HOME

 
 


08. Thánh Đamin
h, Con người quản trị

 

Sau khi tham dự công đồng, Đa Minh và vị giám mục của ḿnh trở về và thông báo cho các anh em câu trả lời của Đức Giáo Hoàng. Ít lâu sau, các anh em tuyên nhận tu luật Thánh Augustinô – vị giảng thuyết lừng danh, để trở thành những nhà giảng thuyết trong tương lai. Anh em cũng quy định một vài tập tục nhiệm nhặt hơn về của ăn, chay tịnh, ngủ nghỉ và áo mặc. Anh em quyết định và xếp đặt là không có tài sản, ngơ hầu những xôn xao của các việc trần thế không trở thành trở ngại cho việc giảng thuyết. Anh em quyết định là chỉ nhận các bổng lộc (LIB s.42).

Theo Thánh Đa Minh, nên chọn một anh em làm viện phụ – (abbé), vị này sẽ theo quyền bính mà cai quản các anh em khác, với tư cách là một bề trên, một thủ lănh. Tuy nhiên Người vẫn dành cho ḿnh quyền kiểm soát. Vậy anh Matthêu đă được bầu theo luật định để thành một viện phụ. Anh là người đầu tiên và cũng là người cuối cùng trong Ḍng mang tước hiệu này, v́ sau đó, các anh em đă quyết định rằng, để nhấn mạnh đến đức khiêm nhường, vị đứng đầu trong Ḍng sẽ không được gọi là viện phụ – abbé, nhưng là Thầy – Maitre (LIB s.48).

Thánh Đa Minh là con người cầu nguyện, con người của lời, và cũng là một người quản trị. Người biết lănh đạo, v́ Người biết vâng phục. Người biết quyết định, v́ Người biết suy nghĩ chín chắn. Người biết tổ chức, v́ Người biết kiên nhẫn trong công việc.

Thánh Đa Minh đă vâng phục ngay từ khi c̣n trẻ, khi Người đi theo vị giám mục của ḿnh. Người có quyết định bất ngờ khi thay đổi lộ tŕnh, khi ở lại miền Languedoc và gửi trả đoàn tuỳ tùng. Người cũng vâng phục các biến cố, để những biến cố ấy dẫn đưa và t́m thấy ở trong đó thánh ư của Thiên Chúa. Khi tuổi đă cao, Người tuân phục các anh em, khi Người thuận theo sự từ khước tuân phục của họ.

Để các anh em có nhiều năng lực hơn mà học hành và giảng thuyết, Thánh Đa Minh muốn rằng các anh em tu huynh ít học trong Ḍng sẽ điều hành các anh em có học về những ǵ liên quan đến quản trị và quản lư các của cải trần thế. Nhưng các anh em tư giáo không đồng ư… (VIE tr. 53, chứng từ của anh Gioan người Tây Ban Nha).

Đức tuân phục đă h́nh thành nơi Đa Minh con người nội tâm. Trong mối tương giao với Thiên Chúa cũng như về vấn đề bác ái, thánh nhân đă luôn từ khước ư riêng. Người không chọn đường công danh, cũng không nghĩ đến thành công cá nhân. Tuy nhiên những năng khiếu tinh thần này không ngăn cản thánh nhân trở thành một người điều hành, biết chỉ huy khi cần thiết. Các anh em thời đầu rất cảm động khi nhớ lại quyết định lớn lao của thánh Đa Minh vào ngày 15-08-1217. Khi ấy Ḍng vừa mới được thành lập ít lâu, và Người quyết định phân tán các anh em. Đă có nhiều ư kiến không đồng ư từ phía các anh em, và cả từ phía các bạn hữu cũng như những người bảo hộ. Nhưng Thánh Đa Minh vẫn kiên quyết giữ vững ư định. Dưới đây là câu chuyện đầy thấm thía của anh Gioan người Tây Ban Nha, v́ anh đă từ chối lên đường nếu không được ít tiền, và Thánh Đa Minh đă nhượng bộ (x. EVA tr. 92).

