 |  |  |  |
|
| ||||||||||||
Ngày 12 tháng 8 Gia trưởng một gia đ́nh tử đạo. Thánh Antôn Nguyễn Đích, một mẫu gương sáng ngời cho những người gia trưởng, đặc biệt trong việc giáo dục hướng dẫn đức tin cho con cái. Không kể thánh Lư Mỹ, người con rể chí hiếu, đă cùng tử đạo một ngày, gia đ́nh ông đă cống hiến hai chứng nhân đức tin khác (hai vị này không có trong số 117) : ông Lư Thi, bị xử giảo năm 1858 thời vua Tự Đức (con thứ hai ông Trùm Đích), và ông phó Nhâm, người con thứ tư, cương quyết không bước qua Thập Giá, bị đầy lên Cao Bằng và qua đời tại đó. Thánh nhân đă giáo dục con cái không chỉ bằng lời nói. Mà bằng chính mẫu gương chứng tá đức tin sống động của ḿnh. Lư lịch thân phụ tôi Muốn biết lư lịch của thánh Antôn Nguyễn Đích, không ǵ bằng nghe chính lời con cái ngài là cô Maria Mến (Miều), góa phụ của thánh Micae Nguyễn Huy Mỹ, cung khai trước ṭa điều tra phong Chân Phước : "Bố tôi là Nguyễn Đích, quê ở Chi Long, huyện Nam Sang, tỉnh Nam Định. Ong bà nội tôi vốn có ḷng đạo đức, thấy xa nhà thờ có linh mục th́ lấy làm tiếc, nên dọn đến làng Kẻ Vĩnh (Vĩnh Trị), rồi bố tôi lập gia đ́nh ở đó.
Bốn vị tử đạo trong một gia đ́nh, thật là kết quả hết sức lớn lao của nền giáo dục đạo đức đó. Một ḷng v́ Giáo Hội Đặc biệt quan tâm đến tương lai của Giáo Hội, ông Trùm Đích rất yêu quư các giáo sĩ và chủng sinh, quảng đại tiếp đón và giúp đỡ về vật chất. Thời gian chủng viện Kẻ Vĩnh bị nạn dịch tả, nhiều chủng sinh ly trần, các bề trên quyết định phân tán các chú. Ông trùm Đích t́nh nguyện nhận một số, vừa nuôi dưỡng, vừa săn sóc chữa bệnh cho đến khi hoàn toàn b́nh phục, không xá kể lao nhọc tốn phí. Đức bác ái của ông c̣n tỏ ra qua ḷng thương người nghèo, và việc thường xuyên thăm viếng an ủi những người mắc bệnh phong cùi. Chính thế giá và nhân đức của ông mà người ta gọi ông là "Trùm", mặc dù ông không giữ nhiệm vụ ấy. Gặp thời cấm đạo ngặt nghèo, ông cho trú ẩn tại nhà và nuôi dưỡng trong hai năm một lớp chủng viện. Đức cha Havard Du, Giám mục giáo phận, cũng đă trú ẩn tại nhà ông trong thời kỳ cấm đạo triều vua Minh Mạng. Vị gia trưởng đáng kính Quan Tổng đốc Trịnh Quang Khanh dùng mọi phương thế, từ thuyết phục đến tra tấn, để bắt ông trùm Đích bỏ đạo : "Ông đă cao niên, các con đă trưởng thành, các cháu chắt đông đảo, có nhà cửa phong lưu, ông hăy quá khóa để vui hưởng tuổi già với đàn con cháu có hơn không?". Ông Đích trả lời với giọng vững vàng : "Thưa quan, con cháu chi cũng mặc, tôi đă lo liệu cho chúng. Tôi có bổn phận tôn thờ Thiên Chúa, quan tha hoặc kết tội th́ tùy, chứ đừng ép tôi bỏ đạo". Quan truyền khiêng ông qua Thánh Giá nhưng ông co hai chân lên, tức giận quan truyền đánh đ̣n ông. v́ phải mang gông xiềng, bị tra tấn lại thấy ḿnh già nua yếu đuối, có lúc ông tưởng không chịu nổi gian truân thử thách đến cùng, nhưng may mắn ông vẫn kiên trung tới ngày tử đạo, nhờ ơn Chúa giúp, nhờ sự khuyên nhủ của cha Năm, nhờ lời khích lệ của các bạn tù, nhất là nhờ tấm ḷng hy sinh cao cả của con rể chí hiếu, Micae Lư Mỹ. Ông Lư mỹ sau khi lănh phần ḿnh xong, ba lần chịu đ̣n thay cho nhạc phụ, ông trùm Đích được mang gông nhẹ hơn. Ít phải chịu cực h́nh thân thể, ông gia tăng công nghiệp bề trong bằng việc bác ái và đạo đức. Thực phẩm, tiền bạc cho gia đ́nh tiếp tế, ông chia sẻ cho các bạn tù ngoại giáo. Ông chuyên chú đọc kinh cầu nguyện, xưng tội rước lễ sốt sắng ngay trong nhà giam. Thấy không thể khuyên dụ ông trùm Đích bỏ đạo, quan làm sới tâu về kinh. Đây là nội dung sớ tâu luận tội: "Tên Đích tin theo và thực hành tà đạo, dù đă bị cấm. Đă không nộp đạo trưởng Mai Năm cho quan, alị c̣n chứa chấp, không nghe lời khuyên cáo dạy bảo, nhất là không chịu quá khóa, thật là người cố chấp, bất tuân luật nước. Chúng thần đă nhiều lần truyền buộc y quá khóa trước công đường, nhưng y trả lời : ‘Tôi giữ đạo từ nhỏ, tôi sẵn sáng thà chết chẳng thà bỏ đạo’. Vậy xin luận xử trảm quyết làm gương cho kẻ khác".
Thi hài ông Antôn Nguyễn Đích, 69 tuổi thọ, được rước về làng Kẻ Vĩnh ngay trong đêm đó. dân làng tổ chức lễ qui lăng rất trọng thể, rồi an táng trước nhà ông, nơi ông đă để lại bao gương sáng của một chức sắc và một gia trưởng đáng kính. Cùng với linh mục Mai Năm và ông Lư Mỹ, ông trùm Antôn Nguyễn Đích, được Đức Giáo Hoàng Lêo XIII suy tôn Chân Phước ngày 27.05.1900. Ngày 19-06-1988, Đức Gioan Phaolô II suy tôn các ngài lên bậc Hiển thánh. |