Theo kế hoạch của Dòng Ða Minh chúng tôi Lm PX Ðào Trung Hiệu và thày PX Trần Minh Châu vừa thực hiện một chuyến Công tác xã hội, đến thăm đồng bào và trại phong trên vùng Cao nguyên, thuộc hai giáo phận Ban Mê Thuột và Kontum trong ba ngày 30-8 đến 1-9-2001.

Chụp hình với các nữ tu Ảnh Vảy

Ðể đến Eana, phái đoàn phải đi khoảng 10 km ngược về Saigon, sau đó rẽ trái và đi thêm 15 km nữa. Nhưng đoạn đường sau quả là gian khổ vì có nhiều ổ gà và hố sâu. Dì Tuyết Mai cho chúng tôi hay : "May cho đoàn đó, chứ năm ngoái còn có cả ổ trâu nữa, một chiếc xe như thế này đã nằm lại chờ gọi xe máy cày kéo lên".

Cuối cùng chúng tôi cũng đã tới được trại phong Eana.

Eana được người Pháp thành lập năm 1951. Hiện trại có 220 bệnh nhân, đa số là người dân tộc Êđê, M'Nông và Giarai. Nếu tính cả gia đình và thân nhân sĩ số người sống trong trại lên đến trên 600.

Gặp gỡ ban giám đốc, chúng tôi có một niềm vui nhỏ khi biết hai bác sĩ phục vụ tại đây là người dân tộc. Vì như thế họ không có khó khăn về ngôn ngữ. Cộng với các y tá và nhân viên phục vụ trong trại là 13 người.

Sau ít phút trao đổi, các nữ tu dẫn chúng tôi đi thăm các bệnh nhân đang phải chữa trị tại trạm xá. Các dì cũng làm thông dịch viên cho chúng tôi và bệnh nhân … Vì họ nói tiếng của buôn làng. Một hai người có thể nói tiếng kinh, với giọng lơ lớ, chúng tôi chỉ nghe tiếng được tiếng chăng.

Cha Nguyễn Văn Đông

Cha Đông và bệnh nhân

Theo cha Ðông, sau những biến động từ tháng hai vừa qua ở Cao Nguyên, việc giúp đỡ anh em bệnh phong khó khăn hơn trước. Những hoàn cảnh bên ngoài đã khiến địa phương thận trọng hơn trước. Do đó, ngài phải tổ chức các nhóm thiện chí, tìm nhiều điểm phân phối… sau đó chờ người trong các buôn làng ra ngoài đường lộ nhận tiếp tế để đưa về cho bà con.

Nhóm Phục vụ người Phong ở Kontum đã có nhiều sáng kiến để giúp bệnh nhân. Như việc đi mua hàng tận gốc để bệnh nhân được nhận quà nhiều hơn (thí dụ Mắm ruốc 20 ngàn/ký, anh chị em ra tận Phan Thiết để mua với giá 7000/ký). Việc bán sản phẩm cho anh em dân tộc (Mì - sắn bán được 900/ký thay vì 600/ký). Việc dẫn nước sạch từ đỉnh núi xuống. Việc hướng dẫn trồng hạt tiêu tiêu hoặc trồng cà phê để tự túc lâu dài. Việc mở lớp Tiểu Học tình thương cho con bệnh nhân ở Pleiku, giúp các em hội nhập với xã hội người mạnh khỏe. Việc chở bệnh nhân Phong đi Quy Hòa - Quy Nhơn để điều trị….

Thăm trại phong Dakkia

TRẠI DAK-KIA:

Phục vụ tại Dak-kia có các nữ tu Phaolô và một nữ tu dòng Ảnh Phép Lạ. Vì vào những ngày cuối mùa hè, các Nữ tu Phaolô hôm nay đã dẫn trẻ em đi tắm biển gần nhà Mẹ của các Dì tại Ðà Nẵng. Do đó chúng tôi chỉ có thể thăm một số bệnh nhân tại trạm xá, chứng kiến các nữ tu phát bánh cho bệnh nhân (bánh mì ba lần mỗi tuần) và đi thăm khu vực lao động của bệnh nhân : Gồm nhà may và nhà dệt vải thổ cẩm.

Thật cảm động khi thấy những bàn tay không còn ngón, vẫn khéo léo chọn lựa từng sợi chỉ màu để dệt nên những tấm vải rực rỡ. Một bệnh nhân cho chúng tôi biết, dệt một miếng vải dài hai mét, ngang 50 cm, sẽ mất khoảng một tháng. Hiện trại Dak-kia có khoảng 300 nhân khẩu. Ngoài số trợ cấp ít oi của nhà nước. Trại rất hiếm khi có người thăm viếng và tặng quà.

Theo phong tục cũ của người Jơ-rai, khi người mẹ chết, đứa con còn quá nhỏ sẽ được chôn chung với mẹ. Các nữ tu Ảnh Phép Lạ (tất cả các nữ tu đều là người dân tộc) đã tìm cách xin các cháu về nuôi. Hiện nay thì dân trong buôn cũng đã quen để tự động chuyển các cháu ra nhập trại. Tại trại Vinhsơn I, chúng tôi chứng kiến các cháu bé mới sinh được có ba ngày, đang được các dì nuôi dưỡng ngồi nói chuyện gẫu với các cháu, và trao đổi với các dì phụ trách trại … Sau đó đi thăm trại Vinhsơn II. Tại hai trại cô nhi chúng tôi đã thay mặt quý ân nhân để đóng góp với các dì.

Một khó khăn lớn của các trại Vinhsơn là "đầu ra" của trại. Khi trẻ đủ 14 tuổi, trên nguyên tắc phải lo cho các cháu nghề nghiệp, đất ruộng, phải quan tâm đến các cháu trong việc cưới hỏi và sinh sống sau này…. Quả cũng nan giải để lo cho số trẻ em đông đảo đến thế.

Cha Bình đã phải chi phí nhiều cho sáng kiến này. Gồm thuê tài xế, đổ xăng, đến đón bệnh nhân tại chỗ, đưa vào bệnh viện, chăm sóc thuốc men sau đó, hoặc mua hòm và đưa xác bệnh nhân về nhà. Theo cha Bình cho biết, trong một năm rưỡi qua, cha đã cấp cứu được 365 trường hợp : nhiều nhất là ca đẻ khó, rồi đến gẫy chân tay, rồi đến bệnh nhân tâm thần hoặc bị nạn do thú dữ…

Nhận lời mời của cha Ðông, trưa 31-8 chúng tôi về dùng cơm tại xứ Ðức An. Và được thấy nhiều hoạt động xã hội khác của ngài. Như Nhà lưu xá cho khoảng 60 em ở vùng sâu vùng xa đến trọ học. Và nhất là "Nhà Khuyết Tật" cho các trẻ em chậm phát triển hoặc bị ảnh hưởng hậu quả chất độc màu da cam. Nhờ sự hợp tác của cô giáo Hồng (từ Sàigon), hiện Ngài đang chăm sóc cho 25 em. Thay mặt các ân nhân chúng tôi cũng gửi cho ngài một ngân khoản nhỏ.