Khi ấy, chứng nhân (tức đương sự) đang ở tu viện Saint Roman tại Toulouse với Đa Minh ; và Đa Minh – ngược với ư muốn của đương sự, muốn sai anh cùng với 5 anh tư giáo và 1 anh tu huynh đi Paris để học, giảng thuyết và thiết lập một tu viện. Người đă nói với anh em không chút sợ hăi, và mọi người đều chấp nhận. Người nói : “Đừng ngăn cản tôi, tôi biết việc tôi làm” (VIE tr. 52)

Câu nói lừng danh này vẫn được ghi khắc nơi tâm trí anh em. Xuất phát từ một vị thánh, câu nói ấy không mang ư nghĩa của quyền bính, nhưng ngược lại đó là biểu hiệu của một đời sống thiêng liêng sâu xa, dẫn tới một quyết định sáng suốt. Thánh Đa Minh hành xử theo cách một người mà đoàn sủng sáng lập là quyền chỉ huy. Nếu thánh nhân không có thần hứng này, không có cái nh́n ngôn sứ về tương lai, Ḍng của Người đă chẳng tồn tại. Điều đáng lưu ư trong những quyết định quan trọng đánh dấu cuộc đời của Thánh Đa Minh, bắt đầu từ thời điểm thánh nhân không chỉ là một người giảng thuyết Tin Mừng, mà c̣n là một người sáng lập ra một Ḍng có nhiệm vụ riêng là giảng thuyết, đó là không bao giờ thánh nhân hành động v́ cá nhân ḿnh, nhưng luôn v́ một mục tiêu đă định, hay v́ lợi ích chung. Sau khi quyết định, Người ẩn ḿnh. Người hành động không v́ tính khí thất thường, cũng không v́ đam mê. Quyết định của Người vượt trên chính Người. Người hành động như là tuân theo một ư định vượt trên chính Người và dẫn đưa Ḍng tới nơi cần đến.

Chắc chắn rằng thiên hứng này dựa trên một năng khiếu thiên phú, và sẽ đem lại nhiều thành quả bền vững nhất trong cơ chế Người sẽ thực hiện.

Lúc ban đầu, người ta thấy thánh nhân đi về giữa Roma và Toulouse, đi Roma để tŕnh bày ư định lập Ḍng với Đức Giáo Hoàng, trở lại Toulouse để thảo luận với các anh em về quy luật cần chọn và những tục lệ đi kèm, rồi sau đó lại đi Roma để chính thức xin châu phê cho Ḍng.

Thánh Đa Minh dành những năm cuối đời để trang bị cho Ḍng của Người những nền tảng huấn lệnh cần thiết và chính xác để các người kế vị có thể ấn định cách hữu hiệu. Đó là hai tổng hội năm 1220 và 1221, trong đó đă có những quyết định quan trọng từ đó trở đi Ḍng không bàn lại vấn đề này nữa, nhất là việc thiết lập cơ chế các giám định viên ; các vị này, trong suốt thời gian họp tổng hội, có quyền trên các anh em và toàn tổng hội, với quyền thiết lập, quy định và truyền lệnh (VIE tr. 59, chứng từ của anh Rodolpho).

Tổng hội đầu tiên của Ḍng được tổ chức tại Bologna. Chứng nhân cũng có mặt tại đó. Thánh Đa Minh đă muốn đặt các giám định viên là những người có toàn quyền trên Ḍng, trên Tổng Quyền và cả các giám định viên : các vị ấy có quyền quy định, truyền lệnh, thiết lập và ra h́nh phạt, với điều kiện tôn trọng quyền bính dành cho Tổng Quyền (VIE tr. 36, chứng từ của anh Ventura de Verona).

Và cũng từ Thánh Đa Minh mà có được quyết định khôn ngoan này, đó là một điều khoản luật pháp chỉ có thể được chấp nhận dứt khoát hay băi bỏ khi có 3 tổng hội liên tiếp lên tiếng.

