất học, bọn thu thuế và đĩ điếm. Tình thương Chúa dành cho loài người thật rộng lớn biết bao! Tình thương của Thiên Chúa không phân biệt nghèo hèn hay sang trọng, quyền cao chức trọng hay kẻ bần cùng đói khổ. Thiên Chúa luôn mở rộng vòng tay chào đón tất cả mọi người. Trong trái tim Người, những người nghèo hèn và đau khổ luôn được để ý chăm sóc. Đối với Thiên chúa, người đau khổ không chỉ là những người bệnh tật hay gặp khó khăn trong hoàn cảnh sống, nhưng còn là những người khổ đau vì khao khát Thiên Chúa, mong muốn được kết hợp mật thiết với Thiên Chúa. Cũng vậy, trước mắt Thiên Chúa người nghèo không chỉ có nghĩa là nghèo về vật chất, nhưng còn là những người nghèo về tinh thần, những kẻ đang bị móng vuốt Satan lèo lái và che dấu hạnh phúc đích thực.

Khi xưa Ngài đã không màng đến những lời thị phi mà đồng bàn với những người thu thuế và tội lỗi chỉ vì yêu thương họ. Chúa muốn họ nhận ra tình thương của Thiên Chúa. Còn chúng con, rất nhiều lần chỉ vì một chút lợi lộc thấp hèn mà chúng con đã nhận chìm người anh em mình xuống. Hoặc chỉ vì những danh tiếng hư ảo của thế gian, mà chúng con đã chối bỏ, phủ nhận giá trị của người anh em thậm chí còn xua đuổi, đối xử với họ không đúng phẩm giá con người. Chúa ơi, Chúa đã đến thế gian để mặc khải tình yêu của Chúa Cha cho muôn loài, xin cho chúng con cũng biết quảng đại bao dung với người anh em. Xin cho chúng con biết sống Lời Chúa cách chân thật, không giả dối. Xin biến chúng con thành những cánh tay nối dài mang tình thương của Chúa cho hết mọi người trong thế giới hôm nay. Amen.

Cách đây đúng một năm, ngày 03.06.2007, cha xứ Ragheed Gani bị giết ở Mosul, Iraq. Ðáng lý, cha đã có thể chạy thoát. Nhưng không một chút sợ hãi, cha đã can đảm trung thành với nhiệm sở. Tới phút chót, cha vẫn xác tín với các Kitô hữu không nên sợ hãi. Mặc dù quân khủng bố đã ra lệnh đóng cửa nhà thờ, nhưng cha vẫn cương quyết làm việc mục vụ giúp đoàn chiên. Khi bị bắt, cha đã dõng dạc tuyên bố lời cuối cùng : “Không thể đóng cửa Nhà Chúa !”[i] Cha đã chết thê thảm dưới lằn đạn kẻ thù !

Tiếng gọi nào đã thôi thúc cha dấn thân bảo vệ đoàn chiên tới cùng ? Phải chăng từ một ơn gọi lớn lao, cha đã hy sinh để làm chứng về lòng nhân từ của Thiên Chúa ? Lòng nhân từ đã trở thành sức mạnh giúp cha vượt qua nỗi sợ lớn lao nhất. Tình thương có thắng hận thù không ? Phải chăng ngày xưa, tiếng gọi đó cũng đã giúp Mathêu vượt qua nỗi sợ cơ chế bất công để bước theo Chúa Kitô ?

Thời nào cũng thế, kẻ có quyền vẫn cố biện minh cho những hành vi lộng hành của mình. Quá đam mê quyền lực khiến họ không còn nhận ra sự thật. Phải chăng không còn ranh giới giữa thiện ác hay trật tự luân lý đã đảo ngược trong tâm thức họ ?

Thời Chúa Giêsu, tội phúc có một ranh giới rõ rệt trong xã hội. Những người công chính không bao giờ có thể gần gũi tội nhân, nhất là những người mang tiếng công khai như Mathêu, người thu thuế. Không những phá tan ước lệ và truyền thống đó, Chúa còn lên tiếng kêu gọi và chung bàn người tội lỗi, bất chấp những lời xầm xì. Tại sao Chúa có thể làm được chuyện đó ?

Khác hẳn mọi người, Chúa Giêsu không tìm cách xa lánh tội nhân. Không những Người chia sẻ, kêu gọi, cảm thông mà còn đồng hóa với họ. Quả thế, “Đấng chẳng hề biết tội là gì, thì Thiên Chúa đã biến Người thành hiện thân của tội lỗi vì chúng ta, để làm cho chúng ta nên công chính trong Người.” (2 Cr 5:21) Chính vì thế, Người đã phải chấp nhận cái chết tang thương trên thập giá. Người chấp nhận bị liệt vào số các tội nhân, để gần gũi họ. Ðến gần tội nhân, Người không sợ cảnh “gần mực thì đen.” Trái lại, không những “gần bùn mà chẳng hôi tanh mùi bùn,” Chúa còn thông truyền cho họ sự thánh thiện của mình. Nói khác, theo thánh Augustinô “Thiên Chúa làm người để con người trở thành Thiên Chúa.”

Chúa kêu gọi Mathêu chia sẻ sự thánh thiện và hiệp thông với ngôi vị của Người. Ðó là lời kêu gọi sám hối. Mathêu phải từ bỏ tài sản cho đời sống phù hợp với lời gọi quyết liệt này. Sứ mệnh đầu tiên của người tông đồ là “ở với Chúa Giêsu.” (Lc 3:14) Phải trở nên bạn đồng hành với Chúa Kitô, để “sống cho Chúa,” trước khi “hành động cho Chúa.” Có sống cho Chúa, mới có khả năng hành động cho Nước Thiên Chúa trị đến. Nói khác, cần phải được Chúa thánh hóa, trước đi cùng Chúa thánh hóa hay công chính hóa trần gian.

Ngày xưa Abraham rời bỏ quê cha đất tổ là Canđê theo tiêng Chúa gọi lên đường tới miền Ðất Hứa. Hôm nay, nghe theo tiếng gọi của Chúa Giêsu, chính người thu thuế Mathêu đã bỏ mọi sự vì Nước Trời. Thiết tưởng nếu khi rao giảng Tin Mừng, Chúa Giêsu chỉ nhắm làm cho con người hạnh phúc trên đời, đáng lý Chúa phải để Mathêu làm việc và khuyên ông nên cư xử tử tế với mọi người đến nộp thuế. Trái lại, Chúa Giêsu lại nói với ông : “Hãy theo tôi !” Thế nghĩa là, “hãy bỏ mọi sự mà gắn bó với một mình tôi !” Ông sẽ phải bỏ cái gì trước tiên, nếu không phải là sự bất chính và tội lỗi ? Sống trong guồng máy bất công lâu năm, hẳn ông đã thấy được tất cả những sự bất chính của xã hội và con người. Nhờ thế, một khi gắn bó với Chúa, ông có đủ kinh nghiệm để đưa mọi người vào con đường công chính.

Chính vì những người bất chính, Chúa đã đến trần gian. Mặc dù vô tội, Chúa đã chấp nhận đứng vào hàng ngũ các tội nhân, để gánh chịu hình phạt kinh hoàng nhất. Người không muốn ai phải chết, nhưng muốn chúng ta thống hối và sống trong sự công chính chân thật. Nếu Mathêu đứng dậy và từ bỏ nghề thu thuế, chính vì sau khi sống một cuộc sống quá vô nghĩa và vô cảm, ông cần đến tình yêu của Chúa Giêsu, một tình yêu chỉ biết quên mình để phục vụ ! Thà theo Chúa làm người tôi tớ để cứu mọi người hơn làm đầu ngành thu thuế để áp bức và bóc lột thiên hạ. Nhờ noi thương gương khiêm tốn của Chúa, các tông đồ đã chinh phục được cả thế giới.