Để tránh việc gia tăng các khoản hiến pháp, chúng tôi tranh đấu để trong tương lai không có ǵ được quy định mà không được hai tổng hội liên tiếp chuẩn y ; đến tổng hội thứ ba, tức là tổng hội liền sau đó, người ta có thể chuẩn y hăy băi bỏ đề nghị này (VIE, tr. 182-183, HP nguyên thuỷ).

Cũng vậy, việc nhóm họp các tổng hội luân phiên cũng là một nét độc đáo của Ḍng. Các tổng hội sẽ được nhóm họp luân phiên giữa các giám tỉnh, những người lănh đạo, và các “giám định viên”, những tu sĩ không có trách nhiệm lănh đạo. Việc luân phiên này cho phép tôn vinh các nhu cầu cả của người lănh đạo cũng như của người được lănh đạo. Các vị hiểu rằng mọi anh em sẽ thay nhau ở vị trí này hay vị trí kia, và đó là một sự khôn ngoan sáng suốt trong các quyết định.

Tài năng tổ chức này kèm theo sự rất khôn ngoan thực tiễn đă giúp cho Ḍng đi qua nhiều thời đại bằng cách thích nghi với những nền văn hoá khác nhau, vượt qua những khủng hoảng và thắng vượt sự soi ṃn của thời gian. Thánh Đa Minh đi ngược với tinh thần hệ thống. Người hiểu rơ tầm quan trọng của một nền lập pháp đầy đủ, nhưng cũng hiểu rơ những giới hạn của nó.

Cha Humbert de Romans, một vị Tổng Quyền của Ḍng và cũng là một nhà lập pháp lớn đă thuật lại tinh thần này của Thánh Đa Minh, tinh thần vẫn c̣n lừng danh, v́ Người cũng đem lại tinh thần cho các luật lệ của Ḍng :

Các vị tiền bối đă kể lại cho tôi, và tôi vẫn nhớ, rằng Ḍng hiểu rơ, ngay cả trước khi ấn định ư hướng này trong luật pháp, là ràng buộc của Hiến Pháp không phải là tội. Chính v́ vậy, tại tổng hội Bologna năm 1220, Thánh Đa Minh đă tuyên bố, để an ủi những anh em đắn đo, là luật pháp không nhất thiết buộc thành tội. Cũng v́ vậy Người quyết định, có thể h́nh dung được, đi từ tu viện này sang tu viện kia, dùng dao cạo đi các lề luật. Người anh em đă thuật lại điều ấy cho tôi cũng là người đă nghe như vậy (EVA tr. 118).

Để trở thành một nhà quản trị, cần phải nối kết sự hiểu biết sâu xa với việc thực hành đúng đắn các lề luật, là những điều được coi như người canh giữ tự do của cá nhân cũng như các nhóm, nhưng cũng cần phải biết hướng dẫn để người khác để họ trao tặng điều tốt nhất là chính ḿnh. Thánh Đa Minh có tất cả những phẩm chất ấy. Người là Đấng Sáng Lập một Ḍng, và trải qua nhiều thời đại, Ḍng đă chứng tỏ tính vững chắc của luật pháp do thánh nhân lập ra. Người là Thầy không ai chối căi của các anh chị em thế hệ đầu tiên. Đă có nhiều Đấng sáng lập phải chịu khổ v́ các anh chị em của ḿnh, thậm chí có nhiều vị bị tước mất danh hiệu sáng lập hay bị lăng quên trong một thời gian dài.

Thánh Đa Minh là người được tất cả anh chị em kính trọng trong suốt cả đời, Người đă để lại một kỷ niệm mà nhiều người lănh đạo mong muốn. Người ta biết ḿnh có thể tin cậy vào Người : Người không nói với người này trái với điều đă nói với người kia. Không có ǵ quư giá hơn khi biết rằng người lănh đạo ḿnh không quay mũi tàu khi gió nổi lên. Hơn nữa lại c̣n tràn ngập ḷng yêu mến kính trọng, khi có một vị thủ lănh, một thủ lănh thật sự.