Theo gương các tông đồ, Giáo Hội đi «làm cho xã hội phong phú và thấm nhiễm Tin Mừng. Chính vì lý do đó, Giáo hội chú tâm tới phẩm chất đạo đức của đời sống xã hội. Cùng với chính trị, kinh tế, lao động, luật pháp, văn hóa , xã hội không phải thuần túy chỉ là một thực tại trần tục, và do đó nằm ngoài hay xa lạ với sứ điệp và nhiệm cục cứu độ. Thực vậy, cùng với tất cả những gì đã hoàn thành, xã hội liên hệ tới con người. Xã hội được tạo lập nhờ những con người, tức là những ‘con đường đầu tiên và nền tảng của Giáo hội’.” [ii] Ði vào con đường đầu tiên ấy, Giáo hội mới khám phá ra những nét kỳ diệu Thần Khí thực hiện nơi các dân tộc, chuẩn bị đón nhận Tin Mừng cứu độ. Chân lý đã gieo mầm từ lâu trong cuộc sống và tâm hồn con người. Từ đó, công lý đã vươn lên.

Môn đệ đích thực của Chúa Kitô phải khám phá và đáp trả lại khát vọng lớn lao đó. Không có công lý, cũng chẳng có tự do và hòa bình. Quả thật, Chúa đã uỷ thác cho Giáo hội “làm xuất hiện trong lịch sử nhân loại sứ điệp tự do và ơn cứu độ của Chúa Kitô, đó là Tin Mừng về Nước Thiên Chúa. Khi công bố Tin Mừng, Giáo hội ‘làm chứng cho con người, trong danh Chúa Kitô, cho phẩm giá và ơn gọi, tạo sự hiệp thông giữa con người. Giáo hội dạy cho họ biết những đòi hỏi của công lý và hòa bình, phù hợp với sự khôn ngoan Thiên Chúa.’”[iii]

Như Ðức Kitô đã kéo Mathêu ra khỏi cơ chế bất công, người môn đệ cũng phải đem ơn giải thoát và nâng tội nhân lên địa vị con Thiên Chúa. Khi thực hiện công cuộc cứu độ đó, họ không đơn độc. Trái lại, “Thiên Chúa hằng ngự giữa loài người” (x. Kh 21:3) và “Thày ở cùng anh em mọi ngày”(Mt 28:20) để giúp họ “làm cho thế giới ngày càng nhân bản hơn. Bởi đó, dù là nam hay nữ, họ đều tìm được ơn hỗ trợ từ tình yêu cứu độ của Chúa Kitô.”[iv]

Hơn lúc nào, trước một nhân loại quá đông đúc và phức tạp hôm nay, người môn đệ cần nhiều ơn hỗ trợ đó mới có thể rao giảng Tin Mừng và hoàn thành sứ mệnh cứu độ. “Chính Thần Khí Thiên Chúa sẽ đem đến chân lý và ân sủng cũng như thấu nhập tận con tim để làm cho họ có khả năng tư tưởng và ước muốn thực hiện những kế hoạch về tình yêu, công lý, tự do và hòa bình. Như thế, Phúc âm hóa lãnh vực xã hội là truyền vào con tim nhân loại ý lực và tự do của Tin Mừng, để thăng tiến xã hội cho xứng đáng với con người và xã hội phù hợp với Ðức Kitô. Nghĩa là, xây dựng một thành trì nhân loại ngày càng nhân bản hơn, vì ngày càng phù hợp với Nước Thiên Chúa hơn.”[v]

Làm sao có thể thực hiện một công việc vĩ đại đó ? Thưa, cần dồn mọi nỗ lực “bước theo Chúa Kitô,” để loan truyền Tin Mừng với bất cứ giá nào. Quả thế, Chúa nói : “Trước tiên, Tin Mừng phải được rao giảng cho mọi dân tộc.” (Mc 13:10) Công cuộc rao giảng Tin Mừng phải là ưu tiên số một. Ðược Chúa gọi vào làm việc trên cánh đồng của Chúa, người môn đệ có sứ mệnh “Phúc âm hóa nhân loại.” (x. Mt 9:37-38)[vi]

Nhưng đâu là điều quan trọng nhất trong Tin Mừng cần được rao giảng ? Chúa dứt khoát trả lời : "Ta muốn lòng nhân chứ đâu cần lễ tế.” (Mt 9:13) Hơn ai hết, Mathêu cảm thấu lòng nhân của Chúa lớn lao tới mức nào trong con người và cuộc đời mình. Bởi đó, sau khi được kêu gọi, ông sẽ hiến cả cuộc đời rao giảng về lòng nhân của Chúa. Cộng đoàn Mathêu chắc chắn thấy rõ chứng từ đó nơi ông và cùng ông làm chứng cho mọi người biết Thiên Chúa đầy lòng nhân từ.

Quả thế, từ Cựu ước, Thiên Chúa đã quả quyết : “Vì Ta muốn tình yêu chứ không cần hy lễ, thích được các ngươi nhận biết hơn là được của lễ toàn thiêu.” (Hs 6:6) Thực tế, có lẽ chúng ta làm ngược lại. Chúng ta còn quá tin tưởng vào các nghi lễ, đến nỗi tưởng lễ nghi có thể làm được một cái gì đặc biệt cho Chúa và thánh hóa thế gian.

Không thể phủ nhận vai trò quan trọng của nghi lễ. Nhưng nghi lễ chỉ thực sự hữu ích và có ý nghĩa khi người ta đã hiểu biết về Ðấng họ tôn thờ. Nếu không, chỉ là những lời lẩm bẩm vô nghĩa và là việc thờ phượng ngoài môi mép. Nếu có sự hiểu biết, việc thờ phượng sẽ là nguồn lực nâng tâm hồn lên tới nơi cực thánh và đem lại niềm hy vọng lớn lao cho cuộc đời. Nguồn lực đó sẽ chữa lành, cải biến và đem lại sự sống cho muôn loài.

Trong khi đó, nghi thức có thể dễ dàng đóng khung và làm cho con người xa lạ với đồng loại. Từ đó khó có liên đới với thế giới chung quanh. Ðó là lý do tại sao Chúa nói : “Mọi người sẽ nhận biết anh em là môn đệ của Thầy ở điểm này: là anh em có lòng yêu thương nhau.” (Ga 13:35) Chỉ có tình yêu mới là ngôn ngữ ai cũng hiểu được. Sở dĩ Tin Mừng có thể đến với muôn dân, vì Tin Mừng là ngôn ngữ tình yêu. Ngôn ngữ tình yêu này lên tiếng khi “các Kitô hữu làm chứng bằng một tinh thần phục vụ Tin Mừng trong lãnh vực hoạt động xã hội”[vii] Chính trong môi trường xã hội, nếu sống và hành động như một người tôi tớ, họ sẽ có đủ tư cách, năng lực và phương tiện để làm chứng cho Chúa. Nhờ Tin Mừng, họ sẽ làm cho mọi người liên đới với nhau và do đó có trách nhiệm với nhau.

Lòng nhân từ luôn mời gọi và quy tụ con người. Trái lại, nghi thức có thể dễ dàng đóng khung và làm cho con người xa lạ với đồng loại. Từ đó khó có liên đới với thế giới chung quanh. Ðó là lý do tại sao Chúa nói : “Mọi người sẽ nhận biết anh em là môn đệ của Thầy ở điểm này: là anh em có lòng yêu thương nhau.” (Ga 13:35) Tình yêu là ngôn ngữ quốc tế. Sở dĩ Tin Mừng có thể đến với muôn dân, vì Tin Mừng là ngôn ngữ tình yêu. Ngôn ngữ tình yêu này lên tiếng khi “các Kitô hữu làm chứng bằng một tinh thần phục vụ Tin Mừng trong lãnh vực hoạt động xã hội”[viii] Chính trong môi trường xã hội, nếu sống và hành động như một người tôi tớ, họ sẽ có đủ tư cách, năng lực và phương tiện để làm chứng cho Chúa. Nhờ Tin Mừng, họ sẽ làm cho mọi người liên đới với nhau và do đó có trách nhiệm với người nghèo khổ.

Trước tình trạng kinh tế khủng hoảng hôm nay, Giáo hội có thể làm gì ? Trong thông điệp gởi Tổ Chức Lương Nông Quốc Tế (FAO), ÐGH Bênêđictô XVI nhìn nhận vai trò của những tiến bộ trong ngành canh nông làm gia tăng lương thực. ÐGH nhấn mạnh ”nghèo đói và suy dinh dưỡng không phải là một định mệnh không thể tránh được do nghịch cảnh và thiên tai gây ra. Đàng khác, những khía cạnh thuần túy kỹ thuật hoặc kinh tế không được trổi vượt hơn nghĩa vụ công bằng đối với những người đang chịu đói. Quyền có lương thực tương ứng với một động lực luân lý đạo đức, đó là ‘hãy cho kẻ đói ăn’ (Mt 25,35), động lực này thúc đẩy chia sẻ những của cải vất chất, như một dấu chỉ tình thương mà tất cả chúng ta đều cần đến. Quyền có lương thực là một quyền chủ yếu, gắn liền với việc bảo vệ và bênh đỡ sự sống con người, và là đá tảng vững chắc không thể vi phạm, làm nền móng cho toàn thể tòa nhà nhân quyền.” ĐTC cũng nhắc nhở rằng sự gia tăng sản xuất nông nghiệp trên thế giới chỉ hữu hiệu nếu có kèm theo sự phân phối thực sự các sản phẩm ấy, và nhắm thỏa mãn trước tiên các nhu cầu thiết yếu của con người.”[ix] Nhưng làm sao có thể bắt người ta liên đới với người nghèo trong việc phân phối lương thực, nếu không có động lực tinh thần thúc đẩy ?

Ðộng lực đó chính là lòng nhân của Thiên Chúa. Nếu ai cũng có “lòng nhân” như Thiên Chúa, chắc chắn không ai chết đói. Chỉ Thần Khí mới có thể gợi lên “lòng nhân” đó qua Tin Mừng. Bởi thế, theo ÐGH Bênêđictô XVI, Phúc Âm hóa là nhiệm vụ khẩn thiết, vì sẽ giúp bảo vệ nhân quyền. Công cuộc Phúc Âm hóa rất quan trọng vì sẽ phục hồi nhân phẩm như được dựng nên theo hình ảnh Thiên Chúa.[x] Chính nơi hình ảnh này, con người mới thấy được mối giây liên đới với tha nhân.

Muốn phát triển, không thể coi thường mối liên đới đó. Quả thực, ÐGH Bênêđictô XVI nói “có thể phát triển nhịp nhàng, nếu trong những quyết định về kinh tế và chính trị, người ta quan tâm tới những nguyên tắc căn bản liên quan tới mọi người, đặc biệt, nguyên tắc bổ sung và liên đới.”[xi] Những nguyên tắc này sẽ giúp chúng ta đạt tới công ích và mưu ích cho những người nghèo khổ nhất.

Tóm lại, khi được Chúa kêu gọi, Mathêu đã dứt khoát từ bỏ tất cả. Tiếng gọi đầy sức quyến rũ vì đã đụng tới miền sâu kín nhất của con tim. Ông cảm thấu lòng nhân từ của Chúa. Ông hy sinh tất cả để loan báo và làm chứng cho mọi người biết Thiên Chúa là Ðấng nhân từ. Có cảm nhận và kinh nghiệm về lòng nhân từ của Chúa, con người mới thấy mình liên đới với anh chị em. Từ đó, mới có thể chia sẻ và hỗ trợ nhau. Ðó là lý do tại sao hôm nay khi nghe thấy tiếng Chúa kêu gọi, chúng ta cần phải lên đường để cùng với Chúa cứu giúp mọi người đang mắc kẹt trong những cơ chế bất công và ích kỷ.

Lạy Chúa, cảm tạ Chúa đã kêu gọi chúng con làm Kitô hữu. Xin cho chúng con nhận biết lòng Chúa nhân từ để chúng con có thể sống liên đới với anh em và phục vụ mọi người, nhất là những người đau khổ nhất. Amen.

[i] http://www.asianews.it/index.php?l=en&art=12416&size=A

[ii] Toát Yếu Học Thuyết Xã hội của Giáo Hội, 62.

[iii] ibid., 63.

[iv] ibid., 60.

[v] Ibid., 63.

[vi] Ibid., 259.

[vii] Ibid., 525.

[viii] Ibid., 525.

[ix] http://www.cwnews.com/news/viewstory.cfm?recnum=58829

[x] http://www.asianews.it/index.php?l=en&art=12447&size=A

[xi] http://www.zenit.org/article-22782?l=english